Syzyfowe prace - opracowanie

Geneza i autobiografizm „Syzyfowych prac”
Utwór traktujący o budzeniu się w Polakach świadomości narodowej oraz metodach rusyfikacyjnych zamknął wczesną twórczość Stefana Żeromskiego, stając się – jak pisze w Studium monograficznym utworu Władysław Słodkowski: „dzięki swym bogatym i różnorakim składnikom treści – utworem zespalającym w jedną całość pamięć o własnych przeżyciach z lat dzieciństwa i młodości z aktualną sytuacją narodowo-społeczną, zapowiadającym również główne kierunki ideowo-artystyczne późniejszych dzieł powieściowych i dramatycznych wielkiego pisarza”.

Lata dzieci�... więcej

* * *
„Napisać muszę książkę, gdzie wypowiem, ze historia mego czasu była przedmiotem mego badania i bólu mego serca”, czyli powstanie powieści
Dokładna data rozpoczęcia prac nad powieścią nie jest znana. W Dziennikach nie ma na ten temat wyraźniejszej wzmianki, biografowie nie mają jednego zdania. Istnieje mnóstwo koncepcji dotyczących kluczowej daty. Tacy badacze, jak: S. Piołun-Noyszewski, A. Adamczewski, W. Jampolski, W. Pobóg-Malinowski twierdzą, że Żeromski miał już w części gotową powieść w roku 1891. Są jednak w błędzie, ponieważ w Dziennikach, w których skrzętnie notował ważniejsze decyzje i wydarzenia, nie ma uzasadnienia dla tej daty.

Wiadomo na pewno, że pisarz myślał o napisaniu utworu już na początku swej kariery... więcej

* * *
Znaczenie tytułu powieści
Dzieje tytułu powieści mają duże znaczenie dla poprawnego rozumienia jej założeń. Początkowo historia miała nosić tytuł Wybawiciel. Słodkowski, autor monografii książki, przyczynę takiej decyzji upatruje w fakcie, iż autor uczynił bohatera postacią niejako opatrznościową, zbawcą innych. Tytuł ten nie powtórzył się w kolejnej redakcji utworu.

Obecny tytuł oparł pisarz na greckim micie, nadając mu tym samym znaczenie symboliczne. Syzyf był założycielem i królem miasta Eryfy (Korynt) oraz wielkim szczęściarzem. Zaskarbił sobie przychylność bogów, którzy często zapraszali go na s... więcej

* * *
Czas i miejsce akcji „Syzyfowych prac”
Miejscem akcji powieści jest Kielecczyzna, położona wówczas pod zaborem rosyjskim. Choć akcja powieści w największej mierze dzieje się w Klerykowie, to dzięki licznym bohaterom i przedstawianiu ich losów miejsca ulegają zmianie. Dzieje się tak dlatego, iż Żeromski w każdej powieści starał się pokazać prowincję, jej tajemnice, zakamarki znane jedynie mieszkańcom. I tak w Przedwiośniu mamy Nawłoć i położony w zakątku folwark Chłodek, w Ludziach bezdomnych Cisy z nędznymi czworakami „uzdrowiska”, a w Syzyfowych pracach Owczary, Pyrzogłowy czy Pajęczyn Dolny.
Gdy w ... więcej

* * *
Szczegółowy plan wydarzeń „Syzyfowych prac”
Rozdział I
1. Wyjazd ośmioletniego Marcina z ojcem i matką saniami z rodzinnych Gawronek do szkoły początkowej w Owczarach (4 stycznia 1872 roku).
2. Poznanie nowego miejsca, nauczycieli Wiechowskich, warunków panujących w placówce.
3. Targowanie się pani Borowiczowej i pani Marcjanny o cenę nauki Marcinka
4. Spisanie umowy przewidującej opłacanie nauki chłopca dostawami żywności dla szkoły.
5. Pożegnanie z rodzicami.
6. Poczucie osamotnienia i trudności z zaaklimatyzowaniem się.
7. Pierwsza samotna noc w Owczarach
8. Tęsknota za domem.
9. Nowi koledzy.
10. Rozpoczęcie nauki.

Rozdział II
1. Trudności z przys... więcej

* * *
Artyzm „Syzyfowych prac” Żeromskiego
Stefan Żeromski, przygotowując w 1909 roku nowe wydanie powieści, pisał do żony: „…po wszystkich awanturach literackich ukazanie się teraz opowiadania, tak prostego jak dziecięca opowieść, będzie bardzo miłym zjawiskiem. Poprawiając, miałem szczerą przyjemność właśnie z prostoty tego utworu”.

Choć owa prostota jest jedną z charakterystyczniejszych cech utworu, to o artyzmie książki świadczą również inne aspekty. W. Borowy pisał: Niepospolita wartość artystyczna Syzyfowych prac wiąże się z wartością całego wczesnego okresu twórczości Żeromskiego, który wobec p... więcej

* * *
Kompozycja „Syzyfowych prac”
Choć pierwszej powieści Żeromskiego zarzucono niedostatki techniczne, to Jan Kasprowicz – gorliwy obrońca utworu - pisał: „Według utartych pojęć estetycznych Syzyfowe prace nie są powieścią. Ale co obchodzą utarte pojęcia estetyczne prawdziwego, iskrą bożą obdarzonego artystę? Według własnych tworzy on prawideł, nie pytając się o to, czy zawodowi przyklasną mu szufladkarze?

Wiele lat później W. Borowy stwierdził, że kompozycja powieści omawianej ma „naturalne przedziały”, a poszczególne etapy nauki w szkole mają „jednolite proporcje i koloryt”. W podsu... więcej

* * *
Język i styl „Syzyfowych prac”
Żeromski starał się w języku powieści odzwierciedlić realne życie uczniów klerykowskiego gimnazjum, metody rusyfikatorów i początek rodzenia się świadomości narodowej.

Analiza użytych środków językowo-stylistycznych według Władysława Słodkowskiego:

· Bogaty i zróżnicowany język artystyczny w narracji i dialogach.

· W narracji próby naukowego i urzędowego stylu wypowiedzi.

· W dialogach i przy charakterystyce środowiskowej, w wypowiedziach przedstawicieli różnych grup społeczeństwa mowa potoczna, nasycona elementami gwary, żargonu środowiskowego, zapożyczeniami (przede wszystk... więcej

* * *
Morfologia, składnia oraz stylistyka „Syzyfowych prac”
1. Morfologia
W powieści występują liczne zdrobnienia (w dialogach i opisach) i rzadsze zgrubienia (w narracji). Zdrobnień używa Helena Borowiczowa w stosunku do swego ukochanego syna Marcinka. Kobieta w chwili oddawania chłopca do szkoły w Owczarach mówi do jedynaka: kochanku, chłopcze, malutki, przez co podkreśla stan swych uczuć.
Słodkowski pisze: „Użyte przez pisarza deminutywy z przyrostkami –ka, np. kobietka, dziewczynka, żoneczka, czarnobrewka, staruszka, nóżka, -ko, np. dziewczątko, chudziątko, dzieciątko, -ek, np. Polaczek, jedynaczek, paniczek; -ik... więcej

* * *
Rusyfikacja ziem polskich w XIX wieku
Rusyfikacja występowała na ziemiach polskich po upadku powstania listopadowego, a nasiliła się po klęsce 1964 roku. Termin ten oznacza proces celowego narzucania przez państwo rosyjskie jego języka, obyczajów, kultury i wzorców w sztuce, mający na celu wynarodowienie. Aby osiągnąć to zamierzenie, stosowano patriarchat moskiewski, propagowano prawosławie wśród wyznawców innych religii (szczególnie unitów).
Początkiem rusyfikacji były represje po powstaniu listopadowym. Wówczas car Mikołaj I zlikwidował Konstytucję Królestwa i ogłosił w 1832 roku Statut Organiczny, znoszący odrębność Kongres... więcej

* * *
Żeromski - kalendarium twórczości
1895 – Opowiadania (m.in. Doktor Piot i Siłaczka) – zbiór opowiadań

1895 – Rozdziobią nas kruki, wrony.. . – zbiór opowiadań

1897 – Syzyfowe prace – powieść społeczno-obyczajowa

1899 – Ludzie bezdomni – powieść społeczno-obyczajowa

1904 – Popioły – powieść historyczna

1905 – Powieść o Udałym walgierzu – powieść historyczna, nawigująca do współczesności

1905 – Sen o szpadzie – powieść historyczna, nawigująca do współczesności

1905 – Echa leśne... więcej

* * *
„Syzyfowe prace” na wielkim i małym ekranie
Powieść i zarazem szkolna lektura Stefana Żeromskiego Syzyfowe prace doczekała się stosunkowo niedawno swojej ekranizacji. Ku uciesze wszystkich, którzy uważali dzieło za nudne i mało atrakcyjne, Paweł Komorowski (również autor scenariusza) nakręcił na jego podstawie film w dwóch wersjach. Pierwszą jest serial telewizyjny, nad którym prace trwały blisko dwa lata (1998-2000), a drugą – wersja kinowa (data premiery światowej to 10 listopada 2000 rok).

Analizując wersję kinową, zauważyć trzeba, że nie obejmuje ona całości dzieła. By zmieścić się w blisko stu minutach, twórcy... więcej

* * *
Rusyfikacja ziem polskich w XIX wieku
Rusyfikacja występowała na ziemiach polskich po upadku powstania listopadowego, a nasiliła się po klęsce 1964 roku. Termin ten oznacza proces celowego narzucania przez państwo rosyjskie jego języka, obyczajów, kultury i wzorców w sztuce, mający na celu wynarodowienie. Aby osiągnąć to zamierzenie, stosowano patriarchat moskiewski, propagowano prawosławie wśród wyznawców innych religii (szczególnie unitów).
Początkiem rusyfikacji były represje po powstaniu listopadowym. Wówczas car Mikołaj I zlikwidował Konstytucję Królestwa i ogłosił w 1832 roku Statut Organiczny, znoszący odrębność Kongres... więcej

* * *
Metody rusyfikacji polskiej młodzieży na podstawie „Syzyfowych prac”
Akcja pierwszej powieści Stefana Żeromskiego rozgrywa się w drugiej połowie XIX wieku, a dokładniej w latach siedemdziesiątych. Większość opisanych wydarzeń ma miejsce w niewielkim mieście Klerykowie, położonym na terenie zaboru rosyjskiego. Zasadność umieszczenia akcji w takim, a nie innym miejscu i czasie wynika historii Polski. Artur Hutnikiewicz napisał: „Wartość wiarygodnego dokumentu posiada również to, co w tej powieści jest najistotniejsze, obraz dzieła rusyfikacji i odporu młodzieży na tle ogólnej i politycznej bierności, bezczynności społeczeństwa.”

... więcej

* * *
Krytycy i badacze o „Syzyfowych pracach”
Krytycy i badacze o „Syzyfowych pracach”

Władysław Słodkowski, autor monografii Syzyfowe prace Stefana Żeromskiego:
„[powieść] dzięki swym bogatym i różnorakim składnikom treści – [jest] utworem zespalającym w jedną całość pamięć o własnych przeżyciach z lat dzieciństwa i młodości z aktualną sytuacją narodowo-społeczną, zapowiadającym również główne kierunki ideowo-artystyczne późniejszych dzieł powieściowych i dramatycznych wielkiego pisarza”.
„różnorodność czynników genetycznych (…) daje możność pełniejszego zbadania ideowyc... więcej

* * *
Najważniejsze cytaty „Syzyfowych prac”
Rozstanie ośmioletniego Marcinkach z rodzicami w chwili odjazdu Heleny i Walentego z Owczar do Gawronek:
Marcinek ucichł, ale nie ze wstydu. Dusiło go jakieś bolesne zdumienie: gdzie rzucił okiem, nigdzie matki nie było. W mózg jego wrzynała się myśl, jak drzazga: niema, niema, niema... Ze ściśniętemi zębami wszedł do mieszkania, usiadł na wskazanem przez nauczycielkę krzesełku i, słuchając jej długiego kazania, ciągle myślał o matce. Te myśli były szeregiem wizerunków jej twarzy, które przemykały mu się pod powiekami i nikły. Znikanie ich było zawiązkiem, pierwszym sygnałem tęsknoty.

Opis współ... więcej

* * *
Bibliografia
1.Adamczewski S., Stefan Żeromski. Syzyfowe prace. Objaśnienia i przypisy, Warszawa 1930.

2.Baranowski M., Szkoły średnie szwajcarskie, Lwów 1898.

3.Borowy W., Listy Stefana Żeromskiego, Ruch Literacki, 1935, nr 7/8, s. 191-199.

4.Borowy W., O Żeromskim, Warszawa 1960, s. 149-162.

5.Borowy W., O Żeromskim. Rozprawy i szkice, Warszawa 1964.

6.Borowy W., Powieść o dorastaniu, Pion, 1936, nr 44.

7.Cassius-Kowalczyk J., Rozbiór metodyczny „Syzyfowych prac”
Stefana Żeromskiego, Przyjaciel szkoły, 1931, nr 5, s. 174-183.

8.Ceysingerówna H., Tajna szkoła... więcej

* * *

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies