Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Świętoszek
Motyw przemiany
Przemiana najbardziej uwidoczniona jest na przykładzie Orgona. Człowiek ten zmienił się nie do poznania od momentu, gdy poznał Tartuffe’a. Tak o swoim panu mówi Doryna:
„Był to wprzód człowiek z duszą roztropną i godną,
W służbach króla okazał tęgość niezawodną –
Teraz, odkąd Tartuffe’em swym przejął się cały,
Od tego czasu chodzi niby ogłupiały”.
Orgon przechodzi przemianę ponownie, gdy przekonuje się o prawdziwej naturze Świętoszka. Wtedy zdaje sobie sprawę ze swojej naiwności i łatwowierności.
Motyw rodziny
Rodzina Orgona to główni bohaterowie dramatu. Jego druga żona – Elmira jest kobietą piękną i młodą, podobnie jak córka – Marianna. Syn – Damis jest młodzieńcem porywczym i skorym do awantur. Matka Orgona – Pani Pernelle stoi murem za swoim synem, ale jeszcze bardziej wspiera Tartuffe’a. Mąż Elmiry – Kleant służy rodzinie swoimi racjonalnymi radami, a służąca Doryna jest traktowana na równi z pozostałymi domownikami. Małżeństwo Orgona i Elmiry, pomimo różnicy wieku małżonków, wydaje się być udane. Macocha żyje w przyjaźni ze swoimi przybranymi dziećmi, których jest rówieśniczką. Orgon to niekwestionowana głowa rodziny, a swoje rządy sprawuje niekiedy w sposób przypominający tyranię.
Motyw obłudy
Obłuda jest główną cechą Tartuffe’a. Jego fałszywa pobożność służy mu jedynie jako kamuflaż prawdziwych intencji. Bez skrupułów dzięki swoim kłamstwom zyskuje coraz większe uznanie w oczach Orgona. Jego obłuda jest dostrzegana i negowana przez domowników, ale Tartuffe nie przejmuje się tym. Fałszywa pobożność, kłamstwo, dwulicowość, bezczelność, brak zahamowań to cechy, które, poza obłudą, charakteryzują Świętoszka.
Motyw kary
Karą dla Orgona za jego łatwowierność i bezkrytyczne zaufanie wobec Tartuffe’a była utrata całego majątku. Pomimo usilnych starań całej rodziny, mężczyzna uparcie wierzył Świętoszkowi i wyszedł na tym tragicznie. Dzięki jednak molierowskiemu zakończeniu kara Orgona została anulowana, ale nie uniknął jej Tartuffe, musiał zapłacić za swoje wieloletnie (jak się okazało). Świętoszek, rozpoznany przez księcia, trafił do więzienia.
Motyw władcyMotywy literackie w „Świętoszku”
Motyw przemiany
Przemiana najbardziej uwidoczniona jest na przykładzie Orgona. Człowiek ten zmienił się nie do poznania od momentu, gdy poznał Tartuffe’a. Tak o swoim panu mówi Doryna:
„Był to wprzód człowiek z duszą roztropną i godną,
W służbach króla okazał tęgość niezawodną –
Teraz, odkąd Tartuffe’em swym przejął się cały,
Od tego czasu chodzi niby ogłupiały”.
Orgon przechodzi przemianę ponownie, gdy przekonuje się o prawdziwej naturze Świętoszka. Wtedy zdaje sobie sprawę ze swojej naiwności i łatwowierności.
Motyw rodziny
Rodzina Orgona to główni bohaterowie dramatu. Jego druga żona – Elmira jest kobietą piękną i młodą, podobnie jak córka – Marianna. Syn – Damis jest młodzieńcem porywczym i skorym do awantur. Matka Orgona – Pani Pernelle stoi murem za swoim synem, ale jeszcze bardziej wspiera Tartuffe’a. Mąż Elmiry – Kleant służy rodzinie swoimi racjonalnymi radami, a służąca Doryna jest traktowana na równi z pozostałymi domownikami. Małżeństwo Orgona i Elmiry, pomimo różnicy wieku małżonków, wydaje się być udane. Macocha żyje w przyjaźni ze swoimi przybranymi dziećmi, których jest rówieśniczką. Orgon to niekwestionowana głowa rodziny, a swoje rządy sprawuje niekiedy w sposób przypominający tyranię.
Motyw obłudy
Obłuda jest główną cechą Tartuffe’a. Jego fałszywa pobożność służy mu jedynie jako kamuflaż prawdziwych intencji. Bez skrupułów dzięki swoim kłamstwom zyskuje coraz większe uznanie w oczach Orgona. Jego obłuda jest dostrzegana i negowana przez domowników, ale Tartuffe nie przejmuje się tym. Fałszywa pobożność, kłamstwo, dwulicowość, bezczelność, brak zahamowań to cechy, które, poza obłudą, charakteryzują Świętoszka.
Motyw kary
Karą dla Orgona za jego łatwowierność i bezkrytyczne zaufanie wobec Tartuffe’a była utrata całego majątku. Pomimo usilnych starań całej rodziny, mężczyzna uparcie wierzył Świętoszkowi i wyszedł na tym tragicznie. Dzięki jednak molierowskiemu zakończeniu kara Orgona została anulowana, ale nie uniknął jej Tartuffe, musiał zapłacić za swoje wieloletnie (jak się okazało). Świętoszek, rozpoznany przez księcia, trafił do więzienia.
Idealnym władcą w Świętoszku jest wzorowany na Ludwiku XIV książę. Władca w swojej łaskawości wybaczył Orgonowi jego przewinienia, ponieważ pamiętał zasługi mężczyzny wobec niego. W swojej wspaniałomyślności anulował też wszelkie umowy wiążące Tartuffe’a z majątkiem bohatera dramatu. Książę zarządził także aresztowanie Świętoszka, w którym to rozpoznał znanego organom ścigania oszusta.
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies