Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Przedwiośnie

Funkcja mitu szklanych domów w „Przedwiośniu”

Autor: Karolina Marl�ga

Mit o „szklanych domach” pełni w utworze wiele funkcji, między innymi artystyczną, ideową i symboliczną. Jest też motywacją dla głównego bohatera do kontynuowania podróży do ojczyzny. Wizja ta stała się także przyczyną wielkiego rozczarowania, jakie przeżył, gdy zetknął się z rzeczywistym obrazem wyzwolonych ziem.

Opowieść Seweryna miała na celu pobudzić w Cezarym ciekawość i przekonać go, że Polska jest krajem niezwykłego dobrobytu i powszechnej szczęśliwości. Bez wątpienia, wizja ojca jest wynikiem hiperbolizacji i fantazji. Podwaliną rzekomej nowej cywilizacji, którą zapoczątkował w Polsce przodek Baryków, było szkło, czyli symbol nowoczesności, postępu, ale jednocześnie piękny materiał budowlany. Wizja zbudowanych z niego domów, wsi, miast, a nawet koryt rzek niesłychanie mocno wpływa na wyobraźnię czytelnika.

Dodatkowo autor opisuje nową Polskę, jako w której: „Domy są kolorowe, zależnie od natury okolicy, od natchnienia artysty, ale i od upodobania mieszkańców. Są na tle okolic leśnych domy śnieżnie białe, w równinach - różowe, w pagórkach - jasnozielone, z odcieniem fioletu albo koloru nasturcji. Domy te są najwymyślniej, najfantastyczniej, najbogaciej zdobione, według wskazań artystów i upodobań nabywców, bo belkę ściany i taflę dachu można w stanie jej płynnym zabarwić, jak się żywnie podoba.

Co tylko bezgraniczna fantazja kolorysty może począć i ujrzeć w boskiej tajemnicy organu oka, w darze niebios, we wzroku - jaka tylko barwa jawi się w przepychu kwiatów na łące pod koniec czerwca, to wszystko, to wszystko ujęte w natchnieniu, sformułowane przez twórczą świadomość, artystyczną mądrość i akty pracowitej woli, zobaczysz w zewnętrznych i wewnętrznych kompozycjach kolorowych chat nowoczesnych polskich chłopów. Są to istne marzenia futurystyczne, ucieleśnione w podatnym i posłusznym szklanym materiale”. W ujęciu artystycznym mit „szklanych domów” jest niezwykle barwny, intrygujący i piękny.

Idea „szklanych domów” jest kompleksowa i zawiera rozwiązania ustrojowe i prawne, które miały funkcjonować w Polsce. W nowoczesnym społeczeństwie nie ma miejsca na strajki, ponieważ fabryki są „kooperatywną własnością pracowników, techników i artystów”. Autor wskazywał także na konieczność wprowadzania reform: „Reforma rolna, którą właśnie tam przedsiębiorą i rozważają, chociażby jak najbiedniej wypadła, nie będzie papierową, teoretyczną, niezniszczalną, lecz rzeczywistą i skuteczną”.

Wizja ta była zarówno konkurencyjna wobec komunizmu, jak i kapitalizmu. Zakładała, że „Można wypracować takie warunki pracy i mieszkania, iż nie będzie o co się nienawidzić i mordować”. Mit ten funkcjonował, jako odrębna idea ustrojowa, oparta na rewolucji technicznej. Można powiedzieć, że był on emanacją marzeń Żeromskiego o nowoczesnej Polsce. Wiadomym jest, że autor „Przedwiośnia” był zafascynowany nowoczesną myślą techniczną oraz przełomowymi wynalazkami początku dwudziestego wieku, takimi jak aeroplan, radioodbiornik, czy teoria względności Einsteina. Swoje przekonania wyraził ustami Seweryna Baryki, który powiedział: „Rewolucją istotną i jedyną jest wynalazek”, niestety ludzkość wybrała inną rewolucję - krwawą. Nie bez przyczyny wizja „szklanych domów” znajduje się zaraz po makabrycznych wydarzeniach bakińskich. Autorowi zależało, by ukazać przewrót techniczny, jako jedynie słuszny.

Szkło, poza tym, że kojarzy się z nowoczesnością, symbolizuje także kruchość. Wizje Seweryna jest zatem wyrazem niespełnionych marzeń milionów Polaków. Rozczarowanie obywateli wynikało z rozbieżności pomiędzy ich wyobrażeniami o niepodległej ojczyźnie, a rzeczywistością. Wyobrażali sobie Polskę, jako kraj powszechnego dobrobytu, szczęścia, tolerancji i równości. Ich marzenia w konfrontacji z kontrastami społecznymi, brakiem sprawiedliwości, zacofaniem technicznym i gospodarczym pękały niczym mydlana bańka.

strona: 1 2

Zobacz inne artykuły:

Streszczenia	Opracowanie
„Przedwiośnie” – szczegółowe streszczenie „Przedwiośnie” – streszczenie w pigułce	Czas i miejsce akcji w „Przedwiośniu” Geneza „Przedwiośnia” Funkcja mitu szklanych domów w „Przedwiośniu” Problemy społeczne w „Przedwiośniu” Obraz rewolucji w „Przedwiośniu” Interpretacja zakończenia „Przedwiośnia” Historia w „Przedwiośniu” Znaczenie tytułu powieści Szczegółowy plan wydarzeń „Przedwiośnia” Wizje Polski w „Przedwiośniu” Życiorys Stefana Żeromskiego Problematyka psychologiczna „Przedwiośnia” Konstrukcja, kompozycja i narracja „Przedwiośnia” Filozofia w „Przedwiośniu” Ekranizacje „Przedwiośnia” Stefan Żeromski - kalendarium twórczości Najważniejsze cytaty w „Przedwiośniu” Bibliografia
Bohaterowie
Cezary Baryka – szczegółowa charakterystyka Droga życiowa Cezarego Baryki – od niedojrzałego czternastolatka do wciąż niedojrzałego dwudziestoczterolatka Charakterystyka pozostałych bohaterów „Przedwiośnia” Jadwiga Baryka - charakterystyka Seweryn Baryka – charakterystyka

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies