Czas i miejsce akcji „Pieśni o Rolandzie”
Akcja poematu dotyczy przebiegu historycznej wyprawy króla Franków – Karola Wielkiego - do Hiszpanii w 778 roku, zakończonej zwycięstwem nad Saracenami w VIII wieku (dokładnie 778 rok). Prawda historyczna nie odgrywa tu roli nadrzędnej, ponieważ jest podporządkowana prawdzie ideowej i aspektom wartości artystycznej.Miejscem akcji jest w poemacie jest głównie wąwóz Ronsewal (czasem tłumaczone jako Roncevaux bądź Roncevalles), w którym toczy się bitwa między Frankami a Saracenami.... więcej
Problem autorstwa „Pieśni o Rolandzie”
Pieśń o Rolandzie to jeden z pierwszych utworów, który miał na celu zbudować tożsamość narodową Francuzów skupioną wokół niezwykłych dokonań Karola Wielkiego. Dzieło sławą i popularnością cieszyło się do XVI wieku, by po tym czasie odejść w długie zapomnienie.Utwór relacjonuje przebieg wyprawy króla Franków do Hiszpanii w 778 roku, zakończonej zwycięstwem nad poganami. Osią historii jest zdrada Ganelona – ojczyma Rolanda oraz jej tragiczne w skutkach konsekwencje. Podróż króla do Hiszpanii jest faktem historycznym. Karol rzeczywiście w VIII wieku udał się ta... więcej
Problematyka „Pieśni o Rolandzie”
Problematykę Pieśni o Rolandzie rozpatruje się zazwyczaj w trzech płaszczyznach: uczuciowej, ideologicznej i społecznej.Pierwszy z nich zawiera się w wątkach wielkiej przyjaźni Rolanda z Oliwerem oraz śmierci Ody na wieść o utracie ukochanego. Męska przyjaźń, z jaką mamy do czynienia w utworze, była wpisana w średniowieczny kanon powinności rycerskich. Więzy, jakie łączyły Rolanda i Oliwiera zostały rozerwane dopiero przez śmierć. Mężczyźni za życia mogli na sobie polegać w każdej sytuacji. Dwaj parowie uzupełniali się wzajemnie: „Roland jest mężny, a Oliwier roztrop... więcej
Chansons de geste
Pieśń o Rolandzie jest przykładem chansons de geste, czyli pieśni o czynie (termin pochodzący z języka starofrancuskiego) lub gesta (pojęcie łacińskie). Najstarsze zachowane przykłady tej poezji epickiej, która pojawiła się u początków literatury francuskiej, pochodzą z XI i XII wieku. Poematy rycerskie, traktujące o przygodach (czynach) historycznych i legendarnych bohaterów początkowo funkcjonowały w przekazach ustnych, rozpowszechnianych przez trubadurów.Od XII wieku zaczęto je jednak spisywać. Posługiwano się najczęściej językiem starofrancuskim lub staroprowansalskim bądź ... więcej
Tło historyczne wydarzeń przedstawionych w „Pieśni o Rolandzie”
Historia, z którą mamy do czynienia w poemacie jest oparta na historycznym incydencie o stosunkowo niewielkim znaczeniu, a mianowicie bitwie w wąwozie Roncevaux (Roncevalles, Ronsewal). 17 sierpnia 778 roku wojska frankijskie Karola Wielkiego, na których czele stał hrabia Roland zostały zaatakowane przez górali baskijskich.Historyk i biograf Einhrad opisał to zdarzenie w kronice z 830 roku, zatytułowanej Żywot Karola Wielkiego (Vita Caroli Magni). Z dzieła tego dowiadujemy się, że wojska frankijskie zostały całkowicie wymordowane, wśród nich był również prefekt Marchii Bretońskiej – „... więcej
Bibliografia
1. Arcydzieła francuskiego średniowiecza, wstęp Zygmunt Czerny, Warszawa 1968.2. Drzewicka A., wstęp do: Pieśń o Rolandzie, Wrocław 1991.
3. Guriewicz A., Kategorie kultury średniowiecznej, Warszawa 1976.
4. Huizinga J., Jesień średniowiecza, Warszawa 1974.
5. Kasprzykówna K., wstęp do: Pieśń o Rolandzie, Warszawa 1959.
6. Labuda A. W., Apoteoza Rolanda i polska topika bohaterskiej śmierci w: Pamiętnik Literacki 1987, z. 2, s. 61-89.
7. Le Goff J., Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1970.
8. Manteuffel T., Kultura Europy średniowiecznej, Warszaw... więcej
Najważniejsze cytaty z „Pieśni o Rolandzie”
Charakterystyka Rolanda i Oliwiera w bitwie:„Roland jest mężny, a Oliwier roztropny; obaj mężowie wspaniałego serca. Skoro są na koniu i pod bronią, nigdy ze strachu przed śmiercią nie umkną się od bitwy. Tędzy to są hrabiowie, a słowa ich są harde. Zdrajcy poganie jadą jak wściekli. Oliwier rzecze: "Rolandzie, patrz, oni są tuż, ale Karol jest nazbyt daleko! Nie raczyłeś zadzwonić w róg. Gdyby król był tutaj, nie bylibyśmy w niebezpieczeństwie. Patrz w górę ku wąwozom Hiszpanii; ujrzysz tam wojsko wielce żałośliwe: kto dziś pełni tylną straż, nie będzie jej już pełnił nigdy!"... więcej
Motywy literackie w „Pieśni o Rolandzie”
Idealny rycerzW utworze zarówno Roland, jak i Oliwier oraz Turpin, a po części także Karol Wielki, to wspaniali przedstawiciele stanu rycerskiego. Każdy z nich postępował zgodnie z przyjętym kodeksem, przedkładając ponad własne życie dobro swojego seniora. Na przykładzie Rolanda widzimy, iż jedną z podstawowych cech idealnego rycerza jest dobre pochodzenie – tytułowy bohater był synem siostry samego cesarza. Roland obdarzony był tak wielką siłą, że przecinał przeciwników na pół, niejednokrotnie wraz z ich końmi. Idealny rycerz reprezentował najwyższe cnoty i idee. Ważnym elementem wizerun... więcej
Plan wydarzeń „Pieśni o Rolandzie”
1. Przedstawienie postaci króla Karola i króla Marsyla.2. Król Marsyl zwołuje naradę.
3. Blankandryn doradza królowi Marsylowi i spiskuje przeciw cesarzowi Karolowi (Karol Wielki ma opuścić Hiszpanię)
4. Pewność siebie króla Marsyla.
5. Zakończenie narady.
6. Przekazanie swoim ludziom planu spisku przez króla Marsyla.
7. Wysłanie przez króla Marsyla posłańców z gałązkami oliwnymi do króla Karola.
8. Odpoczynek cesarza po zdobyciu Kordowy.
9. Przybycie posłów króla Marsyla i złożenie oferty.
10. Uwierzenie w obietnicę złożoną przez króla Marsyla.
11. Narada króla Karola z baronami francuskimi.
12. Opis sylwete... więcej
Budowa, struktura i kompozycja „Pieśni o Rolandzie”
Rozpoczynając analizę budowy utworu należy skupić się na jego najmniejszych jednostkach podziału. Podobnie jak w inne chansons de geste, Pieśń o Rolandzie podzielona jest na dziesięciozgłoskowe wiersze, które z kolei składają się w laisy, zwane również stancami lub po prostu zwrotkami czy strofami. We francuskojęzycznym oryginale dzieła, które jest typowym poematem (polskie tłumaczenie Tadeusza Żeleńskiego-Boya to przekład pisany prozą) możemy doliczyć się 3998 wierszy ułożonych w 291 lais.Wiele z poetyckich zabiegów Pieśni o Rolandzie uległo zatraceniu podczas tłumac... więcej
Narracja „Pieśni o Rolandzie”
Pieśń o Rolandzie, podobnie jak inne średniowieczne chansons de geste, była przekazywana z ust do ust, śpiewana przez wędrownych trubadurów na festynach i festiwalach, zanim została spisana. Narrator nie był uczestnikiem wydarzeń przedstawionych w utworze. Nie widać także w jego relacji obiektywizmu, charakterystycznego dla narracji trzecioosobowej. Jak słusznie zauważa Wiesław Solecki: „Nie jest to jak u Homera narrator obiektywny, wprost przeciwnie – żywo angażuje się uczuciowo w opowiadane zdarzenia”. Można więc z przypuszczać, że narratorem jest francuski trubadu... więcejŚrodki stylistyczne i artystyczne zawarte w „Pieśni o Rolandzie”
Naczelnym środkiem stylistycznym użytym w Pieśni o Rolandzie jest niezwykle popularna w średniowieczu alegoria. Wyraża się ona w utworze poprzez obrazy i gesty, które niosą ze sobą drugie, głębsze znaczenie. W poemacie możemy dostrzec wiele figur biblijnych. Przykładów jest wiele: postać Ganelona do złudzenia przypomina zdrajcę Judasza, który przyczynił się wydatnie do śmierci Jezusa. Owa śmierć Mesjasza znalazła odbicie w agonii Rolanda. Bohater umiera na pagórku, który przypomina Golgotę, pod sosną, czyli krzyżem. Saragossa, czyli bastion Saracenów, to odpowiednik biblijnego Babilon... więcejŚredniowieczne wzorce osobowe na przykładzie „Pieśni o Rolandzie”
Pieśń o Rolandzie jest pochwałą rycerskich cnót, wojen, obrony chrześcijaństwa oraz ukochanej ojczyzny. Utwór jest ważny dla współczesnego czytelnika z powodu doskonałego odzwierciedlenia stosunków społeczeństwa feudalnego, arystokratycznego oraz rycerskiego.Stan rycerski od początku swego istnienia wykształcił specyficzny styl życia oraz hierarchię wartości, składające się na etos rycerski, będący charakterystycznym rysem epoki średniowiecza. Możemy go odtworzyć poprzez zanalizowanie cech idealnego rycerza.
Ideał doskonałego rycerza
Ten wzorzec parenetyczny był w ... więcej
Prawda historyczna a fikcja literacka w „Pieśni o Rolandzie”
Opowieść przekazywana z ust do ust, z pokolenia na pokolenie, zanim przerodziła się w spisaną Pieśń o Rolandzie przebyła długą drogę, dlatego też wiele z faktów uległo przekształceniu. I tak z wydarzenia o niewielkim znaczeniu historycznym powstała wielka legenda, która przetrwała do dziś w postaci poematu anonimowego autorstwa.Karol Wielki w roku 778 liczył sobie prawdopodobnie 36 lat i nie był jeszcze wówczas cesarzem, a „tylko” królem Francji. Dopiero w roku 800 został koronowany na cesarza w Rzymie. Nieprawdą jest również, iż podbił całą Hiszpanię. Po klę... więcej
Obraz obyczajów epoki w „Pieśni o Rolandzie”
Pieśń o Rolandzie jest źródłem informacji nie tylko o średniowiecznych wzorach osobowych czy prowadzonych wojnach, lecz także o życiu społeczno-obyczajowym Francji XI wieku.Poemat odzwierciedla układ stosunków społeczeństwa feudalnego, arystokratycznego oraz rycerskiego. Przedstawieniu relacji między tymi warstwami służą między innymi liczne w dziele obrazy scen wojennych.
Dzięki nim poznajemy więzi między władcą a jego wasalami, między rycerzami czy reguły, według których funkcjonowało państwo oraz formułował się rycerski etos. Można tu wymienić chociażby opisy narad, ... więcej
kontakt | polityka cookies