Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Kordian
Partie monologowe Kordiana, zwłaszcza „improwizacja” zdradzają jego przeżycia wewnętrzne, bądź też są bardziej „programowe”, gdy bohater uzasadnia swoje zapatrywania. W scenach z Laurą i w lirycznym wyznaniu na Mont – Blanc, Kordian używa stylu poetyckiego nasączonego metaforą. Deklarując swoje poglądy, wykorzystuje poetykę przemówienia.
Dialogi między postaciami cechuje napięcie dramatyczne. Są one różnorodne pod względem językowym, zwłaszcza te, w których ścierają się opinie i poglądy rozmówców. Polemika Podchorążego i Prezesa w podziemiach kościoła ma charakter perswazji. Jej celem jest ukształtowanie opinii spiskowców. W tym celu Słowacki posłużył się formą apelu i przemówienia:
„Prezes:
Ludzie, stoję przed wami z osiwiałą głową
I powiadam: Czekajcie! – moje oczy stare
Widziały wielkich mężów i mówię wam święcie,
Żeście wy niepodobni do nich! Jeśli wiarę
Boga chowacie w sercu? Na Boga zaklęcie
Wzywam was, ludzie: Stójcie! I sztylet wasze
Zamieńcie na święcone w kościołach pałasze, (...)”
„Podchorąży:
(...) Dla was życie, kraina wolna, dla was trony;
Ja wszystko skończę z chwilą ogromną odrodu.
Lecz dajcie mi się w ręce, zamiast trzymać berło
Niechaj piastuję siłę ogromną narodu! (...)”
Z niezwykłym wyczuciem, po mistrzowsku napisany jest dialog między Wielkim Księciem Konstantym a Carem (Akt III, scena dziewiąta). Wypowiedzi obydwu postaci przypominają realną kłótnię. Zdania są krótkie i konkretne, nacechowane emocjami - ekspresywne. Wyrażają napięcie i tłumiony gniew braci – rywali, podkreślają konflikt między nimi. Ta dyskusja stylistycznie różni się od polemiki Podchorążego i Prezesa.
„Wielki Książę:
Bracie! bracie, z tygrysem nie zaczynaj wojny!
Jam ci tron dał, na którym siedzisz, ja przy tronie
Leżę jak lew brązowy; jeśli ja zawyję?
Jeśli usłyszą ludy, że lew ryczy? żyje?
Ludy przypomną, żem ja winien żyć w koronie,
A ty w stajni, w kazernie (w koszarach) musztrować szeregi.
Car:
Książę! widzę, że wina przelałeś nad brzegi,
Co, tyś mi tron darował? Było go wziąć, bracie, (...)”
Tak, jak zmieniają się stylistyczne formy utworu, tak zmienia się i jego wersyfikacja. Autor posługuje się wieloraką miarą wiersza. Dominującym metrum są różne typy wiersza sylabicznego. Ośmiozgłoskowiec pojawia się w Przygotowaniu, jedenasto- i trzynastozgłoskowcem „mówią” postaci ze Spisku koronacyjnego. Melodyjność „Śpiewu Nieznajomego” wyznacza wiersz sylabotoniczny.Artyzm „Kordiana” - stylistyka i język
Autor: Ewa PetniakPartie monologowe Kordiana, zwłaszcza „improwizacja” zdradzają jego przeżycia wewnętrzne, bądź też są bardziej „programowe”, gdy bohater uzasadnia swoje zapatrywania. W scenach z Laurą i w lirycznym wyznaniu na Mont – Blanc, Kordian używa stylu poetyckiego nasączonego metaforą. Deklarując swoje poglądy, wykorzystuje poetykę przemówienia.
Dialogi między postaciami cechuje napięcie dramatyczne. Są one różnorodne pod względem językowym, zwłaszcza te, w których ścierają się opinie i poglądy rozmówców. Polemika Podchorążego i Prezesa w podziemiach kościoła ma charakter perswazji. Jej celem jest ukształtowanie opinii spiskowców. W tym celu Słowacki posłużył się formą apelu i przemówienia:
„Prezes:
Ludzie, stoję przed wami z osiwiałą głową
I powiadam: Czekajcie! – moje oczy stare
Widziały wielkich mężów i mówię wam święcie,
Żeście wy niepodobni do nich! Jeśli wiarę
Boga chowacie w sercu? Na Boga zaklęcie
Wzywam was, ludzie: Stójcie! I sztylet wasze
Zamieńcie na święcone w kościołach pałasze, (...)”
„Podchorąży:
(...) Dla was życie, kraina wolna, dla was trony;
Ja wszystko skończę z chwilą ogromną odrodu.
Lecz dajcie mi się w ręce, zamiast trzymać berło
Niechaj piastuję siłę ogromną narodu! (...)”
Z niezwykłym wyczuciem, po mistrzowsku napisany jest dialog między Wielkim Księciem Konstantym a Carem (Akt III, scena dziewiąta). Wypowiedzi obydwu postaci przypominają realną kłótnię. Zdania są krótkie i konkretne, nacechowane emocjami - ekspresywne. Wyrażają napięcie i tłumiony gniew braci – rywali, podkreślają konflikt między nimi. Ta dyskusja stylistycznie różni się od polemiki Podchorążego i Prezesa.
„Wielki Książę:
Bracie! bracie, z tygrysem nie zaczynaj wojny!
Jam ci tron dał, na którym siedzisz, ja przy tronie
Leżę jak lew brązowy; jeśli ja zawyję?
Jeśli usłyszą ludy, że lew ryczy? żyje?
Ludy przypomną, żem ja winien żyć w koronie,
A ty w stajni, w kazernie (w koszarach) musztrować szeregi.
Car:
Książę! widzę, że wina przelałeś nad brzegi,
Co, tyś mi tron darował? Było go wziąć, bracie, (...)”
Wiersz wolny o zmiennej rytmice i częstokroć bezrymowy pojawia się w bajce o Janku opowiadanej przez Grzegorza. Widoczna jest w niej również stylizacja ludowa:
„Było sobie niegdyś w szkole
Piękne dziecię, zwał się Janek
Czuł zawczasu bożą wolę,
Ze starymi suszył dzbanek.
Dobry z niego byłby wiarus
Bo w literach nie czuł smaku;
Co dzień stary bakalarus
Łamał wierzby na biedaku, (...)”
Wiersz wolny służy nadaniu wypowiedziom bohatera swobody oraz ukazaniu jego niepokojów. Taki wiersz „towarzyszy” monologom Kordiana i niektórym scenom fantastycznym.
Warsztat poetycki, środki artystyczne i kompozycja czynią z Kordiana dramat nie tylko o skomplikowanej budowie, ale przede wszystkim o nowatorskiej konstrukcji. Nowatorstwo polega tu na, obcej dramatowi tradycyjnemu, swobodzie operowania czasem, przestrzenią, luźnej, nieskrępowanej kompozycji poszczególnych scen, na łączeniu technik literackich, wiązaniu kontrastowych kategorii estetycznych oraz na „rozpiętości” (różnorodności) stylistycznej i wersyfikacyjnej tekstu.
strona: 1 2
Szybki test:
W drodze do carskiej sypialni towarzyszą Kordianowi:a) Strach i Imaginacja
b) Mit i Tradycja
c) Trwoga i Marzenie
d) Lęk i Pokora
Rozwiązanie
Kordian używa stylu poetyckiego nasączonego metaforami:
a) w rozmowie z papieżem
b) na szczycie Mont Blanc
c) w rozmowie z księciem Konstantym
d) w rozmowie z Laurą
Rozwiązanie
Nowatorstwo konstrukcji „Kordiana” polega na:
a) łączeniu technik literackich
b) swobodzie operowania czasem
c) wszystkie odpowiedzi są poprawne
d) nieskrępowanej kompozycji poszczególnych scen
Rozwiązanie
Więcej pytań
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies