Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Kordian

Artyzm „Kordiana” - stylistyka i język

Autor: Ewa Petniak

Słowacki zastosował w Kordianie różnorodne techniki pisarskie wiążące się z charakterem świata przedstawionego. Prócz realistycznego kreowania postaci i sytuacji tożsamych z niemal reportażowym autentyzmem, pojawiają się sceny bardziej symboliczne, abstrakcyjne, przybierające formę wizji, na przykład Kordiana unoszący się na obłoku, uosobione Strach i Imaginacja, które towarzyszą zamachowcowi w drodze do carskiej sypialni.

Bohater tytułowy początkowo zaprezentowany jest bardzo naturalnie:
„Kordian, młody 15 – stoletni chłopiec, leży pod wielką lipą na wiejskim dziedzińcu (...)”. Później sceny odsłaniające jego osobowość, przeżycia wewnętrzne, stają się bardziej symboliczne. Rzeczowy jest opis cesarskiej koronacji, „pokoronacyjnej” uczty dla ludu i obraz ukazujący tłum w oczekiwaniu na władcę.

„Scena druga:
Wnętrze kościoła katedralnego – ołtarz rzęsiście oświecony – Prymas z bogato przybraną asystencją odprawia mszę. – Muzyka... Cesarz stoi pod szkarłatnym baldakimem, na szczeblach tronu polscy dygnitarze państwa i jenerałowie moskiewscy... Prymas lud żegna i przystępując do cesarza podaje mu koronę, Cesarz kładzie ją na głowę – kanclerz podaje na wezgłowiu miecz państwa, Cesarz mieczem robi znak krzyża na cztery strony świata. Prymas podaje księgę konstytucyjną. (...)”
( z didaskaliów – opis koronacji)

Epizod wspominający ucztę dla ludu (Akt III, scena trzecia) ma potwierdzeni historyczne. Faktycznie taka „biesiada” odbyła się po zaprzysiężeniu Mikołaja I na króla Polski. Notuje to wydarzenie wychodzący wówczas „Kurier Warszawski”: „Wczoraj odbyła się uczta dla ludu. Rzadkiej piękności widok przedstawiał obszerny plac przed pałacem Ujazdowskim. [...] Po cały placu symetrycznie urządzono obszerne namioty do muzyki i tańców, husztawki, karuzele, 2 fontanny w kształcie kolumny wytryskujące obficie winem, 2 fontanny w kształcie globów, dostarczające miodu, 6 źródeł, z których czerpano piwo (...) a drugą połowę placu zajęło 100 stołów okrytych płótnem, na każdym znajdowało się 24 mis z potrawami i mnóstwo bułek, a przy każdym beczki z piwem. (...)”
Światy: realny i fantastyczny są jednakowo ważne i integralne ze sobą. Widać to w Akcie III, w scenach piątej (droga Kordiana do sypialni cara, „rozdwojenie” bohatera – Strach i Imaginacja) i szóstej (pobyt bohatera w szpitalu wariatów) – motywy w nich przedstawione unaoczniają zamierzony przez autora efekt – zademonstrowanie niedojrzałości bohatera w sensie politycznym oraz bezsens i nieefektywność jego indywidualnej ofiary.

Przypatrując się scenie szóstej Aktu III, można zaobserwować połączone ze sobą kategorie estetyczne: tragizm i komizm, patos i śmieszność (wyznaczniki dramatu romantycznego). Autor, poprzez taką konfrontację, ukazuje nonsensowność ideologii i postępowania Kordiana. Bohater wydaje się jednocześnie śmieszny i tragiczny, głównie podczas spotkania z Doktorem i szaleńcami.

Audiencja u Papieża utrzymana jest także w tragiczno – komicznych kategoriach. Gadająca po łacinie papuga pełni rolę komiczno – ironicznego demaskatora wzniosłych deklaracji papieskich:

Papież (...): Niech się Polaki modlą, czczą cara i wierzą...
Kordian: Lecz garści krwawej ziemi nikt nie błogosławi.
Cóż powiem?...
Papuga: De profundis clamavi! Clamavi:”
(z łac. Słowa psalmu błagalnego: „Z głębokości wołam [do Ciebie, Panie]”)

Zróżnicowane są w Kordianie style pisarskie. W scenach realistycznych dominuje typ wypowiedzi przypominający mowę potoczną. Znamionuje to odrębność postaci oraz ich pochodzenie. Świetnym przykładem będzie tu stary sługa Grzegorz, niegdyś legionista. Bajka i opowieści relacjonowane przez niego mają charakter narracyjny i są przyprawione dowcipem (prócz historii o bohaterskim Kazimierzu - ta opowieść jest pełna powagi). Stylistyczny kształt wypowiedzi zmienia się w zależności od typu postaci, poglądów przez nie wyrażanych i sytuacji.

strona:    1    2  

Szybki test:

Kordian używa stylu poetyckiego nasączonego metaforami:
a) w rozmowie z papieżem
b) na szczycie Mont Blanc
c) w rozmowie z Laurą
d) w rozmowie z księciem Konstantym
Rozwiązanie

Nowatorstwo konstrukcji „Kordiana” polega na:
a) nieskrępowanej kompozycji poszczególnych scen
b) swobodzie operowania czasem
c) wszystkie odpowiedzi są poprawne
d) łączeniu technik literackich
Rozwiązanie

W drodze do carskiej sypialni towarzyszą Kordianowi:
a) Trwoga i Marzenie
b) Mit i Tradycja
c) Lęk i Pokora
d) Strach i Imaginacja
Rozwiązanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„Kordian” – streszczenie szczegółowe
Streszczenie „Kordiana” w pigułce
Geneza „Kordiana”
Juliusz Słowacki życiorys
Obraz polskiego społeczeństwa w „Kordianie” Słowackiego (sąd nad Polakami)
Losy Kordiana
Artyzm „Kordiana” - stylistyka i język
Konflikt wartości w „Kordianie” Słowackiego
Spór Słowackiego i Mickiewiczem o rolę poezji
„Kordian” jako dramat romantyczny
Kompozycja i struktura „Kordiana”
Obraz narodów europejskich w „Kordianie”
O roli poety i poezji w „Kordianie”
Motyw spisku w „Kordianie” Słowackiego
Plan wydarzeń „Kordiana”
Nawiązania historyczne „Kordiana” - powstanie listopadowe i jego słynne bitwy
„Kordian” na deskach teatrów – najciekawsze inscenizacje i opinie o nich
Skok Kordiana w aspekcie historycznym
Twórczość Słowackiego - kalendarium
Krytyka literacka o „Kordianie”
Najważniejsze cytaty z „Kordiana” Słowackiego
Bibliografia




Bohaterowie
Charakterystyka Kordiana - kliniczny przypadek romantyka
„Kordian” charakterystyka pozostałych bohaterów



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies