Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Inny świat

„Inny świat” w kontekście historycznym

Autor: Ewa Petniak

Wydarzenia opisane w Innym świecie dotyczą lat 1940–1942. Trwała wówczas II wojna światowa. Epizod wspomniany w epilogu datuje się na rok 1945.

Wcześniejsze lata ujmują fakty, które miały miejsce po aresztowaniu autora. Autor opisuje oskarżenie, proces, skazanie na więzienie pod zarzutem zdrady i szpiegostwa. Jest więziony w takich miastach, jak: Witebsk, Lenigrad i Wołogda. Potem następuje zsyłka do obozu pracy w Jercewie. Miejscowość ta wchodziła w skład tworzonego na początku lat dwudziestych XX wieku systemu obozów koncentracyjnych - nazywanego GUŁagiem. Więzieni w nich byli zarówno przestępcy kryminalni, jak i więźniowie polityczni.

Do łagrów trafiali obywatele niewygodni dla komunistów. W dużej mierze również inteligencja. Często odsiadywali wyrok bez wyroków sądowych. Skazywani byli zaocznie za fikcyjne przewinienia wobec władzy sowieckiej. Wyroki, które odbywano, były długoterminowe. Od kilku do kilkunastu lat. Najczęściej je przedłużano. Odbycie tak długiej kary było właściwie niemożliwe. Kończyło się najczęściej śmiercią.

GUŁag
System obozów pracy przymusowej w ZSRR. Więźniami byli tam zarówno przestępcy kryminalni, jak i osoby uznawane za społecznie niepożądane lub politycznie podejrzane. Słowo jest akronimem nazwy instytucji zarządzającej tym systemem - ros. Главное Управление ИсправителѦно—Трудовых Лагереб и колонибGławnoje Uprawlenije Isprawitielno-Trudowych Łagieriej" (Główny Zarząd Poprawczych Obozów Pracy).

W rzeczywistości w różnych okresach instytucja nosiła różne nazwy. Jej użycie w stosunku do okresu stalinizmu wywodzi się z powieści Aleksandra Sołżenicyna Archipelag GUŁag.

Pierwotnie łagry miały pełnić funkcje ideologiczne. Służyły redukowaniu „elementów wrogie klasowo”. Faktycznie stały się narzędziem terroru i formą eksterminacji przeciwników politycznych. Miały eliminować całe narody i klasy społeczne.

Jako obozy pracy przymusowej łagry zaczęły odgrywać również dużą rolę w systemie sowieckiej gospodarki. Więźniowie byli wykorzystywani jako tania siła robocza. Pracowali w trudnych warunkach klimatycznych i sanitarnych. Nie mieli możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb. Szacuje się, że zginęło w nich kilkadziesiąt milionów ludzi.
Fakty historyczne (zawarte w utworze) przekładające się na historie życia wielu więźniów to m.in. okres Wielkiej Czystki w Rosji. Polegał na likwidacji dotychczasowych bolszewickich elit władzy. U jej podstaw leżał podstępny plan Stalina. Wódz pragnął przejąć pełnię władzy w partii bolszewickiej i w ZSRR. Skutecznie starał się wyeliminować potencjalnych wrogów partyjnych. Dopuścił się nieobliczalnych zbrodni.

Jego krwawe rządy nazywa się również „wielkim terrorem”. Skutecznie udało mu się sterroryzować i zastraszyć wszelkie warstwy społeczne. Wielka Czystka przypada w Rosji na lata 1934-1939. Autor wspomina ponadto proces kolektywizacji. Upaństwowienie gospodarki miało miejsce w Związku Radzieckim na przestrzeni lat 1929-1938. Wynikał z inicjatywy Stalina.

Wódz postanowił zawładnąć rynkiem żywności. Kolektywizacja oznaczała przymusowe wywłaszczenie rolników. Miała na celu zarządzanie wsią przez aparat państwowy. Rolnikom poczęto zagarniać ich gospodarstwa. Przekształcano je w gospodarstwa państwowe nazywane sowchozami i spółdzielcze zwane kołchozami. Rolnicy nie mogli posiadać indywidualnych gospodarstw i inwentarza. Wszystko stawało się własnością Związku Sowieckiego.

Chłopi bronili i buntowali się przed tą jawną niesprawiedliwością ze strony państwa. Wszystkich opornych, z wieloletnimi wyrokami zsyłano do GUŁA-gów. Kolektywizacja pochłonęła miliony ofiar. Ludzie masowo umierali z głodu. Był to okres Wielkiego Głodu (1932-1933) i dotknął zwłaszcza Ukrainę.

Do łagrów przez cały okres II wojny światowej zsyłano elementy wrogie i podejrzane. To głównie obywatele okupowanych przez ZSRR państw, którzy jawnie, bądź skrycie przeciwstawiali się temu.

Innym faktem z powieści jest wybuch wojny niemiecko-rosyjskiej w czerwcu 1941 roku. Szala zwycięstwa, jak oczekiwano, przechyliła się na stronę Niemiec. Rychła klęska Rosjan była dla wielu więźniów marzeniem i nadzieją na wolność. Po wybuchu wojny każdy Niemiec znajdujący się na terenie ZSRR był podejrzany.

Polaków przebywających w Jercewie, podniósł na duchu jednak inny fakt. W lipcu 1941 roku podpisano w Londynie układ pomiędzy Związkiem Radzieckim a Polską. Nazwa układ Sikorski–Majski pochodziła od nazwisk reprezentantów obu państw.

Na mocy umowy wszelkie traktaty niemiecko-radzieckie z 1939 roku przestawały istnieć. Układ przewidywał również udzielenie amnestii wszystkim Polakom przebywającym w obozach na terenie ZSRR. Zakładał budowę Armii Polskiej na Wschodzie. Dzięki amnestii Grudziński opuścił Jercewo i został wcielony w szeregi armii generała Andersa.

Szybki test:

„Archipelag GUŁag” to powieść:
a) Maksyma Gorkiego
b) Fiodora Dostojewskiego
c) Aleksandra Sołżenicyna
d) Michaiła Bułhakowa
Rozwiązanie

Proces kolektywizacji w ZSRR to:
a) nadanie ziemi bezrolnym chłopom
b) przymusowe wywłaszczenie rolników
c) uwłaszczenie chłopów
d) odebranie zapasów żywnosci chłopom
Rozwiązanie

GUŁag to:
a) system obozów dla cudzoziemców
b) system obozów pracy przymusowej
c) system kołchozów
d) system obozów jenieckich
Rozwiązanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„Inny świat” - krótkie streszczenie
„Inny świat” - streszczenie szczegółowe
„Inny świat” a biografia autora
Geneza „Innego świata”
Kompozycja i poetyka „Innego świata”
Obozowa rzeczywistość „Innego świata”
Praca w „Innym świecie”
Mechanizm zbrodni i terroru ukazane w „Innym świecie”
Człowiek a normy moralne w powieści „Inny świat”
„Inny świat” w kontekście historycznym
Struktura „Innego świata”
Narracja „Innego świata”
Obozowa topografia „Innego świata”
„Inny świat” - plan wydarzeń
„Inny świat” - wyjaśnienie tytułu
„Inny świat” - krótki plan wydarzeń
Terminologia łagrowa w „Innym świecie”
Motyw głodu w „Innym świecie”
Motyw choroby w „Innym świecie”
Odwołania do Dostojewskiego w „Innym świecie”
„Inny świat” a dzieła kultury o podobnej tematyce
Opis dnia pracy w Jercewie
Opis pracy w „lesopowale”
Bibliografia




Bohaterowie
Bohaterowie „Innego świata”



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies