Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Syzyfowe prace
Choć pierwszej powieści Żeromskiego zarzucono niedostatki techniczne, to Jan Kasprowicz – gorliwy obrońca utworu - pisał: „Według utartych pojęć estetycznych Syzyfowe prace nie są powieścią. Ale co obchodzą utarte pojęcia estetyczne prawdziwego, iskrą bożą obdarzonego artystę? Według własnych tworzy on prawideł, nie pytając się o to, czy zawodowi przyklasną mu szufladkarze?
Wiele lat później W. Borowy stwierdził, że kompozycja powieści omawianej ma „naturalne przedziały”, a poszczególne etapy nauki w szkole mają „jednolite proporcje i koloryt”. W podsumowaniu zakończył tezą, że „żadna inna jego powieść nie ma już konstrukcji tak szczelnej i tak jasnej w planie jak Syzyfowe prace”.
Władysław Słodkowski podsumował kompozycję powieści trafnymi uwagami. Zauważył, że w tytule powieści widzimy: „symbol bezowocności wysiłków rusyfikatorskich caratu”. Tematem jest „obraz przemian młodzieży polskiej w walce z wynarodowieniem”. Z kolei ideą „niezachwiana wiara w dorastanie patriotyczno-moralne i społeczne pokoleń młodzieży w latach popowstaniowych”. Temat i idea są powiązane, stanowią całość.
Cechy kompozycji Syzyfowych prac według Władysława Słodkowskiego:
· Wiele mniej lub bardziej powiązanych ze sobą scen, wpływających na niejednolity bieg akcji: „To wrażenie pogłębia fakt, iż w powieści są rozdziały, które wydają się sztucznie połączone z innymi, że są zdarzenia pozornie zbędne, np. wabienie głuszca czy reakcja Radka na przedrzeźnianie go przez Tymkiewicza”.
· Pozorna luźność scen, z których każda została podporządkowana „zasadzie realistycznego odzwierciedlenia życia, ukazania ważnych treści i charakterystycznych cech postaci”. Słodkowski pisze: „Obraz wabienia głuszca to kapitalne w treści nawiązanie autora do tradycji życia szlacheckiego. Świadczą o tym obrazy i zdarzenia, jak otrzymanie przez Marcina dubeltówki od ojca za postępy w nauce, pierwsze samodzielne wyprawy, polowanie ze strzelcem i nieudany występ myśliwski młodego ucznia. Są to nieodłączne motywy od opisu dzieciństwa i młodości (…)”.
· Zasada prawdopodobieństwa jest zasadą kluczową przy konstrukcji świata przedstawionego. W. Borowy słusznie podkreślał, że w Syzyfowych pracach nie odnajdzie się „ani jednej (…) dowolności w zakresie realiów, ani jednego naruszenia prawdopodobieństwa”. Kompozycja „Syzyfowych prac”
Choć pierwszej powieści Żeromskiego zarzucono niedostatki techniczne, to Jan Kasprowicz – gorliwy obrońca utworu - pisał: „Według utartych pojęć estetycznych Syzyfowe prace nie są powieścią. Ale co obchodzą utarte pojęcia estetyczne prawdziwego, iskrą bożą obdarzonego artystę? Według własnych tworzy on prawideł, nie pytając się o to, czy zawodowi przyklasną mu szufladkarze?
Wiele lat później W. Borowy stwierdził, że kompozycja powieści omawianej ma „naturalne przedziały”, a poszczególne etapy nauki w szkole mają „jednolite proporcje i koloryt”. W podsumowaniu zakończył tezą, że „żadna inna jego powieść nie ma już konstrukcji tak szczelnej i tak jasnej w planie jak Syzyfowe prace”.
Władysław Słodkowski podsumował kompozycję powieści trafnymi uwagami. Zauważył, że w tytule powieści widzimy: „symbol bezowocności wysiłków rusyfikatorskich caratu”. Tematem jest „obraz przemian młodzieży polskiej w walce z wynarodowieniem”. Z kolei ideą „niezachwiana wiara w dorastanie patriotyczno-moralne i społeczne pokoleń młodzieży w latach popowstaniowych”. Temat i idea są powiązane, stanowią całość.
Cechy kompozycji Syzyfowych prac według Władysława Słodkowskiego:
· Wiele mniej lub bardziej powiązanych ze sobą scen, wpływających na niejednolity bieg akcji: „To wrażenie pogłębia fakt, iż w powieści są rozdziały, które wydają się sztucznie połączone z innymi, że są zdarzenia pozornie zbędne, np. wabienie głuszca czy reakcja Radka na przedrzeźnianie go przez Tymkiewicza”.
· Pozorna luźność scen, z których każda została podporządkowana „zasadzie realistycznego odzwierciedlenia życia, ukazania ważnych treści i charakterystycznych cech postaci”. Słodkowski pisze: „Obraz wabienia głuszca to kapitalne w treści nawiązanie autora do tradycji życia szlacheckiego. Świadczą o tym obrazy i zdarzenia, jak otrzymanie przez Marcina dubeltówki od ojca za postępy w nauce, pierwsze samodzielne wyprawy, polowanie ze strzelcem i nieudany występ myśliwski młodego ucznia. Są to nieodłączne motywy od opisu dzieciństwa i młodości (…)”.
· Środowisko szkolne jest składnikiem organizującym całość wydarzeń i fabułę. M. R. Mayenowa uważa: „Zdarzenia tu rozwijają się w czasie (przechodzenia z klasy do klasy). Istotnym jednak elementem organizującym zdarzenie jest środowisko klasy. Szereg zdarzeń dzieje się równocześnie na tej samej płaszczyźnie”.
· Koncepcja realistyczna. Widać ją w konstrukcji miejsca akcji, które obejmuje szkołę, dom i środowisko.
* Szkoła jest przedstawiona w trzech typach:
1. Elementarna w Owczarach
2. Progimnazjum w Pyrzogłowach
3. Gimnazjum klasyczne w Klerykowie
* Środowisko w czterech odsłonach:
1. Szkolne – nauczyciele i uczniowie z Owczar, Klerykowa, Pyrzogłów.
2. Mieszczańskie – mieszkańcy Klerykowa.
3. Ziemiańskie – mieszkańcy dworku Borowicza.
4. Chłopskie – mieszkańcy okolicznych wsi Gawronek.
· „Poszerzenie powieści”. Żeromski główny wątek rusyfikacji młodzieży polskiej „wzbogacił” o wydarzenia związane z takimi miejscami, jak wieś Pajęczyn Dolny i Progimnazjum Pyrzogłowskie. Poza tym pisarz wprowadził do akcji nowe postaci (Radek, Zygier, Biruta). Dlatego Słodkowski pisze, że główne problemy utworu: „spojone są nie z jednym bohaterem, ale skupione w kilku reprezentujących różne strony zagadnienia (…) luźność niektórych scen i zdarzeń jest tylko pozorna, gdyż wszystkie służą tak właśnie pomyślanej akcji, dwom głównym jej wątkom. Dlatego też kompozycja tego utworu jest chyba najrówniejsza w porównaniu z innymi powieściami Żeromskiego. Najmniej jest tu bowiem sztucznie wtłoczonych zdarzeń i opisów, będących najczęściej u pisarza wyrazem szczególnej skłonności do przetwarzania w swych dziełach osobistych, często bardzo intymnych przeżyć”.
strona: 1 2
Szybki test:
Akcja Syzyfowych prac ma:a) niejednolity bieg
b) dwutorowy bieg
c) jednowątkowy bieg
d) jednolity bieg
Rozwiązanie
Głównym tematem Syzyfowych prac jest:
a) praca u podstaw
b) bieda na wsi
c) rusyfikacja
d) perypetie uczniów klerykowskiego gimnazjum
Rozwiązanie
Kompozycja Syzyfowych prac jest:
a) rozwlekła
b) niespójna
c) spoista
d) cykliczna
Rozwiązanie
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies