Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Chłopi
W kompozycji czterotomowej powieÅ›ci Reymonta (JesieÅ„ – 12 rozdziałów; Zima – 13; Wiosna – 11, Lato – 13) Kazimierz Wyka wyróżniÅ‚ cztery przenikajÄ…ce siÄ™ porzÄ…dki:
1. PorzÄ…dek fabularny
PorzÄ…dek zdarzeniowy stanowiÄ… losy głównych bohaterów i caÅ‚ej spoÅ‚ecznoÅ›ci wsi (gromady). Obejmuje on szereg różnorodnych typów ludzkich, poczÄ…wszy od ulegÅ‚ej i kochliwej, a zarazem samotnej Jagny, a skoÅ„czywszy na apodyktycznej i chytrej Dominikowej, przez co mamy do czynienia z bogatym obrazem wiejskiego Å›rodowiska. Na kartach ChÅ‚opów poznajemy okoÅ‚o dziewięćdziesiÄ™ciu postaci. Jan August Kisielewski pisaÅ‚: „(…) daje wiÄ™c Reymont chÅ‚opa niepiÅ›miennego, niekulturalnego, pierwotnego, nie znajÄ…cego i nie uznajÄ…cego Å›wiata poza Lipcami; daje wieÅ›, organicznie w jednÄ… caÅ‚ość zroÅ›niÄ™tÄ…, mimo »urzÄ™dy i urzÄ™dniki« rzÄ…dzÄ… siÄ™ patriarchalnie, prawem zwyczajowym” twierdzÄ…c przy tym, że dopóki bÄ™dzie istniaÅ‚ polski „wieÅ›niak”, dopóty bÄ™dzie on taki, jak go sportretowaÅ‚ Reymont (pamiÄ™tajmy, że Kisielewski pisaÅ‚ te sÅ‚owa w 1907 roku).
W fabularnej warstwie Reymont przedstawiÅ‚ dzieje postaci pierwszoplanowych: Macieja Boryny (główna postać w tomie I), jego syna Antka (poczÄ…wszy od romansu z JagnÄ… - późniejszÄ… macochÄ… – przez co zdominowali II tom, przez wypÄ™dzenie z domu z ciężarnÄ… żonÄ… i dwójkÄ… maÅ‚ych dzieci, areszt za zabójstwo borowego, aż do powrotu na gospodarstwo zmarÅ‚ego ojca i przejÄ™cie pozycji gospodarza), Hanki (jej przemiana i zmaganie siÄ™ z przeciwnoÅ›ciami losu stanowi główny wÄ…tek w III tomie), Jagny, jak również drugoplanowych (na przykÅ‚ad losy Kuby Sochy).
BronisÅ‚aw Chlebowski napisaÅ‚, że Reymont „TÄ… przedmiotowoÅ›ciÄ… obrazu, tym bogactwem, tÄ… peÅ‚niÄ… przejawów życia wieÅ›niaczego, odtworzeniem żywioÅ‚owych potÄ™g, skupionych w duszy chÅ‚opa, wyrobionych przez wielowiekowÄ… pracÄ™, cierpienia i milczenie, zalet i wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci moralnych, oczekujÄ…cych przy rozpoczynajÄ…cym siÄ™ uÅ›wiadomieniu ludzkim i narodowym wystÄ…pienia bliskiego na szersze pole dziaÅ‚alnoÅ›ci” wyÅ›wiadczyÅ‚ przysÅ‚ugÄ™ spoÅ‚eczeÅ„stwu, ponieważ ukazaÅ‚ ludziom źródÅ‚o wyczekiwanego przez nich wsparcia, uzdrowienia i odrodzenia siÅ‚y narodowej, czyli chÅ‚opów polskich.
2. Rytm prac zwiÄ…zanych z przyrodÄ…Kompozycja „ChÅ‚opów”
Autor: Karolina MarlêgaW kompozycji czterotomowej powieÅ›ci Reymonta (JesieÅ„ – 12 rozdziałów; Zima – 13; Wiosna – 11, Lato – 13) Kazimierz Wyka wyróżniÅ‚ cztery przenikajÄ…ce siÄ™ porzÄ…dki:
1. PorzÄ…dek fabularny
PorzÄ…dek zdarzeniowy stanowiÄ… losy głównych bohaterów i caÅ‚ej spoÅ‚ecznoÅ›ci wsi (gromady). Obejmuje on szereg różnorodnych typów ludzkich, poczÄ…wszy od ulegÅ‚ej i kochliwej, a zarazem samotnej Jagny, a skoÅ„czywszy na apodyktycznej i chytrej Dominikowej, przez co mamy do czynienia z bogatym obrazem wiejskiego Å›rodowiska. Na kartach ChÅ‚opów poznajemy okoÅ‚o dziewięćdziesiÄ™ciu postaci. Jan August Kisielewski pisaÅ‚: „(…) daje wiÄ™c Reymont chÅ‚opa niepiÅ›miennego, niekulturalnego, pierwotnego, nie znajÄ…cego i nie uznajÄ…cego Å›wiata poza Lipcami; daje wieÅ›, organicznie w jednÄ… caÅ‚ość zroÅ›niÄ™tÄ…, mimo »urzÄ™dy i urzÄ™dniki« rzÄ…dzÄ… siÄ™ patriarchalnie, prawem zwyczajowym” twierdzÄ…c przy tym, że dopóki bÄ™dzie istniaÅ‚ polski „wieÅ›niak”, dopóty bÄ™dzie on taki, jak go sportretowaÅ‚ Reymont (pamiÄ™tajmy, że Kisielewski pisaÅ‚ te sÅ‚owa w 1907 roku).
W fabularnej warstwie Reymont przedstawiÅ‚ dzieje postaci pierwszoplanowych: Macieja Boryny (główna postać w tomie I), jego syna Antka (poczÄ…wszy od romansu z JagnÄ… - późniejszÄ… macochÄ… – przez co zdominowali II tom, przez wypÄ™dzenie z domu z ciężarnÄ… żonÄ… i dwójkÄ… maÅ‚ych dzieci, areszt za zabójstwo borowego, aż do powrotu na gospodarstwo zmarÅ‚ego ojca i przejÄ™cie pozycji gospodarza), Hanki (jej przemiana i zmaganie siÄ™ z przeciwnoÅ›ciami losu stanowi główny wÄ…tek w III tomie), Jagny, jak również drugoplanowych (na przykÅ‚ad losy Kuby Sochy).
BronisÅ‚aw Chlebowski napisaÅ‚, że Reymont „TÄ… przedmiotowoÅ›ciÄ… obrazu, tym bogactwem, tÄ… peÅ‚niÄ… przejawów życia wieÅ›niaczego, odtworzeniem żywioÅ‚owych potÄ™g, skupionych w duszy chÅ‚opa, wyrobionych przez wielowiekowÄ… pracÄ™, cierpienia i milczenie, zalet i wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci moralnych, oczekujÄ…cych przy rozpoczynajÄ…cym siÄ™ uÅ›wiadomieniu ludzkim i narodowym wystÄ…pienia bliskiego na szersze pole dziaÅ‚alnoÅ›ci” wyÅ›wiadczyÅ‚ przysÅ‚ugÄ™ spoÅ‚eczeÅ„stwu, ponieważ ukazaÅ‚ ludziom źródÅ‚o wyczekiwanego przez nich wsparcia, uzdrowienia i odrodzenia siÅ‚y narodowej, czyli chÅ‚opów polskich.
Na ten porzÄ…dek skÅ‚adajÄ… siÄ™ prace rolnicze (na przykÅ‚ad szatkowanie kapusty, przÄ™dzenie weÅ‚ny czy żniwa), stanowiÄ…ce rytm egzystencji mieszkaÅ„ców Lipiec oraz niezmienny rytm nastÄ™pstwa pór roku. Zainteresowanie pisarza zwiÄ…zkiem czÅ‚owieka z przyrodÄ… może wynikać z faktu, że, jak twierdziÅ‚ BronisÅ‚aw Chlebowski, Reymont: „RozmiÅ‚owany w przyrodzie ma wstrÄ™t do wielkich zbiorowisk miejskich”
3. Porządek obyczajowo-liturgiczno-obrzędowy
Wyznaczają go coroczne liczne ceremonie, obyczaje, święta i elementy folklorystyczne (wróżby i czary Dominikowej czy przesądy lipeckich kobiet). Takie dni, jak jarmark, wesele czy odpust miały w Reymontowskiej wsi funkcję scalającą i łączącą gromadę.
4. PorzÄ…dek egzystencjalny
Jest najbardziej widoczny na przykÅ‚adzie losów Agaty (żebraczki zbierajÄ…cej „wyprawÄ™ na Å›mierć”) czy Jagustynki (marzÄ…cej o przedÅ›miertnym zjednoczeniu siÄ™ z rodzinÄ…, która jÄ… wypÄ™dziÅ‚a). Nawet postać Macieja Boryny przejawia cechy charakterystyczne dla tego porzÄ…dku, czyli rozmyÅ›lania o życiu, samotnoÅ›ci i Å›mierci, czego przykÅ‚adem może być refleksja bohatera nad sÅ‚usznoÅ›ciÄ… Å›lubu z JagnÄ…: „A tu ani odbić siÄ™ na kim, ani wyżalić, nic... sam jak ten koÅ‚ek; sam o wszystkim myÅ›l, sam deliberuj Å‚bem, sam kiele wszystkiego obiegaj kiej ten pies... a do nikogój sÅ‚owa przemówić i rady znikÄ…d ni pomocy - a ino strata i upadek... a wszystkie to kiej te wilki za owcÄ…... a ino skubiÄ…, a patrzÄ…, kiedy ozerwÄ… w kawaÅ‚y...”.
strona: 1 2
Szybki test:
Na kartach Chłopów poznajemy około:a) trzydziestu postaci
b) stu dwudziestu postaci
c) dziewięćdziesięciu postaci
d) pięćdziesięciu postaci
RozwiÄ…zanie
Ostatni rozdział czterotomowej powieści Reymonta nosi tytuł:
a) Jesień
b) Lato
c) Wiosna
d) Zima
RozwiÄ…zanie
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies