Czym są mity? ostatnidzwonek.pl
JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Mitologia

Czym sÄ… mity?

Autor: Jakub Rudnicki

Pojecie mitu w ostatnich dziesiÄ™cioleciach wykorzystywane jest przez wiele nauk, które wypracowaÅ‚y odmienne, choć komplementarne definicje. Jednym z powszechnie uznawanych jest twierdzenie Rolanda Barthesa, który uważa, że „mit polega na przedstawianiu szeregu kultury i natury — przedstawianiu porzÄ…dku kulturowego, spoÅ‚ecznego, ideologicznego, ekonomicznego jako oczywistoÅ›ci, normy, koniecznoÅ›ci wynikÅ‚ej z prawa naturalnego i istoty czÅ‚owieczeÅ„stwa”. Mity odzwierciedlajÄ… naturalnÄ… potrzebÄ™ spostrzegania Å›wiata jako konstrukcji sensownej i uporzÄ…dkowanej.

Powszechnie uznaje się mit jako narracyjną całość opartą na specyficznym sposobie myślenia, posiadającą cechy sakralne (niekoniecznie typu religijnego), rozumianą jako pewien sposób postrzegania świata, niezbędny do jego zrozumienia. Mit jest silnie zakorzeniony w przeszłości, a jego odmienna od codzienności rzeczywistość odnosi się do innej płaszczyzny niż realna. Oparte są na silnym wartościowaniu. Powstają wraz z formowaniem się pamięci społecznej, wpływają na kształt grupy, stają się nośnikami tradycji i łączą kolejne pokolenia. Są wciąż żywe w obiegu społecznym między innymi poprzez wychowanie i naukę. Mity służą ochronie interesów różnych grup, podtrzymują porządek społeczny, umacniają wartości społeczne.

Mity greckie to opowieści o bogach oraz herosach (bohaterach) ich życiu, czynach i cechach charakterystycznych. Zawierają wątki fabularne o charakterze baśniowym lub historycznym. W symbolicznej formie przedstawiają wyobrażenia Greków o pochodzeniu świata i człowieka oraz wyjaśniają prawa rządzące kosmosem m. in. zjawiska atmosferyczne, powstanie poszczególnych miejsc na ziemi czy zmienność pór roku). Poszczególni bogowie są uosobieniami naturalnych sił, które rządzą losem człowieka na ziemi. Najczęściej powiązane są z obrzędami, rytuałami wyjaśniając ich sens. Związane są z praktykami religijnymi, które miały społeczeństwu zapewnić dostatek i szczęście oraz ustrzec ich przed klęskami czy przeciwnościami. Ponadto mity zawierają w sobie uniwersalne archetypy i toposy, czytelne także dla współczesnych.
Czym sÄ… mity? To pierwsze próby wyjaÅ›nienia istoty Å›wiata […]. To pradawne opowieÅ›ci siÄ™gajÄ…ce korzeniami zarania ludzkoÅ›ci. ObcujÄ…c z mitami, czÅ‚owiek dojrzewaÅ‚ do abstrakcyjnej filozofii opartej na faktach nauki. […] Mity stanowiÄ… czÄ…stkÄ™ naszej kultury […] SA częściÄ… naszego historycznego dziedzictwa. ZdradzajÄ… wiÄ™cej na temat naszej przeszÅ‚oÅ›ci, niż wiele archeologicznych znalezisk.” – Ch. Pöppelmann, „Mitologia w piguÅ‚ce”, Warszawa 2008.
Grecy w epoce historycznej silnie wierzyli w istnienie herosów i często wywodzili od nich genealogię własnych rodów, miast czy królestw. Spowodowało to, że większość mitów rozgrywa się w wokół ośrodków kultury mykeńskiej (Mykeny, Argos), a także w Tebach, Beocji oraz Atenach i Sparcie. Epoka mitów z kolei w głównej mierze kończy się około 1100 roku p.n.e. wraz ze śmiercią uczestników wojny trojańskiej i ich potomków i przybyciu na ziemie greckie uzbrojonych Dorów (niektóre opowieści mityczne powstawały także później).

Mity niepozbawione są motywów baśniowych i ludowego folkloru znanego niemal przez wszystkie ludy świata. Są to opowieści o walkach bohaterów, dzikich zwierzętach i potworach, za których pokonanie czeka nagroda (często królewski tron). W wielu kulturach znajdziemy motywy: cudownego odmłodzenia, niezwykłych urodzin, czy przemiany ludzi w zwierzęta.

Oprócz tego znajdziemy w mitach elementy moralizujÄ…ce, a niekiedy polityczne lub odwoÅ‚ujÄ…ce siÄ™ do życia spoÅ‚ecznego. NadawaÅ‚y one sens egzystencji, ponieważ porzÄ…dkowaÅ‚y Å›wiat wedÅ‚ug norm etycznych. Mity potÄ™piajÄ… takie zachowania, jak kazirodztwo (mit o Edypie), skÅ‚adanie ofiar z ludzi, kanibalizm, przewrotność, zaÅ› doceniajÄ… wierność (Penelopa), odwagÄ™ czy sprawiedliwość. RozstrzygajÄ… także spory, którymi żyÅ‚a antyczna Grecja – kwestia pierworództwa w dziedziczeniu, konfliktu miedzy prawami macierzyÅ„skimi i ojcowskimi. Do kwestii politycznych odnosi siÄ™ mit o Tezeuszu zawierajÄ…cy wzór demokratycznego ustroju.

strona:    1    2  

Zobacz inne artykuły:

Inne
Czym sÄ… mity?
Historia zaÅ‚ożenia Rzymu – streszczenie
Powrót Odyseusza do Itaki – streszczenie
Historia wojny trojaÅ„skiej – streszczenie
Mit o Heraklesie – streszczenie
Mit o Orfeuszu i Eurydyce – streszczenie
Mit o Dedalu i Ikarze – streszczenie
Mit o Syzyfie – streszczenie
Mit o Prometeuszu – streszczenie
Mit o Demeter i Korze – streszczenie
Cztery wieki ludzkoÅ›ci – streszczenie
Mit o narodzeniu Å›wiata i bogów – streszczenie
Mitologia grecka - wprowadzenie
Pochodzenie i kształtowanie się mitów
Podział mitów
Religia grecka i mity
Archetypowe postaci mitologiczne
Ponadczasowość i uniwersalizm mitów greckich
Frazeologia zwiÄ…zana z mitami
Mityczna topografia
Mitologia – bibliografia
NawiÄ…zania do mitologii w literaturze
Rzymscy bogowie (panteon)
Herosi i bohaterowie mitologii
Muzy i ich atrybuty



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies