Jądro ciemności - opracowanie

Bibliografia

1. Braun A., Åšladami Conrada, Warszawa 1972

2. DÄ…browska M., Szkice o Conradzie, Warszawa 1974

3. Komar M., Piekło Conrada, Warszawa 1978

4. Najder Z., Nad Konradem, Warszawa 1965

5. Najder Z., Życie Conrada Korzeniowskiego, Warszawa 1996

6. Polańczyk D., Jądro ciemności Josepha Konrada, Lublin 2005

7. Zgorzeliski A., O nowelach Konrada, Gdańsk 1984... więcej

* * *

Najważniejsze cytaty „JÄ…dra ciemnoÅ›ci”

„Å»yjemy tak jak Å›nimy – samotnie” („We live, as we dream – alone” - ang.)

“PrzenikaliÅ›my wciąż gÅ‚Ä™biej i gÅ‚Ä™biej w jÄ…dro ciemnoÅ›ci. (...) WÄ™drowaliÅ›my po prehistorycznej ziemi, po ziemi majÄ…cej wyglÄ…d nieznanej planety”.

Cytaty dotyczÄ…ce Kurtza:

„Kurtz nie posiadaÅ‚ hamulców w nasycaniu różnych żądz”.

„Nie istniaÅ‚o dla niego nic nad nim ani też pod nim ...”

„Ten czÅ‚owiek żyÅ‚ w nieprzeniknionej ciemnoÅ›ci”.

„MiaÅ‚ wÅ‚adzÄ™ pociÄ…gania za sobÄ… dusz – przez czar czy też grozÄ™ – w straszliwy, szataÅ„... wiÄ™cej

* * *

Ekranizacje „JÄ…dra ciemnoÅ›ci”

W marcu 1993 roku ukazaÅ‚a siÄ™ dość wierna adaptacja filmowa powieÅ›ci Conrada. Obraz wyreżyserowaÅ‚ Nicolas Roeg, a za scenariusz odpowiedzialny byÅ‚ Benedict Fidzgerald. Na szczególnÄ… uwagÄ™ zasÅ‚uguje obsada JÄ…dra ciemnoÅ›ci. Otóż w rolÄ™ Marlowa wcieliÅ‚ siÄ™ Tim Roth, późniejszy ulubiony aktor Quentina Tarantino, a Kurtza zagraÅ‚ wielki John Malkovich. Jednak obraz ten nie miaÅ‚ swojej premiery kinowej, ponieważ przeznaczony byÅ‚ na tzw. „maÅ‚y ekran”.


Zupełnie inaczej do powieści Conrada podszedł John Milius, autor scenariusza do Czasu Apokalipsy. W roku 1979 na ekrany ... więcej

* * *

Geneza „JÄ…dra ciemnoÅ›ci”

Inspiracją do napisania Jądra ciemności były autentyczne przeżycia pisarza. Osiem i pół roku przed napisaniem powieści kapitan Korzeniowski przeżył przygodę zbliżoną do tej, która spotkała Marlowa. W 1890 roku narzekający na brak pracy na angielskich statkach przyszły pisarz dzięki poparciu krewnych w Brukseli, otrzymał posadę kapitana parowca na rzece Kongo, która zwolniła się, ponieważ tubylcy zabili jego poprzednika. Pełna nazwa przedsiębiorstwa, które zatrudniło Conrada brzmiała: Societe Anonyme Belge pour le Commerce de Haut-Congo.

W wieku dziewięciu lat autor ... więcej

* * *

Tło historyczne powieści - sytuacja Konga Belgijskiego u schyłku XIX stulecia

Króla Belgii, Leopolda II cechowaÅ‚a nieustajÄ…ca żądzÄ… pieniÄ™dzy, ziemi i wÅ‚adzy. Sposób zaspokojenia swoich pragnieÅ„ znalazÅ‚ w Afryce. Poprzez seriÄ™ zabiegów i machinacji udaÅ‚o mu siÄ™ pozyskać terytorium w samym centrum „Czarnego LÄ…du”, Kongo. Leopold nadaÅ‚ swoim nowym ziemiÄ… nazwÄ™ État Independent du Congo, czyli Wolne PaÅ„stwo Kongo. Ten wielki obszar Afryki pozostawaÅ‚ pod zwierzchnictwem Belgii aż do roku 1960.

Kongo zostało kolonią Leopolda II z kilku powodów. Kość słoniowa i kauczuk były systematycznie gromadzone i wysyłane do Europy. Poza tym belgijski władca stanowił w tym a... więcej

* * *

Uniwersalna wymowa „JÄ…dra ciemnoÅ›ci”

Powieść Josepha Conrada bez wÄ…tpienia cechuje siÄ™ ponadczasowoÅ›ciÄ…. Pomimo, iż akcja utworu ma miejsce w dziewiÄ™tnastowiecznej Afryce, to sÅ‚owa Marlowa sugerujÄ…, iż ciemność istnieje również w miejscach „ujarzmionych” przez ludzkość: „Prawda, że w owej chwili to miejsce nie byÅ‚o już puste. Od czasów mego dzieciÅ„stwa zapeÅ‚niÅ‚y je rzeki i jeziora, i nazwy. PrzestaÅ‚o być próżnÄ… przestrzeniÄ… peÅ‚nÄ… rozkosznej tajemnicy - biaÅ‚Ä… plamÄ…, budzÄ…cÄ… w chÅ‚opcach wspaniaÅ‚e marzenia. PrzeobraziÅ‚o siÄ™ w miejsce, gdzie panuje ciemność”.

Zło, cierpienie, żądza pienię... więcej

* * *

Czas i miejsce akcji „JÄ…dra ciemnoÅ›ci”

Zarówno czas jak i miejsce akcji nie sÄ… Å›ciÅ›le okreÅ›lone w powieÅ›ci. Można nawet odnieść wrażenie, że Conrad unikaÅ‚ wszelkich nazw geograficznych lub podawania dat. WiedzÄ…c, iż dzieÅ‚o oparte jest na autentycznych przeżyciach pisarza możemy okreÅ›lić czas akcji na koÅ„cowe lata XIX stulecia, mieszczÄ…ce siÄ™ w przedziale 1876 – 1892.

W obrębie Jądra ciemności wyróżniamy dwie płaszczyzny czasowe. Na poziomie pierwszej narratorem jest nieznany marynarz, który podróżuje wraz z podstarzałym Marlowem. Druga stanowi ramę dla wydarzeń przedstawionych przez doświadczonego żeglar... więcej

* * *

Problematyka psychologiczna „JÄ…dra ciemnoÅ›ci”

Conrad w swojej powieści zmierzył się z ciemną stroną ludzkiej psychiki, czyli z tematem, który nie był dla niego czymś nowym. Bohaterem, który nie uległ swoim mrocznym popędom w Jądrze ciemności jest Marlow. Niemal wszyscy pozostali biali, których czytelnik poznaje w Afryce, a zwłaszcza Kurtz, to ludzie ogarnięci szaleństwem.

Wielka odlegÅ‚ość od Europy wyzwalaÅ‚a w kolonizatorach poczucie bezkarnoÅ›ci: „Wszystko, wszystko można zrobić w tym kraju”, mawiaÅ‚ wuj dyrektora Stacji Centralnej. Taka sytuacja stanowiÅ‚a pokusÄ™ dla biaÅ‚ych ludzi, którzy przybywajÄ…c do Afry... wiÄ™cej

* * *

Polityczno-spoÅ‚eczna problematyka „JÄ…dra ciemnoÅ›ci”

Conrad ukazaÅ‚ kolonizacjÄ™ jako wielkÄ… niszczycielskÄ… siÅ‚Ä™. Wielu próbowaÅ‚o nadać temu zjawisku wyższego znaczenia, na przykÅ‚ad Kurtz, gdy mówiÅ‚: „Każda stacja powinna być jakby pochodniÄ… na drodze ku lepszemu jutru, oÅ›rodkiem handlu także, rzecz prosta, ale przy tym i humanitaryzmu, ulepszania oÅ›wiaty”. Ciotka Marlowa uważaÅ‚a, że „trzeba oduczyć miliony tych ciemnych ludzi od wstrÄ™tnych obyczajów życia”, powstaÅ‚o nawet „MiÄ™dzynarodowe Towarzystwo TÄ™pienia Dzikich Obyczajów”, które powierzyÅ‚o Kurtzowi sporzÄ…dzenie specjalnego referatu.

To ws... więcej

* * *

Szczegółowy plan wydarzeÅ„ „JÄ…dra ciemnoÅ›ci”

1. Podczas przymusowego postoju u ujÅ›cia Tamizy zaÅ‚oga jachtu „Nellie” podziwia piÄ™kno okolicy, a narrator, który jest jednym z nich, zachwyca siÄ™ rzekÄ….

2. Marlow, jedyny zawodowy marynarz na pokładzie, zastanawia się nad tym, jak wyglądały tereny ówczesnej im Anglii, gdy po raz pierwszy przybyli na nie Rzymianie.

3. Mężczyzna zaczął swoją historię nagle, pomimo, że nikt nie wykazywał nią zainteresowania, kontynuował. W tym momencie to właśnie Marlow przejął rolę narratora powieści.

4. Marlow wyjawił kolegom, iż od dziecka marzył o podróży do Afryki. Znalazł na mapie rzekę, której... więcej

* * *

Znaczenie tytuÅ‚u „JÄ…dra ciemnoÅ›ci”

„Ciemność”, która pojawia siÄ™ w tytule powieÅ›ci jest czÄ™sto w niej wspominana, ale pozostaje do koÅ„ca niewyjaÅ›niona. NawiÄ…zuje do nieznanego i niemożliwego do poznania, reprezentuje przeciwieÅ„stwo postÄ™pu i oÅ›wiecenia, które zdominowaÅ‚y XIX-wieczny Å›wiat.

W oryginale tytuÅ‚ powieÅ›ci brzmi Heart of Darkness, czyli Serce ciemnoÅ›ci. Co nim tak naprawdÄ™ byÅ‚o? Conrad zostawiÅ‚ tÄ™ kwestiÄ™ do rozstrzygniÄ™cia każdemu czytelnikowi. Widzimy to w sÅ‚owach narratora, który o opowieÅ›ciach Marlowa powiedziaÅ‚: „(…) wedÅ‚ug niego sens jakiegoÅ› epizodu nie tkwiÅ‚ w Å›rodku... wiÄ™cej

* * *

Styl „JÄ…dra ciemnoÅ›ci”

Ponieważ historia Marlowa jest przez niego opowiadana na głos, spotykamy w tekście wiele elementów charakterystycznych dla tego typu wypowiedzi: pauzy, powtórzenia, dygresje. Czytelnik wyczuwa, iż Marlow nie tylko daje upust swoim wspomnieniom, ale sam próbuje zrozumieć znaczenie swojej opowieści. Bohater starannie dobiera słowa, aby jak najdokładniej przedstawić swoją historię.

Dzięki technice impresjonistycznej, którą zastosował Conrad, czytelnik, wraz z Marlowem, przeżywa opowieść. Na uwagę zasługuje sposób ukazywania ogólnego planu poprzez sumę pojedynczych detali. Na przykład, gdy Mar... więcej

* * *

Narracja „JÄ…dra ciemnoÅ›ci”

Marlow stanowi w powieści alter ego Conrada. Jego opinie nie różnią się niemal w ogóle od tych, głoszonych przez autora. Jednak bohater ten posłużył przede wszystkim, jako wspaniałe narzędzie literackie. Poprzez użycie marynarza, jako opowiadającego, Conrad odrzucił dziewiętnastowieczny model wszystkowiedzącego narratora. Czytelnik nie wie więcej, niż pozwala mu na to wiedza Marlowa. Zamiast autentycznych motywów działania poszczególnych bohaterów, otrzymujemy jedynie spekulacje marynarza na ich temat.

Jeszcze bardziej niespotykanym i innowacyjnym pomysłem Conrada było zastosowanie bezimie... więcej

* * *

Struktura i jÄ™zyk „JÄ…dra ciemnoÅ›ci”

Powieść podzielona jest na trzy rozdziały. Formalnie, budowa Jądra ciemności była dość nietypowa, jak na ówczesne standardy. Największym novum była zastosowana przez autora niekonsekwencja czasowa. Marlow nie opowiada swojej powieści po kolei od początku do końca, zdarza mu się wybiegać w przyszłość i zapowiadać fakty, które wkrótce miały się wydarzyć. Inną innowacją w sposobie narracji było niweczenie przez Marlowa sytuacji narastającego napięcia. Narrator zdradzał na wstępie, czy w danym momencie nastąpi coś zaskakującego, czy też nie. Miało to na celu głównie upodobn... więcej

* * *

Obraz rdzennych mieszkaÅ„ców Konga i Afryki w „JÄ…drze ciemnoÅ›ci”

Europejczycy nie traktowali rdzennych mieszkaÅ„ców Konga jak równych sobie ludzi. Uważali ich za dzikusów, co widać chociażby w sÅ‚owach ciotki Marlowa, która twierdziÅ‚a, że „trzeba oduczyć miliony tych ciemnych ludzi od wstrÄ™tnych obyczajów życia”.

Podczas pobytu głównego bohatera w Stacji Centralnej doszÅ‚o do linczu na jednym z tubylców, uznanego przez biaÅ‚ych za winnego podpalenia. Gdy pobity Murzyn pÅ‚akaÅ‚ w gÅ‚os, jeden z pracowników stacji rzuciÅ‚ z oburzeniem: „Co za haÅ‚as wyprawia to bydlÄ™! (…)Dobrze mu tak. PrzestÄ™pstwo - kara - baty! Bez litoÅ›ci, bez litoÅ›c... wiÄ™cej

* * *

Rola kobiet w „JÄ…drze ciemnoÅ›ci”

Przez znacznÄ… część JÄ…dro ciemnoÅ›ci opowiada o losach mężczyzn, którzy stanowiÄ… bezapelacyjnÄ… wiÄ™kszość postaci powieÅ›ci. Dodatkowo historia, którÄ… opowiada Marlow jest kierowana do wyÅ‚Ä…cznie mÄ™skiej zaÅ‚ogi jachtu „Nellie”. Pomimo tego kobiety odgrywajÄ… w dziele ważnÄ… rolÄ™.

Jeżeli biaÅ‚ych mężczyzn, których czytelnik poznaje w Kongu nazwiemy „żoÅ‚nierzami kolonizacji”, to europejskie kobiety również miaÅ‚y wpÅ‚yw na rzeczywistość. Fakt, iż byÅ‚y one cichymi strategami widać najlepiej w momencie, gdy Marlow staraÅ‚ siÄ™ o posadÄ™ na parowcu należącym do spó... wiÄ™cej

* * *

Motyw ciemnoÅ›ci w „JÄ…drze ciemnoÅ›ci”

„Ciemność” pojawia siÄ™ w już w tytule powieÅ›ci, ale pozostaje do koÅ„ca niewyjaÅ›niona. NawiÄ…zuje do nieznanego i niemożliwego do poznania, reprezentuje przeciwieÅ„stwo postÄ™pu i oÅ›wiecenia, które zdominowaÅ‚y XIX-wieczny Å›wiat.

W oryginale tytuÅ‚ powieÅ›ci brzmi Heart of Darkness, czyli Serce ciemnoÅ›ci. Co tak naprawdÄ™ byÅ‚o ciemnoÅ›ciÄ…? Conrad zostawiÅ‚ tÄ™ kwestiÄ™ do rozstrzygniÄ™cia każdemu czytelnikowi. Widzimy to w sÅ‚owach narratora, który o opowieÅ›ciach Marlowa powiedziaÅ‚: „(…) wedÅ‚ug niego sens jakiegoÅ› epizodu nie tkwiÅ‚ w Å›rodku jak pestka, lecz otaczaÅ... wiÄ™cej

* * *



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies