Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Chłopcy z Placu Broni

Geneza „Chłopców z Placu Broni”

Autor: Jakub Rudnicki

Powieść „Chłopcy z Placu Broni” powstała w okresie, gdy Ferenc Molnar cierpiał na brak gotówki wydając wiele w słynnej budapesztańskiej kawiarni New York, gdzie zbierała się ówczesna cyganeria. W tym czasie dziennikarza odszukał jego dawny profesor literatury z kalwińskiego gimnazjum Kornel Rupp, prosząc o poratowanie redagowanego przez niego szkolnego tygodnika „Tanulok Lapja”. We dwóch wpadli na pomysł, by drukować w piśmie współczesną powieść dla młodzieży w odcinkach. Molnar zaczął z tygodnia na tydzień pisać „Chłopców z Placu Broni”.

Podczas pisania powieści Molnar przegrał w karty wielką ilość pieniędzy, a nie miał od kogo wziąć pożyczki na spłatę honorowego długu. Z pomocą przyszedł mu wydawca, dyrektor wydawnictwa Franklin, który kupił w ciemno prawa do drukowanej właśnie w odcinkach powieści. Chociaż pomogło to pisarzowi wyjść z kłopotów, stracił olbrzymi majątek, ponieważ wydawca czerpał wszelkie honoraria z wydanego w 1907 roku bestsellera. Pieniądze dotyczyły też licznych tłumaczeń, a także realizacji filmowych powieści. Pierwszą z nich stworzył w latach trzydziestych Frank Borzage z Hollywood. Film otrzymał nagrodę na Festiwalu w Wenecji, a w ślad za tym aż sześć włoskich wydawnictw opublikowało własne przekłady „Chłopców z Placu Broni”.

Ciekawa jest również historia wielkiego powrotu twórczości Molnara na węgierski rynek wydawniczy. Molnar zmarł na emigracji w 1952 roku. Jego sztuki grywane często w Ameryce było coraz bardziej zapomniane w jego ojczystym kraju. Władzom nie zależało na jego promocji, co najwyraźniej pokazuje przykład, że w wydanym w 1970 roku przez Państwowe Wydawnictwa Szkolne oficjalnym zbiorze „Portrety pisarzy” pominięto go. Wszystko zmieniło się, gdy do redakcji młodzieżowego tygodnika „Magyar Ifjusag” zgłosił się pan nazwiskiem Szabó, który twierdził, że jest kolegą Molnara z lat szkolnych i prototypem Nemeczka. Stał się bohaterem i często występował w szkołach do momentu, gdy krytycy literaccy nie udowodnili, że całą swą opowieść zmyślił.

Skandal przyczynił się do wzrostu zainteresowania pisarzem, a jego dzieła, w tym „Chłopców z Placu Broni” masowo drukowano. Wycieczki szkolne zaczęły odwiedzać róg ulic Pawła i Marii, gdzie niegdyś znajdował się opisany przez pisarza Plac Broni. Wmurowano tam również tablicę pamiątkową wspominającą, że w tym miejscu znajdował się plac, gdzie odbyła się słynna bitwa. Powieść wróciła do lektur szkolnych.

W Polsce takich problemów z twórczością Ferenca Molnara nie było. Książka ukazała się już w 1913 roku, a więc sześć lat po oryginalnym wydaniu. Przekładu dokonała Janina Mortkowiczowa. Z jej wersją związanych jest kilka kontrowersji. Przede wszystkim skrócony przekład pochodził z języka niemieckiego, gdyż tłumaczka nie znała węgierskiego.

Mortkowiczowa zmieniła też tytuł powieści. Na całym świecie zachowano oryginalny węgierski tytuł „Pal utcai fiuk”, czyli „Chłopcy z ulicy Pawła”, gdzie rozgrywała się akcja. Ale tłumaczka wymyśliła genialny polski tytuł, bo Plac Broni jest ważniejszy od ulicy, przy której się znajdował, jest też czymś więcej niż placem zabaw, a mianowicie właśnie symbolem małej ojczyzny, o którą toczyła się wojna. W 1989 r. wydawnictwo Nasza Księgarnia wydała nową, pełną wersję „Chłopców z Placu Broni” w tłumaczeniu Tadeusza Olszańskiego, który dokonał go bezpośrednio z języka węgierskiego.

Innym ciekawym zagadnieniem jest nazwanie przez Mortkowiczową chłopców z Ogrodu Botanicznego dowodzonych przez Feriego Acza „czerwonoskórymi”. Nosili oni przecież czerwone koszule jako nawiązanie do walczących o wolność Włoch żołnierzy Garibaldiego. Z kolei chłopcy z Placu Broni nosili zielone koszule, ponieważ ich wzorem byli powstańcy Ludwika Kossutha walczący w czasie Wiosny Ludów o wolność Węgier. W tamtym okresie budapeszteńscy chłopcy bawili się bowiem nie tyle w Indian, co w obronę ojczyzny, i dlatego symbole miały dla nich wielkie znaczenie.

strona: 1 2

Zobacz inne artykuły:

Inne

„Chłopcy z Placu Broni” - streszczenie szczegółowe
„Chłopcy z Placu Broni” - streszczenie w pigułce
„Chłopcy z Placu Broni” - plan wydarzeń
Ferenc Moln�r - biografia
Charakterystyka chłopców z Placu Broni
Janosz Boka - charakterystyka
Erno Nemeczek - charakterystyka
Charakterystyka bohaterów „Chłopców z Placu Broni”
Opis Placu Broni
Motywy literackie w „Chłopcach z Placu Broni”
Główne wątki „Chłopców z Placu Broni”
Problematyka „Chłopców z Placu Broni”
Czas i miejsce akcji „Chłopców z Placu Broni”
Geneza „Chłopców z Placu Broni”
„Chłopcy z Placu Broni” - cytaty

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies