Problemy XVI-wiecznej Polski ukazane w „Odprawie posłów greckich” - polityczna wymowa utworu ostatnidzwonek.pl
Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Odprawa posłów greckich

Problemy XVI-wiecznej Polski ukazane w „Odprawie posłów greckich” - polityczna wymowa utworu

Autor: Karolina Marlêga

Jan Kochanowski byÅ‚ wnikliwym obserwatorem i komentatorem bieżących wydarzeÅ„, co udowodniÅ‚ w wielu swoich utworach. „Odprawa posłów greckich” porusza wiele tematów zwiÄ…zanych z sytuacjÄ… politycznÄ… szesnastowiecznej Polski.

Poeta posÅ‚użyÅ‚ siÄ™ powszechnie znanym mitem trojaÅ„skim, a jego bohaterów obdarzyÅ‚ cechami charakterystycznymi dla prawdziwych postaci, znanych z historii naszego kraju. Mitycznego Priama można porównać z ostatnim Jagiellonem – Zygmuntem II Augustem, Antenora z jego sekretarzem – Janem Zamoyskim, a Parysa z nastÄ™pcÄ… króla – Henrykiem Walezym.

Pierwszy z nich – Zygmunt August – zawiódÅ‚ pokÅ‚adane w nim nadzieje humanistów. WÅ‚adca ten nie speÅ‚niÅ‚ swojej obietnicy obrony Å›wieckiej myÅ›li humanistycznej przed katolickÄ… kontrreformacjÄ…. Monarcha byÅ‚ bardzo podatny na wpÅ‚ywy i naciski, czÄ™sto zmieniaÅ‚ swoje zdanie. Swoje rzÄ…dy oparÅ‚ bardzo mocno na współpracy z Senatem i magnateriÄ…, którym czÄ™sto pozostawiaÅ‚ podejmowanie najważniejszych dla paÅ„stwa decyzji.

Drugi – Jan Zamoyski – to postać, którÄ… Kochanowski darzyÅ‚ wielkÄ… sympatiÄ… i zaufaniem. Sekretarz byÅ‚ czÅ‚owiekiem bardzo roztropnym, rozważnym, mÄ…drym. SÅ‚owa, które padajÄ… z ust Atenora na zakoÅ„czenie utworu: „Ba, radźmy też o wojnie, nie wszystko siÄ™ broÅ„my: / Radźmy, jako kogo bić; lepiej niż go czekać!” odczytywane sÄ… jako nawoÅ‚ywanie do ataku na MoskwÄ™. Zamoyski byÅ‚ propagatorem ataku na stolicÄ™ Rosji w ramach tak zwanej wojny o Inflanty. Kochanowski nie uważaÅ‚ jej za wojnÄ™ obronnÄ…, czyli sprawiedliwÄ…, ale ulegÅ‚ naciskom kanclerza i zamieÅ›ciÅ‚ jego sÅ‚owa w Odprawie.

Trzecia postać – Henryk Walezy – to nastÄ™pca Zygmunta Augusta, wyÅ‚oniony na drodze wolnej elekcji. Monarcha, gdy zasiadÅ‚ na tronie polskim w 1574 roku miaÅ‚ zaledwie 23 lata. Jego rzÄ…dy cechowaÅ‚ brak zainteresowania sprawami istotnymi dla paÅ„stwa i skupienie siÄ™ na wÅ‚asnej wygodzie. UchodziÅ‚ za eleganta, nosiÅ‚ najpiÄ™kniejsze i najdroższe stroje, ozdobione szlachetnymi kamieniami. Francuz nosiÅ‚ perÅ‚owe kolczyki, używaÅ‚ pachnideÅ‚, przez co byÅ‚ uważany w Polsce za zniewieÅ›ciaÅ‚ego.
Nie zadał sobie trudu, by nauczyć się języka polskiego, dlatego nie porozumiewał się z poddanymi. Większość czasu za dnia spędzał w swojej sypialni, śpiąc lub pozorując chorobę. Jego orientacja seksualna do dziś stanowi zagadkę dla historyków. Jego rządy trwały zaledwie cztery miesiące, ponieważ na wieść o śmierci brata uciekł do Francji. Monarcha ten traktował swoje obowiązki niczym rozkapryszone dziecko. Bardzo ostrą krytykę rządów młodzieży szlacheckiej w utworze wygłasza Ulisses:

„Nie rozumiejÄ… ludzie ani siÄ™ w tym czujÄ…, / Jaki to wrzód szkodliwy w Rzeczypospolitej / Młódź wszeteczna: ci cnocie i wstydowi cenÄ™ / Ustawili; przed tymi trudno czÅ‚owiekiem być / Dobrym; ci domy niszczÄ…, ci paÅ„stwa ubożą, / A rzekÄ™, że i gubiÄ… (Troja. poznasz potym!)”. ZastanawiaÅ‚ siÄ™, jak „orszak darmozjadów”, który „ustawicznym / Próżnowaniem a zbytkiem jako wieprze tyjÄ…” bÄ™dzie broniÅ‚ ojczyzny: „Jako ten we zbroi / Wytrwa, któremu czasem i w jedwabiu ciężko? / Jako straż bÄ™dzie trzymaÅ‚, a on i w poÅ‚udnie / Przesypiać siÄ™ nauczyÅ‚'? Jako stos wytrzymać / Ma nieprzyjacielowi, który ustawicznym / PijaÅ„stwem zdrowie straciÅ‚'? Takimi siÄ™ czujÄ…c, / A podobno nie czujÄ…c, na wojnÄ™ woÅ‚ajÄ… / Boże, daj mi z takimi mężami zawżdy czynić!”.

Słowa Odyseusza to ewidentny przytyk Kochanowskiego do rządów Walezego, który zawdzięczał dojście do władzy skorumpowanej polskiej szlachcie.

Jak pisze Jerzy Ziomek o Kochanowskim: „PodpatrzyÅ‚ rodzÄ…cy siÄ™ system oligarchii magnackiej, zauważyÅ‚ proces przejmowania i obracania na użytek możnowÅ‚adztwa urzÄ…dzeÅ„ parlamentaryzmu i demokracji szlacheckiej. Kochanowski-realista dostrzegÅ‚ w ten sposób centralny nurt przemian politycznych zachodzÄ…cych w drugiej poÅ‚owie XVI w. i wypÅ‚ywajÄ…ce z nich niebezpieczeÅ„stwa dla przyszÅ‚ych losów kraju, dostrzegÅ‚ prymat czynników spoÅ‚ecznych w historii. Nie wieszcze natchnienie, ale troska patrioty trafnie rozumujÄ…cego współczesny mu sens przeobrażeÅ„ spoÅ‚eczno-politycznych byÅ‚a źródÅ‚em szlachetnego patosu w przemówieniach Chóru, Antenora i Kasandry”.

strona:    1    2  

Szybki test:

Słowa Odyseusza to ewidentny przytyk Kochanowskiego do rządów:
a) Zygmunta Starego
b) Zygmunta Augusta
c) Henryka Walezego
d) Stefana Batorego
RozwiÄ…zanie

Kochanowski dopatrywał się zepsucia polskiego parlamentaryzmu i całego ustroju politycznego państwa w zepsuciu moralnym:
a) szlachty
b) władców
c) możnych
d) arystokracji
RozwiÄ…zanie

Mitycznego Parysa można porównać z:
a) Janem Zamoyskim
b) Stefanem Batorym
c) Henrykiem Walezym
d) Zygmuntem II Augustem
RozwiÄ…zanie

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„Odprawa posłów greckich” - streszczenie szczegółowe
Streszczenie „Odprawy posłów greckich” w piguÅ‚ce
Geneza i tytuÅ‚ „Odprawy posłów greckich”
„Odprawa posłów greckich” jako dramat moralno-polityczny
Czas i miejsce akcji „Odprawy posłów greckich”
Zarys historii Heleny i Parysa (mit tebański)
„Odprawa posłów greckich” przykÅ‚adem utworu parenetycznego
„Odprawa posłów greckich” jako tragedia humanistyczna
Problemy XVI-wiecznej Polski ukazane w „Odprawie posłów greckich” - polityczna wymowa utworu
Jan Kochanowski - biografia
Obraz polskiego spoÅ‚eczeÅ„stwa w „Odprawie posłów greckich”
Uniwersalizm treÅ›ci „Odprawy posłów greckich”
Cechy dramatu antycznego na przykÅ‚adzie struktury i kompozycji „Odprawy posłów greckich”
Motywy literackie w „Odprawie posłów greckich”
Kalendarium twórczości Jana Kochanowskiego
Cytaty z twórczości Kochanowskiego
Najważniejsze cytaty „Odprawy posłów greckich”
Bibliografia




Bohaterowie
Charakterystyka bohaterów „Odprawy posłów greckich”



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies