Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Faust

Problematyka i uniwersalizm dzieła Goethego

Autor: Dorota Blednicka

Johann Wolfgang Goethe w Fauście poruszył odwieczne zagadnienie zmagania się człowieka, który jest geniuszem i wybitną jednostką, z ludzkimi ograniczeniami. Człowiek – geniusz zdobywa widzę, doświadczenie, lecz im więcej wie, tym silniej odczuwa swoją ludzką nieudolność. Stąd właśnie biorą się niepokoje głównego bohatera dramatu, jego rozgoryczenie i niezadowolenie. Z jednej strony Faust jest idealistą, który uważa się za równego Bogu i kieruje się pragnieniem odkrywania kolejnych tajników nauki. Z drugiej – zdaje sobie sprawę ze swoich ograniczonych możliwości, z tego, że jako człowiek, podlega prawom natury. Dzięki Mefistofelesowi poznaje różne aspekty ludzkiego życia, wydarzenia historyczne i zjawiska kultury. Podróż w czasie i przestrzeni zmienia mężczyznę i odkrywa przed nim nowe wartości ludzkiej egzystencji.

Faust może być reprezentantem całej ludzkości. W różnych sytuacjach i rolach szuka samorealizacji i za każdym razem czuje się zawiedziony. W każdej dziedzinie życia odnosi porażkę, czuje, że nie odnalazł pełni szczęścia. Jako uczony nie może do końca zgłębić tajemnicy świata, ponieważ, tak jak każdemu człowiekowi, i jemu zostały narzucone ograniczenia – są granice poznania, których nawet on nie potrafi przekroczyć. Jako kochanek przyczynia się do tragedii i śmierci Małgorzaty. Jego miłość okazuje się egoistyczna i skupiona na zaspokajaniu namiętności i pożądania. Jako władca, Faust stara się działać dla dobra całej ludzkości i pragnie stworzyć idealne państwo, w którym wszyscy byliby szczęśliwi. Przeszkodą zdaje się być chatka pary starszych ludzi, stojąca na skrawku ziemi, nienależącym do mędrca. Pochopna decyzja o przeniesieniu staruszków w inne miejsce kończy się ich śmiercią. Droga, jaką przebył Faust w poszukiwaniu sensu życia, może być życiową drogą każdego człowieka. Mędrzec zmaga się z ziemskimi ograniczeniami i stopniowo doskonali się wewnętrznie. Ostatecznie rezygnuje z zaspokajania własnych potrzeb i pragnie szczęścia wszystkich ludzi. Taki jest właśnie sens ludzkiego życia. Faust zostaje zbawiony, ponieważ nigdy nie poddał się i nigdy nie zrezygnował z walki o najwyższe wartości.
Z problematyką dramatu wiąże się także jego uniwersalizm. Tematem dzieła jest kondycja człowieka, jego odwieczne tęsknoty i marzenia – temat ten jest zawsze aktualny i ponadczasowy. W rozmowie z diabłem Bóg przyznaje człowiekowi prawo do popełniania błędów, lecz podstawowym warunkiem tego prawa jest aktywne życie, wewnętrzny rozwój, poszukiwanie nowych rozwiązań i możliwości. Przesłanie dla całej ludzkości zostaje zamknięte w słowach „Dopóki błądzi, dąży człowiek”. Dzieło zyskało również wymowę moralną – mówi o pochodzeniu zła, a szatan ukazany został jako „duch przeczenia”. Postawa Fausta odzwierciedla pragnienia każdego człowieka – marzenia o wiecznej młodości, poznaniu tego, co niedostępne, zyskania władzy nad przemijaniem.

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„Faust” – streszczenie szczegółowe
Johann Wolfgang Goethe – biografia
Geneza „Fausta”
Problematyka i uniwersalizm dzieła Goethego
Czas i miejsce akcji „Fausta”
Faust jako bohater romantyczny
„Faust” jako dramat romantyczny. Kompozycja
Główne wątki w „Fauście”
Plan wydarzeń „Fausta”
Johann Wolfgang Goethe – kalendarium życia i twórczości
Symbole w „Fauście”
Sztuka i zadania artysty – trzy koncepcje poezji w „Fauście”
„Faust” – najważniejsze cytaty
Bibliografia




Bohaterowie
Faust – charakterystyka bohatera
Mefistofeles - charakterystyka bohatera
Małgorzata - charakterystyka bohaterki



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies