Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Król Edyp

Nawiązania do „Króla Edypa”

Autor: Karolina Marlga

Nie była to jedyna adaptacja antycznej tragedii przez Anglików. W 1984 roku wyprodukowali oni telewizyjny kostiumowy dramat historyczny Król Edyp (Oedipus the King). Obraz wyreżyserował Don Taylor, a muzykę skomponował Derek Bourgeois. W głównych rolach możemy podziwiać Claire Bloom (Jokasta), Johna Gielguda (Tyrezjasz), Johna Shrapnela (Kreon), Normana Rodwaya (Posłaniec z Koryntu) oraz jako Chór: Michaela Byrnea, Ernesta Clarka, Davida Collinsa, Donalda Ecclesa.

Teatr

18 września 1967 roku premierę miał spektakl telewizyjny zatytułowany Król Edyp. Reżyserii tekstu przełożonego przez Stanisława Dygata, a opracowanego przez Elżbietę Zaleską podjął się Jerzy Gruza. Realizacją telewizyjną zajęła się Elżbieta Klekow, a o scenografię zadbał Marcin Stajewski. Tytułowego bohatera mistrzowsko zagrał Gustaw Holoubek. W rolę Jokasty wcieliła się Irena Eichlerówna, Koryfeusza (przewodnika) chóru Tadeusz Białoszczyński, Kreona Jerzy Kaliszewski, a Tyrezjasza Janusz Strachocki. Ponadto w rolach drugoplanowych wystąpili: Lech Madaliński (Stary sługa), Henryk Borowski (Posłaniec), Maria Homerska (Domownica).

Osiem lat później, czyli w 1975 roku, Lidia Zamkow wyreżyserowała kolejną wersję antycznego dramatu. Spektakl telewizyjny miał premierę 24 marca 1975 roku. Podobnie jak przy wcześniejszej wersji, tekst przełożył Stanisław Dygat (partie chóru zaś Stefan Srebrny). O dekoracje zadbał Andrzej Sadowski, a muzykę Lucjan Kaszycki. W rolę Edypa wcielił się Leszek Herdegen, Jokasty Maria Chwalibóg, a Kreona Olgierd Łukaszewicz. Jako Tyrezjasz wystąpił z kolei Gustaw Lutkiewicz, Kapłan Andrzej Mrowiec, Posłaniec z Koryntu Stanisław Brudny, Pasterz Eugeniusz Kamiński, Domownik Jerzy Matałowski, Koryfeusz Krzysztof Kalczyński.

Kolejnym spektaklem wyreżyserowanym na potrzeby telewizji jest z obraz z 1992 roku, trwający 61 minut i zrealizowany w kolorze przez Telewizję Polską Kraków. O nowoczesność i współczesność inscenizacji – „dalekiej od akademizmu” - zadbał Laco Adamik, a o autentyczność ról znakomici krakowscy aktorzy. Historia została osadzona w nowoczesnych, umownych, monumentalnych dekoracjach, o którą zadbała Barbara Kędzierska: „potężne bryły stwarzające iluzję pałacowych murów, z niewielką szczeliną światła w kamiennym horyzoncie, potęgowały ciężką, niepokojącą atmosferę dramatu. Krwawa tragedia, która stała się udziałem Edypa i Jokasty, jego matki - kochanki, realistycznie opisana przez Sofoklesa, została pokazana w sposób naturalistyczny i dość dosłowny”.
W uzyskaniu odpowiedniego efektu pomagali jej: Maria Białka, Bogusław Janczy, Tadeusz Sekrecki, Andrzej Seweryn.

Jedna z recenzentek napisała: „Obejrzeliśmy grecką tragedię przyrządzoną na potrzeby telewidzów, którzy na sensacyjnych filmach zamierają z obawy, że bohater zostanie zabity bądź zraniony (...) telewizyjny Edyp budzi litość i trwogę, jak tego żąda Arystoteles. Jest to jednak trwoga wywołana nie tyle nieuchronnością przeznaczenia, co obrazem bólu i fizycznych katuszy, które w naszym głuchym na głos bogów stuleciu uchodzą za największe nieszczęście ludzkiej egzystencji”.

Adamik zajął się tekstem przetłumaczonym przez Kazimierza Morawskiego. O muzykę zadbał Jerzy Satanowski, dźwięk: Zbigniew Degler, montaż: Mieczysław Orman, charakteryzację: Ludmiła Pilecka, Krystyna Zięć, Elżbieta Żeglicka. Edypa zagrał wówczas Jan Frycz, Jokastę Teresa Budzisz-Krzyżanowska, Tyrezjasza Jan Peszek, Kreona Jerzy Trela. W pozostałe role wcielili się: Jerzy Nowak (Sługa Lajosa), Edward Linde-Lubaszenko (Posłaniec z Koryntu), Tadeusz Huk (Przewodnik Chóru), Jerzy Grałek (Członek Chóru), Andrzej Hudziak (Członek Chóru), Zygmunt Józefczak (Członek Chóru), Paweł Kruszelnicki (Członek Chóru), Piotr Skiba (Członek Chóru).

Najnowszym spektaklem telewizyjnym jest ten z końca 2005 roku (miał premierę 14 marca 2004 w Teatrze Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie z okazji jubileuszu 75-lecia powstania tej sceny). Król Edyp został zrealizowany przez Akson Studio (Telewizja Polska - Agencja Filmowa Program 1) w kolorze i trwał 88 minut. Sztukę wyreżyserował Gustaw Holoubek (asystentem został Sosnowski), który o nowoczesnym przekładzie, napisanym specjalnie na tę okazję, powiedział: „- To nie jest kolejny przekład z oryginału, tylko kompilacja wielu tłumaczeń z greki - od Kasprowicza do Dygata - dokonana przez Marcina Sosnowskiego. Tekst okazał się nieprawdopodobnie nośny i, co w tym przypadku jest nie lada sztuką, niepozbawiony poezji. Nie umiem powiedzieć, do jakiego stopnia jest wierny oryginałowi, ale na pewno jest wierny naturze polskiego języka”.

strona:    1    2    3    4  

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„Król Edyp” – streszczenie szczegółowe
Streszczenie „Króla Edypa” w pigułce
Streszczenie mitu rodu Labdakidów
Życiorys Sofoklesa
Czas i miejsce akcji „Króla Edypa”
Problematyka „Króla Edypa” Sofoklesa
Cechy dramatu antycznego na przykładzie struktury i kompozycji „Króla Edypa”
Motyw cierpienia w „Królu Edypie”
Plan wydarzeń „Króla Edypa” Sofoklesa
Poszukiwanie ostatecznej prawdy w dramacie „Król Edyp”
Niepewność ludzkiego losu na przykładzie losów Edypa
Słowniczek pojęć z zakresu tragedii antycznej
Kalendarium życia Sofoklesa
Nawiązania do „Króla Edypa”
Rola przeznaczenia na przykładzie dramatu Sofoklesa „Król Edyp”
Dzieje Edypa
Twórczość Sofoklesa
Cytaty z Sofoklesa
Cytaty o Sofoklesie
Najważniejsze cytaty z „Króla Edypa”
Bibliografia




Bohaterowie
Edyp – charakterystyka bohatera
Kreon – charakterystyka postaci
Jokasta – charakterystyka postaci
Charakterystyka pozostałych bohaterów



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies