Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Odprawa posłów greckich
Pełny tytuł jedynego dramatu autorstwa Jana Kochanowskiego brzmi: Odprawa posłów greckich podana na teatrum przed Królem Jego Mością i Królową Jej Mością w Jazdowie nad Warszawą dnia dwunastego stycznia Roku Pańskiego MDLXXVIII na feście u Jego Mości Pana Podkanclerzego Koronnego. Jest bezpośrednio związany z tematyką dzieła, zaczerpniętą z mitów trojańskich, obecnych na kartach utworów Homera, Seneki i tragików greckich. Kochanowski, zafascynowany historią wojny Greków i Trojan, postanowił przeszczepić starożytną opowieść na polski grunt.
Jan Kochanowski w Odprawie posłów greckich rozwinÄ…Å‚ jeden z poczÄ…tkowych epizodów Mitu o wojnie trojaÅ„skiej, opisanej przez Homera w Iliadzie, której poczÄ…tek stanowi tzw. „sÄ…d Parysa”.
SÄ…d Parysa
Parys, zwany także Aleksandrem, byÅ‚ synem Priama, króla Troi, miasta leżącego na wybrzeżu Azji Mniejszej oraz jego żony Hekabe. Gdy zostaÅ‚ poproszony przez trzy boginie – HerÄ™, AfrodytÄ™ i AtenÄ™ o rozstrzygniÄ™cie miÄ™dzy nimi sporu o to, która z nich jest najpiÄ™kniejsza, nie potrafiÅ‚ podjąć decyzji. Boginie, widzÄ…c niezdecydowanie mÅ‚odzieÅ„ca, postanowiÅ‚y go przekupić. Hera, w zamian za przyznanie tytuÅ‚u najpiÄ™kniejszej, obiecaÅ‚a Parysowi wÅ‚adzÄ™ i bogactwo, Atena – mÄ…drość i zwyciÄ™stwa w walkach, a Afrodyta - najpiÄ™kniejszÄ… kobietÄ™ na ziemi – HelenÄ™ – za żonÄ™. Parys przystaÅ‚ na ostatniÄ… propozycjÄ™. UdaÅ‚ siÄ™ do Sparty i podstÄ™pnie, udajÄ…c przyjaciela, uprowadziÅ‚ córkÄ™ Zeusa i Ledy oraz żonÄ™ króla Sparty Menelaosa – piÄ™knÄ… HelenÄ™.
Akcja dramatu rozpoczyna siÄ™ w momencie, gdy do Troi przybywajÄ… posÅ‚owie greccy: Odyseusz (Ulisses) i Menelaos. StawiajÄ… ultimatum: zwrot porwanej Heleny lub wybuch wojny. TytuÅ‚owa „odprawa” w kontekÅ›cie dramatu nie oznacza odmowy, odprawienia kogoÅ›, lecz zaÅ‚atwienie jakiejÅ› sprawy, rozwiÄ…zanie problemu.
Dokładna data powstania dzieła nie jest znana. Być może było ono efektem obserwacji podróży po Europie, zafascynowania grecką spuścizną literacką, bądź humanistycznym, włoskim teatrem. A może stanowiło wyraz stworzenia w Polsce, w miejsce tradycyjnego ludowego czy mieszczańskiego, dworskiego teatru renesansowego? Pytania te pozostaną jednak bez odpowiedzi.
Pierwszy raz utwór zostaÅ‚ wydany drukiem Szarfenbergera w Warszawie w 1578 roku. DatÄ™ jego prapremiery poznajemy z rozbudowanego tytuÅ‚u. SztukÄ™ wystawiono z okazji uroczystoÅ›ci weselnych Jana Zamojskiego z KrystynÄ… RadziwiłłównÄ…. Na spektaklu byli obecni król Stefan Batory z królowÄ… AnnÄ… JagiellonkÄ…, dwór i dostojnicy paÅ„stwowi, senatorowie i posÅ‚owie przybyli do miejsca uroczystoÅ›ci - Ujazdowa pod WarszawÄ…. Geneza i tytuÅ‚ „Odprawy posłów greckich”
Autor: Karolina MarlêgaPeÅ‚ny tytuÅ‚ jedynego dramatu autorstwa Jana Kochanowskiego brzmi: Odprawa posłów greckich podana na teatrum przed Królem Jego MoÅ›ciÄ… i KrólowÄ… Jej MoÅ›ciÄ… w Jazdowie nad WarszawÄ… dnia dwunastego stycznia Roku PaÅ„skiego MDLXXVIII na feÅ›cie u Jego MoÅ›ci Pana Podkanclerzego Koronnego. Jest bezpoÅ›rednio zwiÄ…zany z tematykÄ… dzieÅ‚a, zaczerpniÄ™tÄ… z mitów trojaÅ„skich, obecnych na kartach utworów Homera, Seneki i tragików greckich. Kochanowski, zafascynowany historiÄ… wojny Greków i Trojan, postanowiÅ‚ przeszczepić starożytnÄ… opowieść na polski grunt.
Jan Kochanowski w Odprawie posłów greckich rozwinÄ…Å‚ jeden z poczÄ…tkowych epizodów Mitu o wojnie trojaÅ„skiej, opisanej przez Homera w Iliadzie, której poczÄ…tek stanowi tzw. „sÄ…d Parysa”.
SÄ…d Parysa
Parys, zwany także Aleksandrem, byÅ‚ synem Priama, króla Troi, miasta leżącego na wybrzeżu Azji Mniejszej oraz jego żony Hekabe. Gdy zostaÅ‚ poproszony przez trzy boginie – HerÄ™, AfrodytÄ™ i AtenÄ™ o rozstrzygniÄ™cie miÄ™dzy nimi sporu o to, która z nich jest najpiÄ™kniejsza, nie potrafiÅ‚ podjąć decyzji. Boginie, widzÄ…c niezdecydowanie mÅ‚odzieÅ„ca, postanowiÅ‚y go przekupić. Hera, w zamian za przyznanie tytuÅ‚u najpiÄ™kniejszej, obiecaÅ‚a Parysowi wÅ‚adzÄ™ i bogactwo, Atena – mÄ…drość i zwyciÄ™stwa w walkach, a Afrodyta - najpiÄ™kniejszÄ… kobietÄ™ na ziemi – HelenÄ™ – za żonÄ™. Parys przystaÅ‚ na ostatniÄ… propozycjÄ™. UdaÅ‚ siÄ™ do Sparty i podstÄ™pnie, udajÄ…c przyjaciela, uprowadziÅ‚ córkÄ™ Zeusa i Ledy oraz żonÄ™ króla Sparty Menelaosa – piÄ™knÄ… HelenÄ™.
Akcja dramatu rozpoczyna siÄ™ w momencie, gdy do Troi przybywajÄ… posÅ‚owie greccy: Odyseusz (Ulisses) i Menelaos. StawiajÄ… ultimatum: zwrot porwanej Heleny lub wybuch wojny. TytuÅ‚owa „odprawa” w kontekÅ›cie dramatu nie oznacza odmowy, odprawienia kogoÅ›, lecz zaÅ‚atwienie jakiejÅ› sprawy, rozwiÄ…zanie problemu.
Dokładna data powstania dzieła nie jest znana. Być może było ono efektem obserwacji podróży po Europie, zafascynowania grecką spuścizną literacką, bądź humanistycznym, włoskim teatrem. A może stanowiło wyraz stworzenia w Polsce, w miejsce tradycyjnego ludowego czy mieszczańskiego, dworskiego teatru renesansowego? Pytania te pozostaną jednak bez odpowiedzi.
Jan Zamojski – podkanclerzy koronny – przyczyniÅ‚ siÄ™ do wystawienia utworu. Tak dÅ‚ugo prosiÅ‚ Kochanowskiego o urozmaicenie jego wesela przeżyciem kulturalnym, aż ten zezwoliÅ‚ na wystawienie Odprawy. SztukÄ™ wystawiono wówczas tylko raz, wÅ‚aÅ›nie na Å›lubie Jana Zamoyskiego. SpotkaÅ‚a siÄ™ z krytycznymi ocenami z powodu niezgodnoÅ›ci tragedii Kochanowskiego z wzorcami antycznymi.
Kulisy przedstawienia nie sÄ… znane. Wiadomo, że przygotowano je zaledwie w trzy tygodnie. Wzorem byÅ‚y renesansowe dworskie teatry wÅ‚oskie, a nad efektem koÅ„cowym czuwaÅ‚ Wojciech Oczko – postać znana w ówczesnych krÄ™gach kulturalnych i medycznych, a pomagaÅ‚ mu oczywiÅ›cie pan mÅ‚ody, który przeznaczyÅ‚ znacznÄ… kwotÄ™ na oprawÄ™ scenicznÄ… tragedii. SztukÄ™ prawdopodobnie wystawiono w obszernej sali paÅ‚acu (ze wzglÄ™du na styczniowÄ… aurÄ™), tÅ‚o tworzyÅ‚a pÅ‚yta dekoracyjna przedstawiajÄ…ca Å›cianÄ™ paÅ‚acowÄ…. W rolÄ™ bohaterów utworu wcielili siÄ™ dworzanie, przydzielajÄ…c kwestie Heleny czy Starej Pani mÅ‚odym chÅ‚opcom. Mieli na sobie stroje renesansowe.
Jan Kochanowski nie obejrzał prapremiery sztuki. O przyczynach napisał w liście dedykacyjnym, wymieniając wśród nich między innymi zły stan zdrowia.
Szybki test:
TytuÅ‚owa „odprawa” w kontekÅ›cie dramatu nie oznacza odmowy, odprawienia kogoÅ›, lecz:a) żoÅ‚d dla wojska
b) zebranie rady przed wojnÄ…
c) określoną sumę kontrybucji wojennej
d) załatwienie jakiejś sprawy
RozwiÄ…zanie
Wzorem pierwszego przedstawienia „Odprawy posłów greckich” byÅ‚y:
a) renesansowe dworskie teatry francuskie
b) antyczne teatry ateńskie
c) renesansowe dworskie teatry włoskie
d) renesansowe miejskie teatry angielskie
RozwiÄ…zanie
Podczas pierwszego wystawienia „Odprawy posłów greckich” nie byÅ‚o:
a) Anny Jagiellonki
b) Jana Zamojskiego
c) Stefana Batorego
d) Jana Kochanowskiego
RozwiÄ…zanie
Więcej pytań
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies