Stary człowiek i morze

Geneza „Starego człowieka i morze”
„Otóż, stary rybak złowił wielkiego marlina, który ciągnął za sobą łódź daleko od brzegu. Po długotrwałej upartej gonitwie przez fale starcowi udało się zabić rybę, ale znaczną jej część zjadły rekiny, z którymi rybak musiał zaciekle walczyć. Nie był w stanie pokonać groźnych rywali, gdyż coraz bardziej słabł. Większa część rekina została zjedzona przez drapieżniki, zaś starzec został znaleziony przez innych ludzi morza, kiedy siedział w łodzi oszalały z rozpaczy i płakał”. Tak brzmi fragment tekstu zatytułowanego „Na błękitnej wodzie” autorstwa Hemingw... więcej

* * *
Czas i miejsce akcji opowiadania „Stary człowiek i morze”
Akcja opowiadania ma miejsce w latach czterdziestych dwudziestego wieku. Rozgrywa się w przeciągu trzech i pół doby (dzień i noc przed wypłynięciem na połów, prawie dwie doby spędzone na wodzie oraz dzień po powrocie). Jest to szczególny czas dla tytułowego bohatera, ponieważ od osiemdziesięciu czterech dni nie złowił żadnej ryby, dlatego postanawia wypłynąć w morze dalej niż zwykle.

Wydarzenia opowiadania, w największej mierze, rozgrywają się na morzu, w łodzi Santiago. Na początku, jak i na końcu, towarzyszymy bohaterowi w jego chacie: „zbudowanej z twardych liści palmy k... więcej

* * *
Kim był Joe DiMaggio?
Joseph Paul DiMaggio, urodził się jako Giuseppe Paolo DiMaggio, Jr. 25 listopada 1914 roku, a zmarł 8 marca 1999 roku. Cała jego sportowa kariera, która trwała piętnaście lat, była związana z jednym klubem, New York Yankees. Trzy razy był wybierany najlepszym zawodnikiem zawodowej ligi baseballowej MLB oraz aż trzynaście razy wziął udział w corocznym Meczu Gwiazd. Zaskarbił sobie uznanie kibiców dzięki wspaniałej grze nie tylko w ataku, ale i w obronie. Jednak do pamięci przeszedł jako zawodnik, który wkładał wielkie serce w każde spotkanie i w każdą akcję. Gdy kończył karierę w wieku 36 lat, je... więcej

* * *
Plan wydarzeń opowiadania „Stary człowiek i morze”
1. Opis wyglądu Santiago i trudnej sytuacji, w jakiej się znajdował. Starzec od osiemdziesięciu czterech dni nie złowił żadnej ryby.

2. Podczas wspólnego pobytu w Tarasie, Santiago wyznał chłopcu, swojemu jedynemu przyjacielowi, iż następnego dnia ma zamiar wypłynąć bardzo daleko w morze, aby tam szukać wielkich ryb.

3. Młodzieniec pomaga rybakowi zanieść sprzęt do chaty. Tego dnia przynosi Santiago ciepły posiłek i wraz z nim go spożywa. Chłopiec bardzo troszczy się o swojego przyjaciela. Gdy bohater zasnął, przyśniły mu się lwy.

4. Santiago wyrusza na połów z zamiare... więcej

* * *
Problematyka opowiadania „Stary człowiek i morze”
„Stary człowiek i morze” to prosta opowieść o starym kubańskim rybaku, który podjął najtrudniejszą walkę w swoim życiu. Ten krótki utwór porusza przede wszystkim kwestie ludzkiej wytrwałości, odwagi, wiary we własne możliwości, dumy, przyjaźni oraz klęski. Aby tego dokonać Ernest Hemingway stworzył postać Santiago, która przeszła do historii literatury jako odzwierciedlenie zasad wyznawanych przez wielkiego moralnego pisarza.

Przesłanie opowiadania jest bardzo jasne, człowiek jest zdolny do osiągnięcia każdego celu, jeśli tylko pokona swoje słabości. Widać to na przy... więcej

* * *
Problem dumy, zwycięstwa i klęski w opowiadaniu „Stary człowiek i morze”
Jednym z poruszonych w opowiadaniu tematów jest zagadnienie dumy. Uczucie to zostało ukazane przez Hemingwaya w różnych aspektach. Po pierwsze Manolin robi wszystko, by duma Santiago nigdy nie ucierpiała. Młodzieniec wiedział, iż starzec nie złowił ryby od wielu dni, ale mimo to wciąż powtarzał mu, że jest najlepszym rybakiem, jakiego zna. Przez cały ten trudny okres pomagał swojemu przyjacielowi w tak dyskretny sposób, iż ten nie odczuwał, że jest od kogoś zależny. Widać to w momencie, gdy bohater dziękował Manolinowi za posiłek: „Dziękuję ci - powiedział stary. Był zbyt prosty, żeby s... więcej

* * *
Motyw przyjaźni w opowiadaniu „Stary człowiek i morze”
Poruszonym przez Hemingwaya w opowiadaniu „Stary człowiek i morze” zagadnieniem jest przyjaźń. Niezwykła więź, jaka istniała między starcem i kilkunastoletnim Manolinem była bardzo specyficzna. Powstała dzięki wspólnej miłości obydwu do morza i łowienia ryb.

Gdy chłopiec miał pięć lat starzec pozwalał mu nosić swój osprzęt, a nawet zabierał go na połowy. Od tamtej pory byli niemal nierozłączni. Stosunki, jakie między nimi panowały były czymś pomiędzy relacjami uczeń-mistrz, a ojciec-syn. Z pozoru szorstkie, ale tak naprawdę serdeczne. Nie okazywali sobie uczuć, nie byl... więcej

* * *
„Stary człowiek i morze” jako opowiadanie - parabola
Parabola, zwana także przypowieścią, jest gatunkiem literackim, który niesie ze sobą przesłanie moralne lub dydaktyczne.

Do cech formalnych paraboli zalicza się:
- schematyczną fabułę,
- uproszczoną konstrukcję postaci,
- obiektywność narracji.

Wyżej wymienione cechy służą alegorycznemu lub symbolicznemu odczytaniu świata przedstawionego w dziele literackim. W przypowieściach odnajdujemy zawsze dwie płaszczyzny wydarzeń – realną (przedstawioną w dziele) i alegoryczną. Parabolę zalicza się do literatury moralistyczo – dydaktycznej. Przypowieść służy do przekazywania tre�... więcej

* * *
Symbolika „Starego człowieka i morza”
Żagiel łodzi Santiago

„Żagiel był wylatany workami od mąki, a zwinięty wyglądał jak sztandar nieodmiennej klęski”, dla niektórych rybaków to główny bohater opowieści był chodzącym symbolem permanentnej porażki. Chociaż płachta była bardzo stara, to wciąż sprawna, dzięki niej Santiago mógł wypłynąć wystarczająco daleko, by złowić swojego marlina. Podobnie jak żagiel, starzec sprawdził się podczas swojej próby.

Maszt łodzi Santiago

Niesiony na ramieniu przypomina krzyż, który niósł Chrystus: „Wyjął maszt, zwinął żagiel i obwiązał go. Następ... więcej

* * *
Motywy literackie w „Starym człowieku i morze”
Starzec – w opowiadaniu jest nim tytułowy bohater. Santiago nie jest jednak typowym starcem, jak sam mawiał o sobie: „Bo ze mnie dziwny staruch”. Postać ta zawiera wszelkie cechy osoby w podeszłym wieku. Ciało rybaka pokryte było głębokimi zmarszczkami i bruzdami, lecz miał w sobie coś z młodzieńca, a mianowicie oczy, „które miały tę samą barwę co morze i były wesołe i niezłomne”. Jedną z głównych cech Santiago była życiowa mądrość, jaką posiadał. Wypływała ona z jego ogromnego doświadczenia.

Młodzieniec – w „Starym człowi... więcej

* * *
Ekranizacje opowiadanie "Stary człowiek i morze"
Opowiadanie „Stary człowiek i morze” doczekała się trzech adaptacji, z czego aż dwie odniosły oscarowy sukces.

Po raz pierwszy, film zatytułowany tak samo jak utwór Hemingwaya, ukazał się na ekranach kin w 10 lipca 1958 roku. Obraz wyreżyserował John Sturges. W rolę Santiago wcielił się znakomity aktor Spencer Tracy. Nad projektem czuwał sam Ernest Hemingway, który był przez cały czas obecny na planie zdjęciowym. Mówi się, iż pisarzowi nie podobał się pomysł obsadzenia Tracy’ego w głównej roli, ponieważ był zbyt gruby. Inaczej uważała jednak Amerykańska Akademia Filmowa... więcej

* * *
Najważniejsze cytaty – „Stary człowiek i morze”
„Wszystko w nim było stare prócz oczu, które miały tę samą barwę co morze i były wesołe i niezłomne”.

„Jest wielu dobrych rybaków i kilku wspaniałych. Ale nie ma takiego jak ty”.

„Miesiąc, w którym przychodzą wielkie ryby - odparł stary. - Byle kto potrafi być rybakiem w maju”.

„Nie śniły mu się już burze ani kobiety, ani wielkie wydarzenia, ogromne ryby, bójki czy mocowania, ani też własna żona. Teraz śnił już tylko o różnych miejscach i o lwach na plaży. W zmroku igrały jak młode koty, a on je kochał, podobnie jak kochał chłopca. Chłopiec nie śn... więcej

* * *
Bibliografia
1. Baker C., Ernest Hemingway: historia życia, Warszawa 1979.

2. Burt D., 100 najwybitniejszych pisarzy wszech czasów, Warszawa 2001.

3. Dybowski R., Wielcy pisarze amerykańscy, Warszawa 1958.

4. Elektorowicz L., Hemingway w oczach krytyki, Warszawa 1968.

5. Gribanow B., Hemingway, Warszawa 1981.

6. Hotchner A., Papa Hemingway: wspomnienia, Warszawa 2005.

7. Krzyżanowski J.R., Ernest Hemingway, Warszawa 1963.

8. Lamentowicz U., Stary człowiek i morze Ernesta Hemingwaya, Lublin 2004.

9. Wiśniowksi B, Faulkner – Hemingway – Steinback, Warszawa 1963.... więcej

* * *
Styl i narracja opowiadania „Stary człowiek i morze”
Równie z tego, o czym pisał, Hemingway słynął również z tego jak pisał. Nielicznym artystom udało się osiągnąć tak rozpoznawalny styl, jaki wypracował Amerykanin. Wielu pisarzy próbowało zbliżyć się do jego kunsztu z lepszym lub gorszym skutkiem. Tym, co czyni styl Hemingwaya niepowtarzalnym jest prostota i precyzja w zakresie doboru słów. Dzięki temu jego powieści zamiast są bardziej efektywne niż efektowne.

Hemingway uważał narrację w pierwszej osobie za dramatyczną, lecz zbyt ograniczoną i, jak sam przyznawał, dużo czasu zajęło mu opanowanie narracji w trzeciej osobie, a do tego ws... więcej

* * *
Kompozycja i struktura opowiadania „Stary człowiek i morze”
Kompozycja utworu nie jest skomplikowana. Opowiadania przedstawia kilka dni z życia starego kubańskiego rybaka, który od osiemdziesięciu czterech dni nie złowił żadnej ryby. Czytelnik poznaje Santiago na dzień przed tym, zanim ten wypływa bardzo daleko od brzegu w nadziei na udany połów i przerwanie złej passy. Następnie autor opisuje trzydniową walkę starca z wielkim marlinem oraz próbę przyholowania go do lądu. W międzyczasie, podczas pobytu na morzu główny bohater wspomina lata swojej młodości oraz tęskni za swoim jedynym przyjacielem – Manolinem. Opowieść kończy się następnego dnia po powr... więcej

* * *
„(…) człowiek nie jest stworzony do klęski - powiedział. - Człowieka można zniszczyć, ale nie pokonać”
To wspaniałe zdanie, które zdaje się być mottem opowiadania, jest wielką nauką życiową dla każdego czytelnika. Stary Santiago w momencie, gdy wielki marlin chwycił za jego przynętę, był w beznadziejnej sytuacji. Przez osiemdziesiąt cztery dni nie złowił żadnej ryby, przez co stał się pośmiewiskiem rybackiej wioski, której mieszkańcy nazwali go salao, co oznaczało wielkiego pechowca.

Jednakże, Kubańczyk nie przejmował się opinią innych i każdego dnia wypływał w morze w nadziei, że złowi swoją wymarzoną wielką rybę. Co więcej, autor opisując bohatera słowami: „Wszystko w nim b... więcej

* * *
Pierwowzór Santiago?
Jednym z ulubionych zajęć, mieszkającego w Hawanie ze swoją trzecią żoną Hemingwaya było żeglowanie i łowienie ryb z pokładu łódki, którą pisarz nazwał Pilar. Gros biografów artysty jest zdania, że dzięki temu hobby, Hemingway poznał pierwowzór postaci Santiago – kubańskiego rybaka Gregorio Fuentesa.

Fuentes, dla przyjaciół Goyo, urodził się w 1897 roku w miejscowości Lanzarote, należącej do Wysp Kanaryjskich. W wieku sześciu lat przybył na Kubę, gdzie w roku 1928 poznał Hemingwaya. W latach trzydziestych ubiegłego wieku amerykański pisarz zatrudnił Goyo jako kapitana swojej ... więcej

* * *
„Szczęście jest czymś, co przychodzi pod wieloma postaciami, więc któż je może rozpoznać?”
Słowa te padają z ust Santiago zaraz po stwierdzeniu: „Pogwałciłeś swoje szczęście, kiedy wypłynąłeś za daleko”. Wyznanie rybaka można rozumieć wielorako.

Jeśli zinterpretujemy je w kontekście krótkiej opowieści, będzie stanowiło pocieszenie starego, wyczerpanego zmaganiem z rybą człowieka. Jeśli zaś zastanowimy się nad słowami Santiago w szerszym ujęciu, to uzmysłowimy sobie, iż szczęście jest uczuciem bądź stanem, którego nie sposób zdefiniować. Ujawnia się w przeróżnych sytuacjach, pod wieloma postaciami, dla każdego inaczej.

Santiago uważał, że największą dobroci... więcej

* * *

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies