Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Inny świat

„Inny świat” - streszczenie szczegółowe

Autor: Ewa Petniak

Część pierwsza
Witebsk- Leningrad – Wołogda


„Lato w Witebsku dobiegało końca (...)” - rozpoczyna autor. Opisuje początki swojego pobytu w radzieckich więzieniach. Pierwszy przystanek to Witebsk. Dwustu półnagich mężczyzn w jednej celi. Trzy uderzenia butem w drzwi to sygnał do kolacji. Więźniowie z glinianymi miseczkami podnoszą się z cementowej podłogi. Czekają na gorącą ciecz imitującą zupę.

Jak wyglądał dzień więźnia w Witebsku? Rozpoczynał się jednorazowym stukaniem kołatki. To sygnał pobudki i śniadania. Wjeżdżał wówczas kocioł gorącego odwaru z ziela i kosz z dziennymi racjami chleba. Potem był „czas przegadany” do obiadu. Czas wspomnień, relacjonowania snów, opowieści, dyskusji oraz wspólne zbieranie niedopałków papierosów. Ta ostatnia czynność była zwykle przywilejem inteligencji. Następnie dwa kopniaki w drzwi – zwiastun obiadu. Ponownie zupa. Trzy uderzenia - to już kolacja.

Oprócz opisu więziennego dnia Grudziński przywołuje przyczyny swojego aresztowania i osadzenia w więzieniu i łagrze.
„Pierwsza hipoteza oskarżenia opierała się na dwóch dowodach rzeczowych: wysokie buty z cholewami(...) miały świadczyć, że jestem majorem wojsk polskich, a pierwsza część nazwiska w brzmieniu rosyjskim (Gerling) kojarzyła mnie niespodziewanie z pewnym marszałkiem lotnictwa niemieckiego, logiczna konkluzja brzmiała: jestem oficerem polskim na usługach wrogiego wywiadu niemieckiego”.

Ponadto zarzucano autorowi próbę przekroczenia granicy państwowej między Związkiem Sowieckim a Litwą. Miał walczyć z Niemcami. Było to jawne wystąpienie przeciwko paktowi przyjaźni radziecko-niemieckiej. Te domniemane dowody stanowiły podstawę do skazania Grudzińskiego na pięć lat pozbawienia wolności.

Więźniowie, z którymi zetknął się w Witebsku to m.in. chłopcy w wieku 14 - 16 lat. Małoletni przestępcy byli plagą więzień sowieckich. Żyli z kradzieży towarów ze składów państwowych. Znani byli jako „biezprizorni”.

„Biezprizorni” obok „urków”, czyli pospolitych przestępców stanowili najgroźniejszą półlegalną mafię w Rosji. Uważali więzienie za rodzaj kolonii letnich. Do wszelkich prób resocjalizacji i edukacji nie przykładali żadnej wagi. Ignorowali je.
W tej części powieści narrator wspomina m.in. znajomość z pewnym Żydem. Starym szewc z Witebska, skazany był na pięć lat. Oskarżano go o tzw. szkodliwość w rzemiośle. Ów Żyd miał syna, będącego kapitanem w lotnictwie. Był z niego bardzo dumny. Udało mu się go wykształcić. Jego fotografię skrzętnie przechowywał. Znaleziono ją podczas jednej z rewizji . Brutalnie odebrano staremu ojcu.

Pobyt w Leningradzie to kolejny etap więziennej podroży. Kojarzy się Grudzińskiemu z transportem czarnymi więziennymi karetkami przepełnionymi ludźmi. Jadą do tzw. „pieriesyłki”. „Pieriesyłka” to miejsce dające złudzenie pozornej wolności. Cele sprawiały wrażenie izb mieszkalnych. Przebywali tu „pełnoprawni” obywatele Związku Sowieckiego. Ich wyroki nie przekraczały osiemnastu miesięcy. Ich przestępstwa to: drobna kradzież, spóźnienie do pracy, chuligaństwo itp. Zwano ich „bytowikami”. „Urcy” od „bytowików” różnili się tym, że byli to przestępcy pospolici po kilkakrotnej recydywie. Więźniów politycznych nazywano „biełoruczkimi”.

Przebywając w celi 37, autor zawarł znajomość ze Szkłowskim - Polakiem z pochodzenia. Skazany był za to, że: „za mało interesował się wychowaniem politycznym żołnierzy”. Poznał też Pawła Iwanowicza i z generała Artamjana. Ostatni z nich prowadził indywidualną głodówkę. Co trzeci dzień otrzymywał paczki z żywnością. Proponował wszystkim poczęstunek. Gdy odpowiadało mu głuche milczenie „(...) wrzucał całą zawartość paczki do kibla.”

Z Leningradu został Grudziński przetransportowany do Wołogdy. Podróżował z pułkownikiem Szkłowskim. W trakcie podróży doszło do niemiłego incydentu. Trzech „urków” grało w karty o płaszcz Szkłowskiego. Jeden z nich przegrał. Zażądał od pułkownika umówionego przedmiotu. Ten musiał oddać nakrycie. W przeciwnym razie zostałby okaleczony. Groziło mu wykłucie palcami oczu. W Wołogdzie mężczyźni rozstali się. Pułkownik życzył Grudzińskiemu powrotu do ojczyzny.

W więzieniu wołogdzińskim pisarz przebywał w małej celi. Spał na gołym klepisku wśród okolicznych chłopów, „którzy nie odróżniali dnia od nocy, nie pamiętali pory roku i nazwy miesiąca, nie wiedzieli, za co siedzą, jak długo i kiedy wyjdą na wolność”. Następną stacją na więziennym szlaku było już Jercewo pod Archangielskiem - obóz pracy.

Nocne Łowy

Pierwszymi towarzyszami autora w jercewskim obozie zostali inżynier Polenko i teletechnik z Kijowa – Korboński. Przedstawili oni historię powstania obozu. Założyło go w 1936 roku sześciuset więźniów w dziewiczym archangielskim lesie. Temperatura dochodziła do minus czterdziestu stopni Celsjusza. Wyżywienie stanowiło trzysta gram czarnego chleba i talerz gorącej zupy na dobę. Mieszkano w szałasach z gałęzi.

Wzniesiono również barak szpitalny. Zdarzały się przypadki samookaleczeń. Dawało to możliwość spędzenia kilku tygodni pod dachem. Znaczna śmiertelność dotyczyła więźniów z Polski i Niemiec. Rosjanie, Finowie i Bałtowie byli bardziej wytrzymali.

W roku 1940 Jercewo było już dużym centrum kargopolskiego ośrodka przemysłu drzewnego z własną bazą żywnościową. Miało własny tartaki, dwie bocznice kolejowe. Obok powstało miasteczko za zoną dla administracji i straży obozowej.

W 1938 roku powstał barak kobiecy. „Urcy” zaczęli urządzać tzw. „nocne łowy”. Polowali na nowo przybyłe do łagru kobiety. Wprowadzili też własne „sądy kapturowe” z użyciem pił, siekier, toporów. Walczyli przeciwko więźniom politycznym. Opuszczenie obozu było dla nich tak samo przerażające, jak dla niektórych dostanie się do niego. Możliwość wyjścia na wolność nie miała dla nich znaczenia. Nie zawsze przestrzegali reguł panujących w obozie. Było to obowiązkiem każdego nowo przybyłego skazańca. Autor z sentymentem wspomina beznogiego popa Dimkę – dyżurnego z baraku. Zaprzyjaźnił się z nim i traktował jak ojca.

Mieszkańcy zony wyczerpani pracą i niewłaściwymi warunkami egzystencji przypominali cienie. Nosili uszanki i ogromne łapcie. Nogi mieli obwiązane sznurkami. Korzystali czasem z przywileju wizyty lekarskiej. W kolejce do medyka widać było najczęściej „nacmenów” . Azjaci chorowali z tęsknoty za krajem rodzinnym.

Umierali z tej tęsknoty tak samo jak z głodu, mrozu i monotonnej bieli. Byli to tzw. nieuleczalni symulanci. Podczas wizyty lekarskiej można było uzyskać skierowanie do szpitala. Najczęściej brakowało w nim miejsc. W trakcie badania narrator poznał siostrę Tamarę. Zaprzyjaźnił się z nią. Otrzymał od niej literacki prezent - trzy książki. Między innymi „Zapiski z domu umarłych” Dostojewskiego. Obawa przed ciężką pracą przy wyrębie lasu zmusiła bohatera do sprzedaży butów oficerskich. W zamian nabył chleb. Został przydzielony do brygady, w której miał pełnić funkcję tragarza w bazie żywnościowej.

Pewnej nocy autor stał się obserwatorem „nocnych łowów”. Kilku „urków” dokonało zbiorowego gwałtu na dziewczynie obozowej Marusi. Akceptował to jej kochanek - Kowal. Bał się o własne życie. Kowal oddawał czasem dziewczynę do „dyspozycji” kolegom. Umożliwiał tym samym ataki „dobrowolnego” gwałtu. Rzeczywistość obozowa skutecznie eliminowała możliwość istnienia uczucia między kobietą a mężczyzną. Dowodem stało się odejście Marusi do innego obozu. Wówczas między „urkami” zapanowała zgoda.

strona:    1    2    3    4    5    6    7  

Szybki test:

Jewgienija Fiodorowna zmarła:
a) zabita przez zazdrosnego „urka”
b) z głodu
c) postrzelona przez strażnika
d) w czasie porodu
Rozwiązanie

Pierwszymi towarzyszami autora w jercewskim obozie został m.in Polenko -
a) nauczyciel
b) ślusarz
c) teletechnik
d) inżynier
Rozwiązanie

Dzień w obozie rozpoczynała pobudka o:
a) 5.30
b) 5.00
c) 6.00
d) 6.30
Rozwiązanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„Inny świat” - krótkie streszczenie
„Inny świat” - streszczenie szczegółowe
„Inny świat” a biografia autora
Geneza „Innego świata”
Kompozycja i poetyka „Innego świata”
Obozowa rzeczywistość „Innego świata”
Praca w „Innym świecie”
Mechanizm zbrodni i terroru ukazane w „Innym świecie”
Człowiek a normy moralne w powieści „Inny świat”
„Inny świat” w kontekście historycznym
Struktura „Innego świata”
Narracja „Innego świata”
Obozowa topografia „Innego świata”
„Inny świat” - plan wydarzeń
„Inny świat” - wyjaśnienie tytułu
„Inny świat” - krótki plan wydarzeń
Terminologia łagrowa w „Innym świecie”
Motyw głodu w „Innym świecie”
Motyw choroby w „Innym świecie”
Odwołania do Dostojewskiego w „Innym świecie”
„Inny świat” a dzieła kultury o podobnej tematyce
Opis dnia pracy w Jercewie
Opis pracy w „lesopowale”
Bibliografia




Bohaterowie
Bohaterowie „Innego świata”



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies