JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Barok
Jeden z najbardziej znanych barokowych utworów, epigramat „Krótkość żywota” Daniela Naborowskiego rozpoczyna siÄ™ informacjÄ… o upÅ‚ywajÄ…cym czasie, przedstawianym jako tajemnica, coÅ› niepojÄ™tego:
„Godzina za godzinÄ… niepojÄ™cie chodzi:
ByÅ‚ przodek, byÅ‚eÅ› ty sam, potomek siÄ™ rodzi”.
Podmiot liryczny przyjmuje pozę mędrca, stara się podzielić swoją życiową wiedzą z odbiorcą utworu, klasyfikowanego wśród liryki inwokacyjnej.
Zacytowany fragment jest przykładem sięgnięcia po personifikację, środek stylistyczny polegający na metaforycznym przedstawianiu zwierząt i roślin, przedmiotów nieożywionych, zjawisk lub idei jako osób ludzkich. W tym wypadku chodzi na nadanie ludzkiej umiejętności chodzenia czasowi.
Druga linijka tekstu ujawnia również jego adresata: „byÅ‚eÅ› ty sam”. SÅ‚owa dotyczÄ…ce kruchoÅ›ci życia sÄ… zatem kierowane do czytajÄ…cego wiersz indywidualnego odbiorcy (zaimek „ty”), traktowanego jednak jako ktoÅ›, kto należy już do przeszÅ‚oÅ›ci.
Bieg czasu jest nieubłagany: niedawno na świat przychodzili nasi rodzice, teraz żyjemy my, a wkrótce wydamy kolejne pokolenie.
Trzecia i czwarta linijka tekstu przynoszÄ… informacjÄ™ o dynamizmie zachodzÄ…cych zmian:
„Krótka rozprawa: jutro - coÅ› dziÅ› jest, nie bÄ™dziesz,
A żeÅ› byÅ‚, nieboszczyka imienia nabÄ™dziesz;”
Według podmiotu lirycznego ludzkie życie trwa zaledwie ułamek sekundy. Można je porównać pod tym względem do najbardziej ulotnych i krótkotrwałych zjawisk:
„DźwiÄ™k, cieÅ„, dym, wiatr, bÅ‚ysk, gÅ‚os, punkt - żywot ludzki sÅ‚ynie.”
Podobnie jak WisÅ‚awa Szymborska w wierszu „Nic dwa razy”, tak i jej barokowy poprzednik byÅ‚ zdania, iż każda chwila jest jedyna w swoim rodzaju:
„SÅ‚oÅ„ce wiÄ™cej nie wschodzi to, które raz minie,
Kołem niehamowanym lotny czas uchodzi,
Z którego spadÅ‚ niejeden, co na starość godzi”.
W przywoÅ‚anych wersach widać inspiracjÄ™ filozofiÄ… Heraklita, autora sÅ‚ynnej wypowiedzi o tym, że nie można dwukrotnie wejść do tej samej rzeki. Naborowski zawarÅ‚ w nich również popularnÄ… w epoce baroku koncepcjÄ™ czasu jako koÅ‚a („KoÅ‚em niehamowanym lotny czas uchodzi”), wedÅ‚ug której czas jest niczym nieprzewidywalne koÅ‚o Fortuny.
Czas płynie nawet podczas lektury liryku Naborowskiego, w ciągu kilkunastu sekund odczytywania ukrytych w nim znaczeń stajemy się starsi, coś się kończy, coś zmienia bezpowrotnie:Krótkość żywota - interpretacja i analiza
Autor: Karolina MarlêgaJeden z najbardziej znanych barokowych utworów, epigramat „Krótkość żywota” Daniela Naborowskiego rozpoczyna siÄ™ informacjÄ… o upÅ‚ywajÄ…cym czasie, przedstawianym jako tajemnica, coÅ› niepojÄ™tego:
„Godzina za godzinÄ… niepojÄ™cie chodzi:
ByÅ‚ przodek, byÅ‚eÅ› ty sam, potomek siÄ™ rodzi”.
Podmiot liryczny przyjmuje pozę mędrca, stara się podzielić swoją życiową wiedzą z odbiorcą utworu, klasyfikowanego wśród liryki inwokacyjnej.
Zacytowany fragment jest przykładem sięgnięcia po personifikację, środek stylistyczny polegający na metaforycznym przedstawianiu zwierząt i roślin, przedmiotów nieożywionych, zjawisk lub idei jako osób ludzkich. W tym wypadku chodzi na nadanie ludzkiej umiejętności chodzenia czasowi.
Druga linijka tekstu ujawnia również jego adresata: „byÅ‚eÅ› ty sam”. SÅ‚owa dotyczÄ…ce kruchoÅ›ci życia sÄ… zatem kierowane do czytajÄ…cego wiersz indywidualnego odbiorcy (zaimek „ty”), traktowanego jednak jako ktoÅ›, kto należy już do przeszÅ‚oÅ›ci.
Bieg czasu jest nieubłagany: niedawno na świat przychodzili nasi rodzice, teraz żyjemy my, a wkrótce wydamy kolejne pokolenie.
Trzecia i czwarta linijka tekstu przynoszÄ… informacjÄ™ o dynamizmie zachodzÄ…cych zmian:
„Krótka rozprawa: jutro - coÅ› dziÅ› jest, nie bÄ™dziesz,
A żeÅ› byÅ‚, nieboszczyka imienia nabÄ™dziesz;”
Według podmiotu lirycznego ludzkie życie trwa zaledwie ułamek sekundy. Można je porównać pod tym względem do najbardziej ulotnych i krótkotrwałych zjawisk:
„DźwiÄ™k, cieÅ„, dym, wiatr, bÅ‚ysk, gÅ‚os, punkt - żywot ludzki sÅ‚ynie.”
Podobnie jak WisÅ‚awa Szymborska w wierszu „Nic dwa razy”, tak i jej barokowy poprzednik byÅ‚ zdania, iż każda chwila jest jedyna w swoim rodzaju:
„SÅ‚oÅ„ce wiÄ™cej nie wschodzi to, które raz minie,
Kołem niehamowanym lotny czas uchodzi,
Z którego spadÅ‚ niejeden, co na starość godzi”.
W przywoÅ‚anych wersach widać inspiracjÄ™ filozofiÄ… Heraklita, autora sÅ‚ynnej wypowiedzi o tym, że nie można dwukrotnie wejść do tej samej rzeki. Naborowski zawarÅ‚ w nich również popularnÄ… w epoce baroku koncepcjÄ™ czasu jako koÅ‚a („KoÅ‚em niehamowanym lotny czas uchodzi”), wedÅ‚ug której czas jest niczym nieprzewidywalne koÅ‚o Fortuny.
„Wtenczas, kiedy ty myÅ›lisz, jużeÅ› byÅ‚, nieboże;
Między śmiercią, rodzeniem byt nasz, ledwie może
Nazwan być czwartą częścią mgnienia; wielom była
Kolebka grobem, wielom matka ich mogiÅ‚a”.
Głównym przesÅ‚aniem pÅ‚ynÄ…cym z dwunastu linijek dzieÅ‚a „Kruchość życia” jest – podążajÄ…c za interpretacjÄ… narzuconÄ… już w tytule – nieuniknioność Å›mierci. Prawda ta zostaÅ‚a przedstawiona bardzo dramatycznie, podmiot nie cofa siÄ™ przed porównaniem życia do „bÅ‚ysku” czy „grzmotu”, przecież z punktu widzenia wiecznoÅ›ci trwa tyle, co i one.
Lektura dzieÅ‚a Naborowskiego nie napawa zatem optymizmem. Brak wpÅ‚ywu na kierunek naszego życia czy przeÅ›wiadczenie, iż czÅ‚owiek jest jednostkÄ… pozbawionÄ… siÅ‚y i w peÅ‚ni uzależnionÄ… od napisanego już scenariusza (oksymorony: „kolebka-grób” oraz „matka-mogiÅ‚a”) nie sÄ… zalecanymi przekonaniami we współczesnym skomplikowanym Å›wiecie.
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies