Pieśń o Narodzeniu Pańskim - strona 2
Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Oświecenie

Pieśń o Narodzeniu Pańskim

Autor: Karolina Marlêga

Naszpikowanie wersów przeciwnościami nie godzi się z propagowaną w oświeceniu teorią zdroworozsądkowego myślenia, podobnie jak i z deizmem, również królującemu w czasach Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Warstwa kompozycyjna kolÄ™dy zbudowana jest wokół polaryzacji czasów. Pieśń rozpoczyna siÄ™ czasem teraźniejszym: „Bóg siÄ™ rodzi...”, zwracajÄ…c tym samym na aktualność doniosÅ‚ego wydarzenia, dziejÄ…cego siÄ™ tu i teraz. Kolejne informacje podmiot liryczny podaje już w czasie przeszÅ‚ym:
„Cóż, niebo, masz nad ziemiany?
Bóg porzucił szczęście twoje.
Wszedł między lud ukochany,
DzielÄ…c z nim trudy i znoje.
Niemało cierpiał, niemało.
(...)”.

W ten sposób autor niezwykÅ‚ej opowieÅ›ci o życiu Stwórcy nawiÄ…zuje do legendy Chrystusa i zbawienia Syna Bożego. KoÅ„cowe zwrotki kolÄ™dy z kolei zostaÅ‚y napisane w perspektywie przyszÅ‚oÅ›ci, gdy podmiot prosi „Boże DzieciÄ™” o opiekÄ™ nad ojczyznÄ…:
„PodnieÅ› rÄ™kÄ™, Boże DzieciÄ™!
Błogosław Ojczyznę miłą,
W dobrych radach, w dobrym bycie
Wspieraj jej silę, swa siłą.
Dom nasz i majętność całą.
I Twoje wioski z miastami”.

Cytowana strofa dostarcza także informacji o życiu codziennym podmiotu, posiadacza domu, majÄ™tnoÅ›ci, mieszkaÅ„ca wioski lub miasta. Warto zwrócić uwagÄ™ na „oddanie” przywoÅ‚anych terenów pod BoskÄ… Å‚askÄ™, jakby dla podkreÅ›lenia, iż wszystko, co jest na ziemi, należy wÅ‚aÅ›nie do jej Stwórcy („i Twoje wioski z miastami”, a nie „nasze wioski z miastami”).

Mimo potÄ™gi, Bóg z kolÄ™dy KarpiÅ„skiego nie jest dumny i pyszny, a wrÄ™cz przeciwnie – stara siÄ™ być blisko swoich wyznawców, traktować ich równo, a nie na podstawie majÄ…tku czy urodzenia. O szczególnej wiÄ™zi, jakÄ… Stwórca odczuwaÅ‚ z biednymi i prostymi ludźmi traktujÄ… wersy samej pieÅ›ni:
„W nÄ™dznej szopie urodzony,
Żłób mu za kolebkę dano!
Cóż jest, czym był otoczony?
Bydło, pasterze i siano.
Ubodzy! Was to spotkało
Witać Go przed bogaczami!
(…)
Potem i króle widziani
Cisną się między prostotą,
NiosÄ…c Panu dary w dam:
Mirrę, kadzidło i złoto.
Bóstwo to razem zmieszało
Z wieÅ›niaczymi ofiarami!...”
Jak trafnie zauważa Katarzyna JasiÅ„ska, autorka artykuÅ‚u „Ludowy intelektualista”, Bóg z kolÄ™dy KarpiÅ„skiego: „(...) nie przychodzi do pojedynczego czÅ‚owieka, tylko do ludu, by dzielić z nim troski. Poeta podkreÅ›la przez to trudnÄ… rolÄ™ prostych ludzi, którzy cierpiÄ… w życiu bardziej niż bogacze. To ubodzy sÄ… pierwszymi gośćmi szopy, a dopiero później przybywajÄ… monarchowie. Królowie nie mogÄ… oczekiwać na specjalne wzglÄ™dy – zostajÄ… zrównani z pasterzami; i to samo dzieje siÄ™ z ich darami. Również w porzÄ…dku bÅ‚ogosÅ‚awieÅ„stw DzieciÄ…tka wioski sÄ… wymieniane przed miastami” (K. JasiÅ„ska, dz. cyt.).

Pieśń, prócz religijnego charakteru, posiada także wydźwięk narodowy:
„PodnieÅ› rÄ™kÄ™, Boże DzieciÄ™,
Błogosław ojczyznę miłą,
W dobrych radach, w dobrym bycie
Wspieraj jej siÅ‚Ä™ swÄ… siÅ‚Ä…”.

Pod wzglÄ™dem gatunkowym liczÄ…cy pięć oÅ›miozgÅ‚oskowych zwrotek utwór KarpiÅ„skiego należy zaklasyfikować do pieÅ›ni (zgodnie z jego tytuÅ‚em). W caÅ‚ym tekÅ›cie mamy do czynienia z lirykÄ… podmiotu zbiorowego, który ujawnia siÄ™, poza refrenem, przede wszystkim w ostatniej strofie („Dom nasz i majÄ™tność caÅ‚Ä…”).

Gdy mowa o refrenie, wystÄ™puje on w każdej strofie. BÄ™dÄ…c parafrazÄ… fragmentu Ewangelii Å›w. Jana („A SÅ‚owo staÅ‚o siÄ™ ciaÅ‚em / i zamieszkaÅ‚o wÅ›ród nas”), staje siÄ™ credo caÅ‚ego dzieÅ‚a oraz nadaje mu muzycznoÅ›ci i rytmicznoÅ›ci:
„A SÅ‚owo CiaÅ‚em siÄ™ staÅ‚o
i mieszkaÅ‚o miÄ™dzy nami.”

Karpiński sięgnął po rymy dokładne, żeńskie, krzyżowe.

JÄ™zyk kolÄ™dy i prosty, brak w nim skomplikowanych słów czy wyrafinowanych metafor: „PosÅ‚uguje siÄ™ jÄ™zykiem piÄ™knym, choć prostym, który jest zrozumiaÅ‚y dla każdego. SÅ‚ownictwo zastosowane w utworze powoduje powstanie atmosfery podniosÅ‚oÅ›ci i powagi” (K. JasiÅ„ska, dz. cyt.).

strona:    1    2  

Zobacz inne artykuły:

Karpiński Franciszek
Laura i Filon - interpretacja i analiza
Do Justyny. Tęskność na wiosnę - interpretacja i analiza
Pieśń o Narodzeniu Pańskim

Krasicki Ignacy
Problematyka bajek Krasickiego
Kompozycja i styl bajek Krasickiego
Geneza bajek Krasickiego
Bajka – cechy gatunkowe
Żona modna - interpretacja i analiza
Pijaństwo - interpretacja i analiza
Do króla - interpretacja i analiza
Tematyka bajek Krasickiego
Ignacy Krasicki (1735-1801) - biogram
Hymn do miłości Ojczyzny - interpretacja i analiza
Wstęp do bajek - interpretacja i analiza
JagniÄ™ i wilcy - interpretacja i analiza
Kruk i lis - interpretacja i analiza
Alegoria - definicja
Morał - definicja
Ptaszki w klatce - interpretacja i analiza
Dewotka - interpretacja i analiza
Malarze - interpretacja i analiza
Filozof - interpretacja i analiza
Szczur i kot - interpretacja i analiza

Inne
Motywy w bajkach Krasickiego
Satyry Krasickiego




Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies