Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Oświecenie

Pijaństwo - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marl�ga

Aby dać dowód słuszności swoich sądów oraz uplastycznić płynące z nich wnioski, szlachcic przywołuje przykład osobnika będącego pod zgubnym wpływem procentów, który zamiast do człowieka – staje się podobny do zwierzęcia:
„Patrz na człeka, którego ujęła moc trunku,
Człowiekiem jest z pozoru, lecz w zwierząt gatunku
Godzien się mieścić, kiedy rozsądek zaleje
I w kontr naturze postać bydlęcą przywdzieje”.

Przeciwnik alkoholu nie jest zagorzałym wojownikiem o zachowanie dożywotniej trzeźwości. Wychodzi z założenia, iż wszystko, co człowiek posiada do swojej dyspozycji w życiu zostało mu ofiarowane przez Boga, dlatego też może korzystać z każdego przywileju czy przyjemność. Należy jednak pamiętać, by we wszystkim zachowywać zdrowy umiar:
„Jeśli niebios zdarzenie wino ludziom dało
Na to, aby użyciem swoim orzeźwiało,
Użycie darów bożych powinno być w mierze”.

Niestety, już pierwszy kieliszek wina sprawia często, iż człowiek zatraca się i dopuszcza go głosu zwierzęcą część swojej natury. Nie ważne są konsekwencje wypowiedzianych pod wpływem alkoholu słów czy podjętych w upojeniu decyzji:
„Zawstydza pijanice nierozumne zwierzę,
Potępiają bydlęta niewstrzymałość naszą,
Trunkiem według potrzeby gdy pragnienie gaszą,
Nie biorą nad potrzebę”.

Prezentujący zachowawcze podejście do alkoholu podmiot jest zdania, iż osoby niekontrolujące spożycia alkoholu i swojego zachowania po wypiciu kolejnego kieliszka powinni być srogo karani:
„Mniejsza guzy i plastry, to zapłata zbrodni.
Większej kary, obelgi takowi są godni,
Co w dzikim zaślepieniu występni i zdrożni,
Rozum, który człowieka od bydlęcia rożni,
Śmią za lada przyczyną przytępiać lub tracić”.

Wyrządzone po alkoholu szkody czasami nie mogą zostać naprawione, a straty – w ludzkim organizmie czy w otoczeniu najbliższych osób, po raz kolejny urażonych niestosownym zachowaniem pijącego czy złamaniem dawanej setny raz obietnicy – bywają nieodwracalne:
„Jakiż zysk taką szkodę potrafi zapłacić?
Jaka korzyść tak wielką utratę nadgrodzi?”.

Dochodzący do głosu żal, gdy pijany osobnik budzi się nad ranem z bolącą głową i przebłyskującymi fragmentami minionego wieczoru nie jest wystarczającą. Sam fakt, iż pojawia się po radosnej biesiadzie predestynuje zakrapianą ucztę nie do grona radosnych wydarzeń, lecz w obręb tych, których powinniśmy unikać:
„Zła to radość, mój bracie, po której żal chodzi”.

Aby przekonać rozmówcę do swoich racji, podmiot stawia mu za wzór ludzi, którzy trwają w trzeźwości:
„Ci, co się na takowe nie udają zbytki,
Patrz, jakie swej trzeźwości odnoszą pożytki:
Zdrowie czerstwe, myśl u nich wesoła i wolna,
Moc i raźność niezwykła i do pracy zdolna,
Majętność w dobrym stanie, gospodarstwo rządne,
Dostatek na wydatki potrzebne, rozsądne.
Te są wstrzemięźliwości zaszczyty, pobudki,
Te są”.

Niestety, jego wywód o korzyściach abstynencji zostaje nagle przerwany pożegnalnym zawołaniem skacowanego szlachcica: „Bądź zdrów!”.

Na pytanie „Gdzież idziesz?”, cierpiący jeszcze niedawno wskutek bólu głowy i moralnych wyrzutów znajomy oświadcza: „Napiję się wódki”. Smutna puenta wiersza ukazuje prawdziwe oblicze współczesnego Krasickiemu społeczeństwa, zdominowanego przez pozornie zatrącającą się w wiecznej zabawie, a w rzeczywistości zniewoloną przez używki i głuchą na rozsądne argumenty szlachtę.

Zaprezentowanie dwóch bohaterów, z których jeden jest symbolem niewykształconych „pijaków”, drugi zaś – zdroworozsądkowych moralizatorów, w pełni oddaje sytuację panującą w XVIII wieku w Polsce. Nasza ojczyzna musiała borykać się nie tylko z domagającymi się coraz większych wpływów mocarstwami, lecz także z powszechną chorobą, trawiącą polskie społeczeństwo po dziś dzień.

strona: 1 2 3

Zobacz inne artykuły:

Karpiński Franciszek

Laura i Filon - interpretacja i analiza
Do Justyny. Tęskność na wiosnę - interpretacja i analiza
Pieśń o Narodzeniu Pańskim

Krasicki Ignacy

Inne

Motywy w bajkach Krasickiego
Satyry Krasickiego

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies