Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Chłopi

Kompozycja „Chłopów”

Autor: Karolina Marl�ga

W kompozycji czterotomowej powieści Reymonta (Jesień – 12 rozdziałów; Zima – 13; Wiosna – 11, Lato – 13) Kazimierz Wyka wyróżnił cztery przenikające się porządki:

1. Porządek fabularny

Porządek zdarzeniowy stanowią losy głównych bohaterów i całej społeczności wsi (gromady). Obejmuje on szereg różnorodnych typów ludzkich, począwszy od uległej i kochliwej, a zarazem samotnej Jagny, a skończywszy na apodyktycznej i chytrej Dominikowej, przez co mamy do czynienia z bogatym obrazem wiejskiego środowiska. Na kartach Chłopów poznajemy około dziewięćdziesięciu postaci. Jan August Kisielewski pisał: „(…) daje więc Reymont chłopa niepiśmiennego, niekulturalnego, pierwotnego, nie znającego i nie uznającego świata poza Lipcami; daje wieś, organicznie w jedną całość zrośniętą, mimo »urzędy i urzędniki« rządzą się patriarchalnie, prawem zwyczajowym” twierdząc przy tym, że dopóki będzie istniał polski „wieśniak”, dopóty będzie on taki, jak go sportretował Reymont (pamiętajmy, że Kisielewski pisał te słowa w 1907 roku).

W fabularnej warstwie Reymont przedstawił dzieje postaci pierwszoplanowych: Macieja Boryny (główna postać w tomie I), jego syna Antka (począwszy od romansu z Jagną - późniejszą macochą – przez co zdominowali II tom, przez wypędzenie z domu z ciężarną żoną i dwójką małych dzieci, areszt za zabójstwo borowego, aż do powrotu na gospodarstwo zmarłego ojca i przejęcie pozycji gospodarza), Hanki (jej przemiana i zmaganie się z przeciwnościami losu stanowi główny wątek w III tomie), Jagny, jak również drugoplanowych (na przykład losy Kuby Sochy).

Bronisław Chlebowski napisał, że Reymont „Tą przedmiotowością obrazu, tym bogactwem, tą pełnią przejawów życia wieśniaczego, odtworzeniem żywiołowych potęg, skupionych w duszy chłopa, wyrobionych przez wielowiekową pracę, cierpienia i milczenie, zalet i właściwości moralnych, oczekujących przy rozpoczynającym się uświadomieniu ludzkim i narodowym wystąpienia bliskiego na szersze pole działalności” wyświadczył przysługę społeczeństwu, ponieważ ukazał ludziom źródło wyczekiwanego przez nich wsparcia, uzdrowienia i odrodzenia siły narodowej, czyli chłopów polskich.

2. Rytm prac związanych z przyrodą

Na ten porządek składają się prace rolnicze (na przykład szatkowanie kapusty, przędzenie wełny czy żniwa), stanowiące rytm egzystencji mieszkańców Lipiec oraz niezmienny rytm następstwa pór roku. Zainteresowanie pisarza związkiem człowieka z przyrodą może wynikać z faktu, że, jak twierdził Bronisław Chlebowski, Reymont: „Rozmiłowany w przyrodzie ma wstręt do wielkich zbiorowisk miejskich”

3. Porządek obyczajowo-liturgiczno-obrzędowy

Wyznaczają go coroczne liczne ceremonie, obyczaje, święta i elementy folklorystyczne (wróżby i czary Dominikowej czy przesądy lipeckich kobiet). Takie dni, jak jarmark, wesele czy odpust miały w Reymontowskiej wsi funkcję scalającą i łączącą gromadę.

4. Porządek egzystencjalny

Jest najbardziej widoczny na przykładzie losów Agaty (żebraczki zbierającej „wyprawę na śmierć”) czy Jagustynki (marzącej o przedśmiertnym zjednoczeniu się z rodziną, która ją wypędziła). Nawet postać Macieja Boryny przejawia cechy charakterystyczne dla tego porządku, czyli rozmyślania o życiu, samotności i śmierci, czego przykładem może być refleksja bohatera nad słusznością ślubu z Jagną: „A tu ani odbić się na kim, ani wyżalić, nic... sam jak ten kołek; sam o wszystkim myśl, sam deliberuj łbem, sam kiele wszystkiego obiegaj kiej ten pies... a do nikogój słowa przemówić i rady znikąd ni pomocy - a ino strata i upadek... a wszystkie to kiej te wilki za owcą... a ino skubią, a patrzą, kiedy ozerwą w kawały...”.

strona: 1 2

Szybki test:

Na kartach Chłopów poznajemy około:
a) stu dwudziestu postaci
b) dziewięćdziesięciu postaci
c) trzydziestu postaci
d) pięćdziesięciu postaci
Rozwiązanie

Ostatni rozdział czterotomowej powieści Reymonta nosi tytuł:
a) Wiosna
b) Zima
c) Jesień
d) Lato
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

Streszczenia	Opracowanie
„Chłopi” – streszczenie szczegółowe „Chłopi” – streszczenie w pigułce	Życiorys Stanisława Władysława Reymonta Geneza „Chłopów” Język „Chłopów” Problematyka „Chłopów” Kompozycja „Chłopów” Narracja „Chłopów” Czas i miejsce akcji „Chłopów” Kalendarium twórczości Reymonta „Chłopi” jako epopeja „Chłopi” – młodopolska powieść czy epopeja? Motywy literackie w „Chłopach” Konwencje literackie w „Chłopach” Interpretacja tytułu „Chłopi” „Chłopi” na dużym ekranie Najważniejsze cytaty z „Chłopów” Bibliografia
Bohaterowie
Hanka – szczegółowa charakterystyka Jagna – szczegółowa charakterystyka Antek – szczegółowa charakterystyka Maciej Boryna – szczegółowa charakterystyka Charakterystyka pozostałych bohaterów „Chłopów” Jagustynka - charakterystyka postaci

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies