Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Oświecenie
Ignacy Krasicki, nazywany „księciem poetów polskich”, zapisał się w historii polskiej literatury nie tylko jako autor dzieła uznawanego za pierwszą polską powieść - „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” czy dwutomowego „Zbioru potrzebniejszych wiadomości”, drugiej po „Nowych Atenach” polskiej encyklopedii powszechnej, lecz jako twórca niezapomnianych bajek.
Choć w ślad autora stwierdzenia, iż „Bajka częstokroć sens moralny mieści” poszło wielu polskich poetów (Tomasz Kajetan Węgierski, „Dwa wróble”; Aleksander Fredro, „Paweł i Gaweł”, Józef Ignacy Kraszewski, „Dziad i Baba”, Zbigniew Herbert, „Wilk i owieczka” czy Stanisław Lem, „Bajki robotów”), to jednak nikt inny nie potrafił w tak małej formie pomieścić tylu ważnych, uniwersalnych prawd o człowieku i życiu.
Dzieła Ignacego Krasickiego są zbiorem wszystkich najlepszych cech bajki, wymienianych przez najwybitniejsze literackie i filozoficzne umysły:
Wracając do Krasickiego, jedną z najważniejszych bajek poety jest „Wstęp do bajek”, utwór otwierający pierwszy zbiór tekstów tego gatunku, zatytułowany „Bajki i przypowieści” i wydany w roku 1779. Jest to dzieło niezwykłe, gdyż zawiera w sobie lata rozmyślań, lektur, rozmów i obserwacji, jakie były udziałem Krasickiego, nim przystąpił do stworzenia oświeceniowego bilansu największych ludzkich przywar i wad.
„Krasickiego jako pisarza charakteryzowały systematyczność i konsekwencja profesjonalisty, nie dające ujść żadnej obserwacji, jaką nasuwała mu codzienność życiowa, lektury czy rozmowy towarzyskie. Miał pod ręką stale notatniki, do których wpisywał ulotne pomysły poszczególnych wierszy, czasem gotowe plany większych kompozycji literackich, a czasem całe cykle bardzo czytelnych haseł tytułowych (…) Tej umiejętności porządnego, bez pośpiechu, w stosownym miejscu zapisywania nauczył się od Pliniusza Młodszego, który nawet na polowaniu nie rozstawał się z rylcem i tabliczką do utrwalania, co ważniejszych spostrzeżeń (chociaż do takiej pedanterii wymawiał się w liście wierszem i prozą Do A. H. K. M. B., to jest do brata). Notatnik z bajkami epigramatycznymi, które narastały przez kilka lat, poświadcza niektóre z wymienionych cech pisarskiego rzemiosła” (Zbigniew Goliński, „Krasicki”, Warszawa 2002, s. 240). Wstęp do bajek - interpretacja i analiza
Ignacy Krasicki, nazywany „księciem poetów polskich”, zapisał się w historii polskiej literatury nie tylko jako autor dzieła uznawanego za pierwszą polską powieść - „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” czy dwutomowego „Zbioru potrzebniejszych wiadomości”, drugiej po „Nowych Atenach” polskiej encyklopedii powszechnej, lecz jako twórca niezapomnianych bajek.
Choć w ślad autora stwierdzenia, iż „Bajka częstokroć sens moralny mieści” poszło wielu polskich poetów (Tomasz Kajetan Węgierski, „Dwa wróble”; Aleksander Fredro, „Paweł i Gaweł”, Józef Ignacy Kraszewski, „Dziad i Baba”, Zbigniew Herbert, „Wilk i owieczka” czy Stanisław Lem, „Bajki robotów”), to jednak nikt inny nie potrafił w tak małej formie pomieścić tylu ważnych, uniwersalnych prawd o człowieku i życiu.
Dzieła Ignacego Krasickiego są zbiorem wszystkich najlepszych cech bajki, wymienianych przez najwybitniejsze literackie i filozoficzne umysły:
- „W różnych rzeczy postaci i różnego zwierza / Bajka prosto do celu moralnego zmierza” (Franciszek Dmochowski);
- „Bajka jest to krótki poemat, zawierający powieść o jakim zdarzeniu, w którym pod zasłona alegorii wystawia się w najwyższym Świetle i mocy prawda jaka moralna” (Euzebiusz Słowacki);
- „Gdy zabraknie historii, zastępują ją bajki” (Monteskiusz);
- „Świat ten jest czysta bajka! – Zgoda, przyjacielu / Lecz każda bajka ma sens moralny na celu” (Adam Mickiewicz).
Wracając do Krasickiego, jedną z najważniejszych bajek poety jest „Wstęp do bajek”, utwór otwierający pierwszy zbiór tekstów tego gatunku, zatytułowany „Bajki i przypowieści” i wydany w roku 1779. Jest to dzieło niezwykłe, gdyż zawiera w sobie lata rozmyślań, lektur, rozmów i obserwacji, jakie były udziałem Krasickiego, nim przystąpił do stworzenia oświeceniowego bilansu największych ludzkich przywar i wad.
Interpretacja i analiza
Otwierający zbiór Ignacego Krasickiego „Bajki i przypowieści” „Wstęp do bajek” posiada ciekawą konstrukcję. Złożony z zaledwie dziesięciu wersów utwór wykazuje pewną prawidłowość w budowie: na wspomniane dziesięć linijek siedem rozpoczyna się takimi samymi słowami, wprowadzającymi różne postaci anaforycznymi powtórzeniami: był + rzeczownik nazywający osobę, który co....Aby uniknąć zbytniego schematyzmu, w szóstym wersie poeta sięgnął po elipsę, rezygnując tym samym z powtarzanego czasownika „był”.
Zanalizowany model składniowy w warstwie treściowej wprowadza mnóstwo nieprawdopodobnych, zaskakujących informacji o ludziach i świecie:
„Był młody, który życie wstrzemięźliwie pędził;
Był stary, który nigdy nie łajał, nie zrzędził;
Był bogacz, który zbiorom potrzebnym udzielał;
Był autor, co się z cudzej sławy rozweselał;
strona: 1 2
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies