Jądro ciemności - opracowanie

Bibliografia
1. Braun A., Śladami Conrada, Warszawa 1972

2. Dąbrowska M., Szkice o Conradzie, Warszawa 1974

3. Komar M., Piekło Conrada, Warszawa 1978

4. Najder Z., Nad Konradem, Warszawa 1965

5. Najder Z., Życie Conrada Korzeniowskiego, Warszawa 1996

6. Polańczyk D., Jądro ciemności Josepha Konrada, Lublin 2005

7. Zgorzeliski A., O nowelach Konrada, Gdańsk 1984... więcej

* * *
Najważniejsze cytaty „Jądra ciemności”
„Żyjemy tak jak śnimy – samotnie” („We live, as we dream – alone” - ang.)

“Przenikaliśmy wciąż głębiej i głębiej w jądro ciemności. (...) Wędrowaliśmy po prehistorycznej ziemi, po ziemi mającej wygląd nieznanej planety”.

Cytaty dotyczące Kurtza:

„Kurtz nie posiadał hamulców w nasycaniu różnych żądz”.

„Nie istniało dla niego nic nad nim ani też pod nim ...”

„Ten człowiek żył w nieprzeniknionej ciemności”.

„Miał władzę pociągania za sobą dusz – przez czar czy też grozę – w straszliwy, szatań... więcej

* * *
Ekranizacje „Jądra ciemności”
W marcu 1993 roku ukazała się dość wierna adaptacja filmowa powieści Conrada. Obraz wyreżyserował Nicolas Roeg, a za scenariusz odpowiedzialny był Benedict Fidzgerald. Na szczególną uwagę zasługuje obsada Jądra ciemności. Otóż w rolę Marlowa wcielił się Tim Roth, późniejszy ulubiony aktor Quentina Tarantino, a Kurtza zagrał wielki John Malkovich. Jednak obraz ten nie miał swojej premiery kinowej, ponieważ przeznaczony był na tzw. „mały ekran”.

Zupełnie inaczej do powieści Conrada podszedł John Milius, autor scenariusza do Czasu Apokalipsy. W roku 1979 na ekrany ... więcej

* * *
Geneza „Jądra ciemności”
Inspiracją do napisania Jądra ciemności były autentyczne przeżycia pisarza. Osiem i pół roku przed napisaniem powieści kapitan Korzeniowski przeżył przygodę zbliżoną do tej, która spotkała Marlowa. W 1890 roku narzekający na brak pracy na angielskich statkach przyszły pisarz dzięki poparciu krewnych w Brukseli, otrzymał posadę kapitana parowca na rzece Kongo, która zwolniła się, ponieważ tubylcy zabili jego poprzednika. Pełna nazwa przedsiębiorstwa, które zatrudniło Conrada brzmiała: Societe Anonyme Belge pour le Commerce de Haut-Congo.

W wieku dziewięciu lat autor ... więcej

* * *
Tło historyczne powieści - sytuacja Konga Belgijskiego u schyłku XIX stulecia
Króla Belgii, Leopolda II cechowała nieustająca żądzą pieniędzy, ziemi i władzy. Sposób zaspokojenia swoich pragnień znalazł w Afryce. Poprzez serię zabiegów i machinacji udało mu się pozyskać terytorium w samym centrum „Czarnego Lądu”, Kongo. Leopold nadał swoim nowym ziemią nazwę �tat Independent du Congo, czyli Wolne Państwo Kongo. Ten wielki obszar Afryki pozostawał pod zwierzchnictwem Belgii aż do roku 1960.

Kongo zostało kolonią Leopolda II z kilku powodów. Kość słoniowa i kauczuk były systematycznie gromadzone i wysyłane do Europy. Poza tym belgijski władca stanowił w tym a... więcej

* * *
Uniwersalna wymowa „Jądra ciemności”
Powieść Josepha Conrada bez wątpienia cechuje się ponadczasowością. Pomimo, iż akcja utworu ma miejsce w dziewiętnastowiecznej Afryce, to słowa Marlowa sugerują, iż ciemność istnieje również w miejscach „ujarzmionych” przez ludzkość: „Prawda, że w owej chwili to miejsce nie było już puste. Od czasów mego dzieciństwa zapełniły je rzeki i jeziora, i nazwy. Przestało być próżną przestrzenią pełną rozkosznej tajemnicy - białą plamą, budzącą w chłopcach wspaniałe marzenia. Przeobraziło się w miejsce, gdzie panuje ciemność”.

Zło, cierpienie, żądza pienię... więcej

* * *
Czas i miejsce akcji „Jądra ciemności”
Zarówno czas jak i miejsce akcji nie są ściśle określone w powieści. Można nawet odnieść wrażenie, że Conrad unikał wszelkich nazw geograficznych lub podawania dat. Wiedząc, iż dzieło oparte jest na autentycznych przeżyciach pisarza możemy określić czas akcji na końcowe lata XIX stulecia, mieszczące się w przedziale 1876 – 1892.

W obrębie Jądra ciemności wyróżniamy dwie płaszczyzny czasowe. Na poziomie pierwszej narratorem jest nieznany marynarz, który podróżuje wraz z podstarzałym Marlowem. Druga stanowi ramę dla wydarzeń przedstawionych przez doświadczonego żeglar... więcej

* * *
Problematyka psychologiczna „Jądra ciemności”
Conrad w swojej powieści zmierzył się z ciemną stroną ludzkiej psychiki, czyli z tematem, który nie był dla niego czymś nowym. Bohaterem, który nie uległ swoim mrocznym popędom w Jądrze ciemności jest Marlow. Niemal wszyscy pozostali biali, których czytelnik poznaje w Afryce, a zwłaszcza Kurtz, to ludzie ogarnięci szaleństwem.

Wielka odległość od Europy wyzwalała w kolonizatorach poczucie bezkarności: „Wszystko, wszystko można zrobić w tym kraju”, mawiał wuj dyrektora Stacji Centralnej. Taka sytuacja stanowiła pokusę dla białych ludzi, którzy przybywając do Afry... więcej

* * *
Polityczno-społeczna problematyka „Jądra ciemności”
Conrad ukazał kolonizację jako wielką niszczycielską siłę. Wielu próbowało nadać temu zjawisku wyższego znaczenia, na przykład Kurtz, gdy mówił: „Każda stacja powinna być jakby pochodnią na drodze ku lepszemu jutru, ośrodkiem handlu także, rzecz prosta, ale przy tym i humanitaryzmu, ulepszania oświaty”. Ciotka Marlowa uważała, że „trzeba oduczyć miliony tych ciemnych ludzi od wstrętnych obyczajów życia”, powstało nawet „Międzynarodowe Towarzystwo Tępienia Dzikich Obyczajów”, które powierzyło Kurtzowi sporządzenie specjalnego referatu.

To ws... więcej

* * *
Szczegółowy plan wydarzeń „Jądra ciemności”
1. Podczas przymusowego postoju u ujścia Tamizy załoga jachtu „Nellie” podziwia piękno okolicy, a narrator, który jest jednym z nich, zachwyca się rzeką.

2. Marlow, jedyny zawodowy marynarz na pokładzie, zastanawia się nad tym, jak wyglądały tereny ówczesnej im Anglii, gdy po raz pierwszy przybyli na nie Rzymianie.

3. Mężczyzna zaczął swoją historię nagle, pomimo, że nikt nie wykazywał nią zainteresowania, kontynuował. W tym momencie to właśnie Marlow przejął rolę narratora powieści.

4. Marlow wyjawił kolegom, iż od dziecka marzył o podróży do Afryki. Znalazł na mapie rzekę, której... więcej

* * *
Znaczenie tytułu „Jądra ciemności”
„Ciemność”, która pojawia się w tytule powieści jest często w niej wspominana, ale pozostaje do końca niewyjaśniona. Nawiązuje do nieznanego i niemożliwego do poznania, reprezentuje przeciwieństwo postępu i oświecenia, które zdominowały XIX-wieczny świat.

W oryginale tytuł powieści brzmi Heart of Darkness, czyli Serce ciemności. Co nim tak naprawdę było? Conrad zostawił tę kwestię do rozstrzygnięcia każdemu czytelnikowi. Widzimy to w słowach narratora, który o opowieściach Marlowa powiedział: „(…) według niego sens jakiegoś epizodu nie tkwił w środku... więcej

* * *
Styl „Jądra ciemności”
Ponieważ historia Marlowa jest przez niego opowiadana na głos, spotykamy w tekście wiele elementów charakterystycznych dla tego typu wypowiedzi: pauzy, powtórzenia, dygresje. Czytelnik wyczuwa, iż Marlow nie tylko daje upust swoim wspomnieniom, ale sam próbuje zrozumieć znaczenie swojej opowieści. Bohater starannie dobiera słowa, aby jak najdokładniej przedstawić swoją historię.

Dzięki technice impresjonistycznej, którą zastosował Conrad, czytelnik, wraz z Marlowem, przeżywa opowieść. Na uwagę zasługuje sposób ukazywania ogólnego planu poprzez sumę pojedynczych detali. Na przykład, gdy Mar... więcej

* * *
Narracja „Jądra ciemności”
Marlow stanowi w powieści alter ego Conrada. Jego opinie nie różnią się niemal w ogóle od tych, głoszonych przez autora. Jednak bohater ten posłużył przede wszystkim, jako wspaniałe narzędzie literackie. Poprzez użycie marynarza, jako opowiadającego, Conrad odrzucił dziewiętnastowieczny model wszystkowiedzącego narratora. Czytelnik nie wie więcej, niż pozwala mu na to wiedza Marlowa. Zamiast autentycznych motywów działania poszczególnych bohaterów, otrzymujemy jedynie spekulacje marynarza na ich temat.

Jeszcze bardziej niespotykanym i innowacyjnym pomysłem Conrada było zastosowanie bezimie... więcej

* * *
Struktura i język „Jądra ciemności”
Powieść podzielona jest na trzy rozdziały. Formalnie, budowa Jądra ciemności była dość nietypowa, jak na ówczesne standardy. Największym novum była zastosowana przez autora niekonsekwencja czasowa. Marlow nie opowiada swojej powieści po kolei od początku do końca, zdarza mu się wybiegać w przyszłość i zapowiadać fakty, które wkrótce miały się wydarzyć. Inną innowacją w sposobie narracji było niweczenie przez Marlowa sytuacji narastającego napięcia. Narrator zdradzał na wstępie, czy w danym momencie nastąpi coś zaskakującego, czy też nie. Miało to na celu głównie upodobn... więcej

* * *
Obraz rdzennych mieszkańców Konga i Afryki w „Jądrze ciemności”
Europejczycy nie traktowali rdzennych mieszkańców Konga jak równych sobie ludzi. Uważali ich za dzikusów, co widać chociażby w słowach ciotki Marlowa, która twierdziła, że „trzeba oduczyć miliony tych ciemnych ludzi od wstrętnych obyczajów życia”.

Podczas pobytu głównego bohatera w Stacji Centralnej doszło do linczu na jednym z tubylców, uznanego przez białych za winnego podpalenia. Gdy pobity Murzyn płakał w głos, jeden z pracowników stacji rzucił z oburzeniem: „Co za hałas wyprawia to bydlę! (…)Dobrze mu tak. Przestępstwo - kara - baty! Bez litości, bez litośc... więcej

* * *
Rola kobiet w „Jądrze ciemności”
Przez znaczną część Jądro ciemności opowiada o losach mężczyzn, którzy stanowią bezapelacyjną większość postaci powieści. Dodatkowo historia, którą opowiada Marlow jest kierowana do wyłącznie męskiej załogi jachtu „Nellie”. Pomimo tego kobiety odgrywają w dziele ważną rolę.

Jeżeli białych mężczyzn, których czytelnik poznaje w Kongu nazwiemy „żołnierzami kolonizacji”, to europejskie kobiety również miały wpływ na rzeczywistość. Fakt, iż były one cichymi strategami widać najlepiej w momencie, gdy Marlow starał się o posadę na parowcu należącym do spó... więcej

* * *
Motyw ciemności w „Jądrze ciemności”
„Ciemność” pojawia się w już w tytule powieści, ale pozostaje do końca niewyjaśniona. Nawiązuje do nieznanego i niemożliwego do poznania, reprezentuje przeciwieństwo postępu i oświecenia, które zdominowały XIX-wieczny świat.

W oryginale tytuł powieści brzmi Heart of Darkness, czyli Serce ciemności. Co tak naprawdę było ciemnością? Conrad zostawił tę kwestię do rozstrzygnięcia każdemu czytelnikowi. Widzimy to w słowach narratora, który o opowieściach Marlowa powiedział: „(…) według niego sens jakiegoś epizodu nie tkwił w środku jak pestka, lecz otacza�... więcej

* * *

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies