Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Pieśń o Rolandzie

Chansons de geste

Autor: Karolina Marl�ga

Pieśń o Rolandzie jest przykładem chansons de geste, czyli pieśni o czynie (termin pochodzący z języka starofrancuskiego) lub gesta (pojęcie łacińskie). Najstarsze zachowane przykłady tej poezji epickiej, która pojawiła się u początków literatury francuskiej, pochodzą z XI i XII wieku. Poematy rycerskie, traktujące o przygodach (czynach) historycznych i legendarnych bohaterów początkowo funkcjonowały w przekazach ustnych, rozpowszechnianych przez trubadurów.

Od XII wieku zaczęto je jednak spisywać. Posługiwano się najczęściej językiem starofrancuskim lub staroprowansalskim bądź w narzeczach północnych. Najstarsze są przykładem wiersza dziesięciozgłoskowego pogrupowanego w strofy (laissy, czyli większe części kompozycyjne).

Za okres rozkwitu chansons de geste uważa się wiek XI, mimo iż nie zachowały się żadne rękopisy z tego czasu.

Po dziś dzień trwa spór o pochodzenie chansons de geste jako gatunku literackiego. W pierwszych latach XIX wieku w Niemczech pojawiła się hipoteza mówiąca, że wszystkie epopeje będące początkiem dziejów wielkich literatur narodowych są skutkiem nieskrępowanej ludowej twórczości, a wiec dziełem anonimowym i przypisywanym zbiorowości.

W myśl tej teorii francuski badacz średniowiecza Gaston Paris zbudował teorię traktującą o wywodzeniu się chansons de geste z krótkich chóralnych pieśni liryczno-epickich, zwanych kantylenami (cantilènes), powstających spontanicznie po wydarzeniu istotnym dla całej społeczności. Według niego pieśni o czynie były pierwotnie komponowane przez bardów, podążających za dworami królów i przywódców wojskowych. Według niego opisany proces rozpoczął się w X wieku.

Autorem tezy konkurencyjnej jest Joseph B�dier. Był on zdania, że chansons de geste nie są poematami ludowymi, lecz dziełami stworzonymi przez pojedynczych, świadomych twórczego procesu autorów. Uważał, że owy gatunek nie ma nic wspólnego z wydarzeniami historycznymi czy kantylenami. Za datę powstania gestów przyjął XI wiek. B�dier sugeruje także, że rozwój gatunku wiązał się z nasyceniem częstotliwości pielgrzymek do miejsc kultu. Aby zainteresować i nakłonić do dłuższego postoju, duchowni klasztorów opowiadali pielgrzymom historie o cudownych zdarzeniach, czynach bohaterów, legendarnych herosów, których relikwie przechowywano w sanktuarium. Była to swoista reklama takich miejsc.

Utwory należące do tego gatunku ukazują przykłady wojennej odwagi bohaterów epoki Karola Wielkiego i jego syna Ludwika Pobożnego. Cechą świata przedstawionego jest to, iż wydarzenia historyczne mieszają się ze zmyślonymi, zaś postacie prawdziwe, jak na przykład Karol Wielki - z fikcyjnymi (na przykład Roland.). Często dodany jest też element fantastyczności, przejawiający się współistnieniem olbrzymów, potworów z „realnymi” bohaterami.

Twórcy chansons de geste określani byli mianem truwerów, zaś ich wykonawcy – żonglerów. Na początku utwory były przekazywane drogą ustną. Zazwyczaj pieśni o bohaterskich czynach przy akompaniamencie muzyki śpiewali żonglerzy. Dopiero w późniejszych czasach utwory te zostały spisane i dzięki temu przetrwały do naszych czasów.

Zobacz inne artykuły:

Inne

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies