„Inny świat” - plan wydarzeń
I.1.Oskarżenie o zdradę i początki uwięzienia (Witebsk- Leningrad- Wołogda)
a)pierwsze znajomości (Szkłowski, Iwanowicz, Artamjan)
b)kategorie więźniów (urcy, bezprizorni, bytowiki, biełoruczcy)
II.
1. Przybycie do Jercewa i pobyt w obozie
a)znajomość z Dimką, Korbońskim i inżynierem Polenko
b)historia powstania Jercewa
c)przydział do brygady tragarzy
d)obserwacja „nocnych łowów”
e)charakterystyka pracy w zonie
f)zemsta więźniów na Gorcewie
g)historia „zabójcy Stalina”
h)znajomość z trzema Niemcami: Stefanem, Hansem i Otto – próba rozstrzygnięcia dylemat... więcej
„Inny świat” w kontekście historycznym
Wydarzenia opisane w Innym świecie dotyczą lat 1940–1942. Trwała wówczas II wojna światowa. Epizod wspomniany w epilogu datuje się na rok 1945.Wcześniejsze lata ujmują fakty, które miały miejsce po aresztowaniu autora. Autor opisuje oskarżenie, proces, skazanie na więzienie pod zarzutem zdrady i szpiegostwa. Jest więziony w takich miastach, jak: Witebsk, Lenigrad i Wołogda. Potem następuje zsyłka do obozu pracy w Jercewie. Miejscowość ta wchodziła w skład tworzonego na początku lat dwudziestych XX wieku systemu obozów koncentracyjnych - nazywanego GUŁagiem. Więzieni w nich ... więcej
Człowiek a normy moralne w powieści „Inny świat”
Tematem „Innego świata” nie jest, jak u Borowskiego, opisanie mechanizmów „fabryki śmierci”. Grudziński przedstawia jednostkowe losy więźniów. Znaleźli się oni na dnie ludzkiej egzystencji. W „martwym domu”, gdzie zawieszeniu ulegają wszelkie prawa moralne, wszelkie więzi zbiorowe.Samotność, strach, bezradność wyzwolić mogą podłość w człowieku. Z drugiej zdarzały się przykłady desperackiego heroizmu.
Grudziński ukazuje dzieje jednostek w sytuacjach ekstremalnych. Takich, w których nie da się przewidzieć ich zachowań. W łagrach jedynym prawem było b... więcej
Mechanizm zbrodni i terroru ukazane w „Innym świecie”
Narrator przedstawia w powieści działalność sowieckiej machiny zbrodni i terroru. Wskazuje na sposoby prowadzenia śledztwa. Ujawnia absurdalne zarzuty pojawiające się w oskarżeniach. Na ich podstawie bohaterowie zostają zesłani do więzień i łagrów.Śledztwa w więzieniach i obozach opierały się na fikcyjnych zarzutach. Często podparte były donosem - nie zawsze prawdziwym. Ofiary bito i katowano. Próbowano zmusić je do przyznania się do abstrakcyjnych win:
- „(...)technika śledztwa sowieckiego polega nie tyle na ustaleniu prawdy, ile na kompromisowej ugodzie w wyborze możliwie dogodnego dla osk... więcej
Praca w „Innym świecie”
Pracę w łagrze można również potraktować jako jeden z mechanizmów zbrodni i terroru. Była wyczerpująca, ciężka i ponad ludzkie siły. Więźniowie pracowali w trudnych warunkach atmosferycznych. Panowała niska temperatura – mróz. Więźniowie nie byli dobrze odziani: „Około trzech czwartych więźniów wychodziło do pracy w łapciach, często z odsłoniętymi częściami nóg, ramion i piersi (...)”.Do najcięższych należała praca w lesie przy wyrębie i ciosaniu drzew. Gdy do obozu przybywał nowy etap wybierano najsilniejszych i najzdrowszych. Miano: „przepuścić ich prz... więcej
Obozowa rzeczywistość „Innego świata”
Autor plastycznie obrazuje specyfikę życia obozowego. Opowiada o sprawach bliskich więźniom. Przybliża ich sylwetki i życiorysy. Kreśli również „portrety” obozowych zmór. Teoretycznie niewidocznych zjaw, których działanie ujawnia się wraz z upływem czasu...GŁÓD
„Głód, głód...Potworne uczucie zamieniające się w końcu w abstrakcyjną ideę, w majaki senne, podsycane coraz słabiej gorączką istnienia. Ciało przypomina przegrzaną maszynę, pracującą na zwiększonych obrotach i zmniejszonym paliwie zwłaszcza, gdy w okresach przesilenia zwiotczałe ręce i nogi upodobniają się do... więcej
Obozowa topografia „Innego świata”
„Barak pieriesylny” - barak tranzytowy. Spotykali się w nim więźniowie czekający na kolejny etap. Pełnił funkcję integracyjno-informacyjną. Był czymś w rodzaju „kawiarni europejskiej”.„Barak chudożestwiennoj samodjejatjelnosti” – barak przeznaczony do realizacji kulturalno-oświatowych założeń. Miał spełniać funkcję zarówno edukacyjną, jak i rozrywkową. Odbywały się tu występy teatralne i pokazy filmowe. Swym zasięgiem obejmował również bibliotekę. Rezydował w nim tzw. „kawecze”, w tym przypadku Kunin i jego przyjaciel Paweł Iljicz.... więcej
Odwołania do Dostojewskiego w „Innym świecie”
Wielokrotnie Herling-Grudziński odwołuje się do powieści Dostojewskiego „Zapiski z martwego domu”. Cytaty z niej czyni punktem wyjścia nie tylko do snucia opowieści, ale również do swoich bardzo osobistych refleksji.Już na samym wstępie przytacza fragment z Dostojewskiego, czyniąc go mottem utworu. jest to zarazem aluzja do tytułu:
„Tu otwierał się inny, odrębny świat, do niczego niepodobny; tu panowały inne, odrębne prawa, inne obyczaje inne nawyki i odruchy; tu trwał martwy za życia dom, a w nim życie jak nigdzie i ludzie niezwykli. Ten oto zapomniany zakątek zamierzam tutaj o... więcej
Kompozycja i poetyka „Innego świata”
Literatura obozowa ma charakter dokumentalny. Staje się taką, gdy przekracza granice prostego zapisu. Gdy wiąże się z refleksją nad sensem i charakterem zdarzeń, nad tragicznymi doświadczeniami zbiorowymi XX wieku.„Inny świat. Zapiski sowieckie” zrodził się z osobistych doświadczeń pisarza. Był więźniem łagrów sowieckich. Elementy biograficzne to wydarzenia i przeżycia związane z losami autora. Trwają od aresztowania w Grodnie, poprzez dramatyczną głodówkę w obozie, aż do pobytu w Rzymie w 1945 roku.
Upadek Paryża w czerwcu 1940 roku (informacja podana przez Żyda) oraz je... więcej
„Inny świat” a dzieła kultury o podobnej tematyce
„Inny Świat. Zapiski sowieckie”- tak brzmi w całości tytuł utworu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Powieść wpisuje się w szereg ważnych pozycji literatury światowej związanej z tematyką obozową. To literatura lagrowa (obozy niemieckie) i łagrowa (obozy radzieckie).Łączony bywa z „Zapiskami z martwego domu” Fiodora Dostojewskiego i „Archipelagiem Gułag” Aleksandra Sołżenicyna. Inną obozową pozycją z literatury powszechnej są „Opowiadania kołymskie” Warłama Szałamowa.
W literaturze polskiej sytuuje się obok:
„Medalionów” Zofii Nałkow... więcej
Geneza „Innego świata”
Gustaw Herling – Grudziński pisał „Inny świat” w latach 1949-1950. Na zakończenie epilogu podaje daty: „Lipiec 1949 – lipiec 1950”. Utwór więc powstał kilka lat po zakończeniu II wojny światowej. Wydany został najpierw w przekładzie angielskim (1951). W 1953 roku książka ukazała się po polsku.Wydarzenia, które zobrazował w powieści pochodzą z jego osobistych doświadczeń . Datują się na lata 1940 – 1942. Epizod wspomniany w epilogu miał miejsce w Rzymie w 1945 roku, Na frontach kończyły się wówczas działania wojenne.
Grudziński został areszto... więcej
Narracja „Innego świata”
Narracja w utworze jest pierwszoosobowa. Autor pisze z własnej perspektywy. Większość opisywanych zdarzeń utrzymana jest w takiej konwencji.„Opowiadanie B.” jest również pisane z perspektywy „ja” narratora. Występuje jako cytat - dokładne przytoczenie wypowiedzi. Świadczy to o tym, że autor jest nie tylko obserwatorem i uczestnikiem zdarzeń, ale i precyzyjnym kronikarzem.
W „Innym świecie” przytoczone są również dialogi pomiędzy bohaterami oraz autorem. Na przykład fragment nocnej rozmowy z Kostylewem, który desperacko „opalał” rękę w ogniu:
„ – Wid... więcej
Struktura „Innego świata”
Utwór podzielony jest na dwie części: pierwszą i drugą. Wyróżniają się one wielkością czcionki. Każda z części dzieli się na tytułowane rozdziały. Wybrane składają się dodatkowo z tytułowanych podrozdziałów.Niektóre z rozdziałów zawierają nazwy rosyjskie np. „Wychodnoj dień”, (dzień wolny) „Dom swidanij” (dom widzeń. Jeden z nich - „Zapiski z martwego domu” jest nawiązaniem do dzieła Fiodora Dostojewskiego pod tym samym tytułem. Fragment z „Zapisków...” przytoczony jest w motcie – na początku dzieła).
Część pierwsza liczy o... więcej
Bibliografia
1. Herling- Grudziński Gustaw, „Inny świat”, Warszawa 1996.2. Burkot Stanisław, „Literatura polska w latach 1939 - 1999”, Warszawa 2002.
3. Jarosiński Zbigniew, Literatura lat 1945 – 1975, Warszawa 2002.
4. „Słownik szkolny literatury polskiej XX wieku”, pod red. Marka Pytasza, Katowice 1998.
5. „Między tekstami. Język polski. Podręcznik dla liceum i technikum”, pod red. Stanisława Rośka i Zbigniewa Majchrowskiego, Gdańsk 2005.... więcej
„Inny świat” - krótki plan wydarzeń
1.Oskarżenie o zdradę i początki uwięzienia2. Trasa wędrówki: Witebsk- Leningrad- Wołogda.
3. Charakterystyka kategorii więźniów.
4. Przybycie do Jercewa i pobyt w obozie.
5. Obserwacja „nocnych łowów”.
6. Charakterystyka pracy w zonie
7. Historia Kostylewa.
8. Opis „domu widzeń”.
9. Pobyt w szpitalu – czas rekonwalescencji.
10. Specyfika „dnia wolnego”.
11. Głód w obozie i jego skutki.
12. Życie kulturalne w zonie.
13. Zmiany na froncie i zmiany w obozie.
14. Głodówka protestacyjna i umieszczenie w izolatorach.
15. Pobyt w „trupiarni”.
16. Opuszczenie przez Grudzińskiego Jercewa.
17. Spotkan... więcej
„Inny świat” - wyjaśnienie tytułu
„Inny Świat. Zapiski sowieckie”- tak brzmi w całości tytuł utworu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Podtytuł świadczy o kronikarskim charakterze powieści. Są to zapiski, więc zbiór luźnych wspomnień i przemyśleń. Przymiotnik „sowieckie” świadczy, że dotyczą okresu, który autor spędził w Związku Radzieckim.W momencie przekroczenia zadrutowanej zony w Jercewie pisarz stał się więźniem radzieckiego obozu pracy. Było to przekroczenie granicy innej rzeczywistości – „innego świata”, świata rządzącego się własnymi prawami, gdzie panował inny system wartości i obowi... więcej
Motyw choroby w „Innym świecie”
Przyczyną chorób w łagrze było głównie niewłaściwe odżywianie więźniów i nadmierny wysiłek fizyczny.. Dodatkowo przyczyniały się do tego wycieńczenie organizmu, trudne warunki klimatyczne i niedostosowana do nich odzież oraz złe warunki mieszkaniowe. Warunki higieniczne także pozostawiały wiele do życzenia. Wspólna kąpiel odbywała się raz na trzy tygodnie.Obozowe choroby to:
awitaminoza - niedobór witamin,
cynga - ropiejące rany pojawiające się na ciele, bóle dziąseł,
szkorbut - utrata uzębienia powodowana niedoborem witaminy C,
„kurza ślepot... więcej
Motyw głodu w „Innym świecie”
„Głód, głód...Potworne uczucie zamieniające się w końcu w abstrakcyjną ideę, w majaki senne, podsycane coraz słabiej gorączką istnienia. Ciało przypomina przegrzaną maszynę, pracującą na zwiększonych obrotach i zmniejszonym paliwie zwłaszcza, gdy w okresach przesilenia zwiotczałe ręce i nogi upodobniają się do starganych pasów transmisyjnych”.Głód odczuwano silniej, ponieważ wiązał się z nadmiernym wysiłkiem fizycznym. Praca w łagrze była ciężka. Racje żywieniowe niewielkie. Nie wystarczały one na pokrycie potrzeb energetycznych organizmu. Więźniowie obmyślali różne sposoby zdobyci... więcej
Terminologia łagrowa w „Innym świecie”
Kategorie więźniów:„urcy” - pospolici przestępcy, wielokrotni recydywiści. „Urka” był instytucją w obozie. Decydował o wartości robotników w brygadzie, zajmował często odpowiedzialne stanowiska: „Są to ludzie, którzy myślą o wolności z takim samym obrzydzeniem i lękiem, jak my o obozie.”
„bezprizorni” - małoletni przestępcy. Tworzyli najgroźniejszą mafię półlegalną w Rosji. Trudnili się najczęściej kradzieżą.
„biełoruczki” - białe rączki” - więźniowie polityczni.
„bytowiki” - wię... więcej
Opis pracy w „lesopowale”
Praca na lesopowale była jedną z najcięższych w obozie. Wykonujący ją więźniowie należeli do brygad leśnych. Ich całodzienna praca trwała około dwunastu godzin. Zaczynała się rano, po skromnym posiłku.Więźniowie wychodzili w niewielkich grupach do pracy w lesie. Polegała ona na wycince i wstępnej obróbce drzew. Podział obowiązków przy wycince drzewa był różny: jeden mógł ciąć drzewa, inny oczyszczać drzewa z gałęzi, jeszcze inny piłował i odkładał pnie. Często do miejsca pracy więźniowie musieli iść kilka kilometrów (5-7 kilometrów). W niesprzyjających warunkach atmosferycznych było t... więcej
Opis dnia pracy w Jercewie
Dzień w obozie rozpoczynała pobudka o 5.30 rano. Niektórzy modlili się. Inni skreślali kolejny dzień wyroku.Niewielu więźniów miało dostatecznie dużo siły, aby poranny posiłek donieść z kuchni do baraku. Zjadano go na stojąco. Po śniadaniu następował wymarsz brygad do pracy. Trasy były bardzo długie od 5 do 7 km.
Po przybyciu na miejsce liczono brygady i podawano stan liczebny robotników. Każda brygada miała swojego konwojenta. Ten ręczył za nią własną głową. Jeśli komukolwiek przyszłaby do głowy ucieczka, zostałby zabity strzałem z karabinu.
Poszczególne brygady miały powierzone odpowie... więcej
kontakt | polityka cookies