JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Opowiadania Borowskiego
Obraz realiów obozowego życia poznajemy z opowiadaÅ„: „U nas, w Auschwitzu…”, „Ludzie, którzy szli”, „DzieÅ„ na Harmenzach”, „ProszÄ™ paÅ„stwa do gazu” oraz „Åšmierć powstaÅ„ca”.
Nie jest to życie oparte na zasadach wpajanych w dzieciÅ„stwie przez rodziców, nauczonych w salce katechetycznej przykazaniach. Wszystko to, co więźniowie poznali w cywilizowanym Å›wiecie – pozostaÅ‚o przed bramÄ… obozu. Borowski opisaÅ‚ tragizm wojny w nowy, prowokacyjny, jak na lata powojenne, sposób. Wojna wyÅ‚aniajÄ…ca siÄ™ z kart jego opowiadaÅ„ to masowa zagÅ‚ada ludzi pogodzonych ze swoim losem. PrawdziwÄ… tragediÄ… jest nie ilość pomordowanych, tylko ich bierna i mechaniczna postawa wobec Å›mierci.
Nie odnajdziemy tam analizy psychologicznej bohaterów, Borowski nie opisaÅ‚ tego, co czuli, idÄ…c drogÄ… do krematorium lub stojÄ…c nad pÅ‚onÄ…cym doÅ‚em, nie opisaÅ‚ tego, co czuÅ‚a kaleka dziewczynka, gdy esesman niósÅ‚ jÄ… do ogniska, lub motywów, które doprowadzajÄ… ludzkÄ… psychikÄ™ do stanu, w którym wypiera siÄ™ wÅ‚asnego dziecka. Åšwiat opowiadaÅ„ Tadeusza Borowskiego to Å›wiat pozbawiony refleksji i zastanowienia, to kamienny Å›wiat suchych faktów o „epoce pieców”, przedstawionych przez pisarza z epoki Kolumbów.
Co uderza tak bardzo w czytelnika z lektury tych opowiadań? Czy słusznie wywołały one aż taką ogromną polemikę po opublikowaniu, by nazywać Borowskiego cynikiem i nihilistą pozbawionym uczuć? Czy może pokazują odrealniony świat życia obozowego, w którym my, czytelnicy, z pewnością nie wynosilibyśmy podeptanych noworodków z dusznych wagonów, by móc ukraść trochę marmolady czy szynki? Takie pytania bez odpowiedzi nachodzą nas po lekturze prozy Borowskiego. Wywołuje ona kontrastowe uczucia i emocje, ale przede wszystkim zadziwia nas surowością opisów.
Tadeusz Borowski w swych opowiadaniach stworzyÅ‚ nowy typ bohatera, nazwanego odtÄ…d „czÅ‚owiekiem zlagrowanym” (nazwa pochodzi o lagru – niemieckiej nazwy obozu koncentracyjnego), którego charakterystyka wymaga uważnej lektury.
W „Przewodniku encyklopedycznym” czytamy, że czÅ‚owiek zlagrowany: „(…) akceptuje mechanizm obozowej walki o byt jako rzeczywistość naturalnÄ…, w której warunkiem przeżycia sÄ… przystosowanie i egoizm, ulegÅ‚ość w stosunku do przeÅ›ladowców i bezwzglÄ™dność wobec współwięźniów. W Å›wiecie obozowym, widzianym przez pryzmat „zlagrowanej” Å›wiadomoÅ›ci bohatera, ulegajÄ… caÅ‚kowitemu unieważnieniu elementarne odruchy uczuciowe i wartoÅ›ci moralne rzeczywistoÅ›ci zewnÄ™trznej – współczucie, uczciwość, solidarność, godność”. „Oto jest dziwne opÄ™tanie czÅ‚owieka przez czÅ‚owieka” - czÅ‚owiek zlagrowany
Autor: Karolina MarlêgaObraz realiów obozowego życia poznajemy z opowiadaÅ„: „U nas, w Auschwitzu…”, „Ludzie, którzy szli”, „DzieÅ„ na Harmenzach”, „ProszÄ™ paÅ„stwa do gazu” oraz „Åšmierć powstaÅ„ca”.
Nie jest to życie oparte na zasadach wpajanych w dzieciÅ„stwie przez rodziców, nauczonych w salce katechetycznej przykazaniach. Wszystko to, co więźniowie poznali w cywilizowanym Å›wiecie – pozostaÅ‚o przed bramÄ… obozu. Borowski opisaÅ‚ tragizm wojny w nowy, prowokacyjny, jak na lata powojenne, sposób. Wojna wyÅ‚aniajÄ…ca siÄ™ z kart jego opowiadaÅ„ to masowa zagÅ‚ada ludzi pogodzonych ze swoim losem. PrawdziwÄ… tragediÄ… jest nie ilość pomordowanych, tylko ich bierna i mechaniczna postawa wobec Å›mierci.
Nie odnajdziemy tam analizy psychologicznej bohaterów, Borowski nie opisaÅ‚ tego, co czuli, idÄ…c drogÄ… do krematorium lub stojÄ…c nad pÅ‚onÄ…cym doÅ‚em, nie opisaÅ‚ tego, co czuÅ‚a kaleka dziewczynka, gdy esesman niósÅ‚ jÄ… do ogniska, lub motywów, które doprowadzajÄ… ludzkÄ… psychikÄ™ do stanu, w którym wypiera siÄ™ wÅ‚asnego dziecka. Åšwiat opowiadaÅ„ Tadeusza Borowskiego to Å›wiat pozbawiony refleksji i zastanowienia, to kamienny Å›wiat suchych faktów o „epoce pieców”, przedstawionych przez pisarza z epoki Kolumbów.
Co uderza tak bardzo w czytelnika z lektury tych opowiadań? Czy słusznie wywołały one aż taką ogromną polemikę po opublikowaniu, by nazywać Borowskiego cynikiem i nihilistą pozbawionym uczuć? Czy może pokazują odrealniony świat życia obozowego, w którym my, czytelnicy, z pewnością nie wynosilibyśmy podeptanych noworodków z dusznych wagonów, by móc ukraść trochę marmolady czy szynki? Takie pytania bez odpowiedzi nachodzą nas po lekturze prozy Borowskiego. Wywołuje ona kontrastowe uczucia i emocje, ale przede wszystkim zadziwia nas surowością opisów.
Tadeusz Borowski w swych opowiadaniach stworzyÅ‚ nowy typ bohatera, nazwanego odtÄ…d „czÅ‚owiekiem zlagrowanym” (nazwa pochodzi o lagru – niemieckiej nazwy obozu koncentracyjnego), którego charakterystyka wymaga uważnej lektury.
Tacy byli również współwięźniowie Tadka, bohatera i narratora opowiadań, który również siebie zalicza do tego typu ludzi.
W opowiadaniu „U nas, w Auschwitzu…”, które ma charakter epistolarny, narrator w dziewiÄ™ciu listach opisuje ukochanej warunki obozowego życia, obserwacje na temat współwięźniów i samego siebie. Tadek pisze: „Jakże to jest, że nikt nie krzyknie, nie plunie w twarz, nie rzuci siÄ™ na pierÅ›? Zdejmujemy czapkÄ™ przed esmanami wracajÄ…cymi spod lasu, jak wyczytajÄ…, idziemy z nimi na Å›mierć i – nic? GÅ‚odujemy, mokniemy na deszczu, zabierajÄ… nam najbliższych. Widzisz: to mistyka. Oto jest dziwne opÄ™tanie czÅ‚owieka przez czÅ‚owieka. Oto jest dzika bierność, której nic nie przeÅ‚amie. A jedyna broÅ„ – to nasza liczba, której komory nie pomieszczÄ…”. Choć więźniów byÅ‚o o wiele wiÄ™cej niż pilnujÄ…cych ich katów, byli zniewoleni bardziej nie przez strach przed karabinami, lecz strach przed jakÄ…kolwiek próbÄ… oporu. Byli zniewoleni przez ludzi i przez samych siebie – więźniowie swego wÅ‚asnego strachu przed dziaÅ‚aniem. MyÅ›leli, że posÅ‚uszeÅ„stwem zapewniÄ… sobie spokój, a skazywali siÄ™ tylko na powolnÄ… Å›mierć i upodlenie, pogÅ‚Ä™biajÄ…ce odczÅ‚owieczenie.
strona: 1 2 3
Szybki test:
Nagrodą za dobrą pracę w obozie mógł być:a) dokument zwolnieniający z więzienia
b) dokument z przepustkÄ…
c) dzień odpoczynku
d) woreczek z niezjedzonymi skórkami od chleba
RozwiÄ…zanie
Nowy typ bohatera w opowiadaniach to:
a) człowiek obozowy
b) człowiek z podwójną moralnością
c) człowiek Auschwitzu
d) człowiek zlagrowany
RozwiÄ…zanie
Obrazu realiów obozowego życia nie poznajemy w opowiadaniu:
a) "Ludzie, którzy szli"
b) "Śmierć powstańca"
c) "Chłopiec z Biblią"
d) "U nas, w Auschwitzu…"
RozwiÄ…zanie
Więcej pytań
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies