Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Ludzie bezdomni
W swej społeczno-obyczajowej powieści, przełamującej zasady obowiązujące w poetyce pozytywizmu, Żeromski zastosował metodę realistyczną (patrz REALIZM) i naturalistyczną (patrz NATURALIZM). Zaprezentował w niej przekrój różnych grup społecznych, począwszy od warszawskiej biedoty, a skończywszy na bogatych filantropach (patrz OBRAZ SPOŁECZEŃSTWA W POWIEŚCI).
Sposób prowadzenia narracji, będącej elementem konstrukcji świata przedstawionego, dowodzi, że Żeromski odszedł od konweniencji realistycznej. Dowodem tego może być fakt, iż miejscami zrezygnował z wypowiedzi wszechwiedzącego obserwatora, zdystansowanego do opisywanych wydarzeń, stojącego poza światem przedstawionym, na rzecz subiektywnemu postrzeganiu bohatera.
Przykład takiego zabiegu odnajdujemy w ostatnim rozdziale pierwszego tomu - fragmentach pamiętnika Joanny Podborskiej, w których występuje narracja pierwszoosobowa, charakteryzująca się w przypadku guwernantki emocjonalną stylistyką, wartościującymi i ironicznymi określeniami. To rozwiązanie występuje także w zsubiektywizowanej relacji bratowej Tomasza Judyma ze swej podróży do Szwajcarii. Żeromski posłużył się w pewnym sensie pomysłem Bolesława Prusa, który w „Lalce” umieścił 9 rozdziałów „Pamiętnika starego subiekta”.
Najbardziej jednak cenne jest zastosowanie nowego typu narracji w partiach, gdy Żeromski użyczył głosu głównemu bohaterowi (narracja personalna), dzięki czemu możemy w pełni poznać poglądy społecznika (i może bardziej uwierzyć w jego bezinteresowność) i próbować zrozumieć powody, dla których zostawił ukochaną.
Oddanie narracji bohaterom jest charakterystyczne dla dwudziestowiecznej powieści psychologicznej. Wystarczy wspomnieć Rodiona Raskolnikowa i jego wewnętrzne dialogi z samym sobą (polifoniczność) ze „Zbrodni i kary”, by uświadomić sobie mistrzostwo konstrukcyjne takiej lektury.
„Budową postaci rządzi zasada narracji jako «utajonego pamiętnika» Judyma: postacie poboczne więc (poza Joasią i Judymem) ukazane są »od zewnątrz« - przy pomocy charakterystyki bezpośredniej, złączonej czasem z życiorysem lub też poprzez dialog i portret; zgodnie przy tym z dość powszechną w literaturze XIX w. konwencją, możliwości ekspresyjne wzroku i mimiki są na ogół wyolbrzymione” Henryk Markiewicz.
Powieść młodopolską cechuje, poza zastosowaniem metody realistycznej i naturalistycznej, także wprowadzenie takich warstw, jak symbolizm (patrz SYMBOLIZM), impresjonizm (patrz IMPRESJONIZM) czy poetyckość opisu. W tym utworze autor, tak jak inni mu współcześni pisarze, zastosował psychizację pejzażu – ważny wyróżnik młodopolskiej prozy, czyli wyrażenie stanu emocjonalnego bohatera poprzez zilustrowanie jego uczuć przyrodą. Przykładem tego zabiegu może być fragment rozdziału „Przyjdź”: „Czasami przylatał wiatr, rozbujał ten krzew lekko, równo, cicho - i wtedy cudowne strofy liści kołysały się w ciepłym, wilgotnym powietrzu sennymi akordami niby muzyka, która oniemiała i, przybrawszy na się kształt tak przedziwny, zastygła. Judym siedział u otwartego okna w swoim mieszkaniu. Płonął od głębokiej radości. W pewnych sekundach wznosiły się w jego sercu jakieś tchnienia uczuć podobne do tych, co kołysały wierzchołki drzew. Wówczas na jego usta wybiegały dźwięki pieszczotliwe a zapalające, jakby z ognia. Mówił nimi do drzew wielkich, do młodych krzewów, do jaskółek szybujących wysoko nad szczytami po świetlistej otchłani. Tajemnicza radość pociągała wzrok jego ku końcowi alei, a serce ulatywało z głębi piersi jak zapach. Na coś niesłychanego czekał, na przyjście czyjeś...”.Cechy powieści modernistycznej na podstawie „Ludzi bezdomnych”
Autor: Karolina MarlgaW swej społeczno-obyczajowej powieści, przełamującej zasady obowiązujące w poetyce pozytywizmu, Żeromski zastosował metodę realistyczną (patrz REALIZM) i naturalistyczną (patrz NATURALIZM). Zaprezentował w niej przekrój różnych grup społecznych, począwszy od warszawskiej biedoty, a skończywszy na bogatych filantropach (patrz OBRAZ SPOŁECZEŃSTWA W POWIEŚCI).
Sposób prowadzenia narracji, będącej elementem konstrukcji świata przedstawionego, dowodzi, że Żeromski odszedł od konweniencji realistycznej. Dowodem tego może być fakt, iż miejscami zrezygnował z wypowiedzi wszechwiedzącego obserwatora, zdystansowanego do opisywanych wydarzeń, stojącego poza światem przedstawionym, na rzecz subiektywnemu postrzeganiu bohatera.
Przykład takiego zabiegu odnajdujemy w ostatnim rozdziale pierwszego tomu - fragmentach pamiętnika Joanny Podborskiej, w których występuje narracja pierwszoosobowa, charakteryzująca się w przypadku guwernantki emocjonalną stylistyką, wartościującymi i ironicznymi określeniami. To rozwiązanie występuje także w zsubiektywizowanej relacji bratowej Tomasza Judyma ze swej podróży do Szwajcarii. Żeromski posłużył się w pewnym sensie pomysłem Bolesława Prusa, który w „Lalce” umieścił 9 rozdziałów „Pamiętnika starego subiekta”.
Najbardziej jednak cenne jest zastosowanie nowego typu narracji w partiach, gdy Żeromski użyczył głosu głównemu bohaterowi (narracja personalna), dzięki czemu możemy w pełni poznać poglądy społecznika (i może bardziej uwierzyć w jego bezinteresowność) i próbować zrozumieć powody, dla których zostawił ukochaną.
Oddanie narracji bohaterom jest charakterystyczne dla dwudziestowiecznej powieści psychologicznej. Wystarczy wspomnieć Rodiona Raskolnikowa i jego wewnętrzne dialogi z samym sobą (polifoniczność) ze „Zbrodni i kary”, by uświadomić sobie mistrzostwo konstrukcyjne takiej lektury.
„Budową postaci rządzi zasada narracji jako «utajonego pamiętnika» Judyma: postacie poboczne więc (poza Joasią i Judymem) ukazane są »od zewnątrz« - przy pomocy charakterystyki bezpośredniej, złączonej czasem z życiorysem lub też poprzez dialog i portret; zgodnie przy tym z dość powszechną w literaturze XIX w. konwencją, możliwości ekspresyjne wzroku i mimiki są na ogół wyolbrzymione” Henryk Markiewicz.
Ostatnią cechą „Ludzi bezdomnych”, zaliczająca ich do grona utworów o modernistycznej poetyce, jest rozluźnienie kompozycji (przejawia się w zepchnięciu na drugi plan przyczyn i skutków zdarzeń, na rzecz uwypuklenia nastrojowości zdarzeń czy poglądów bohaterów, przy jednoczesnym zachowaniu chronologii zdarzeń – nie bez luk).
strona: 1 2
Szybki test:
Synkretyzm stylistyczny polega na:a) zastosowaniu jednej techniki pisarskiej
b) naśladowaniu stylu innych twórców
c) zastosowaniu wielu różnych konwencji pisarskich
d) zastosowanie licznych chwytów synkretycznych
Rozwiązanie
Psychizacja pejzażu – ważny wyróżnik młodopolskiej prozy -to:
a) uosobienie przyrody
b) nadanie bohaterowi cech przyrodniczych
c) nacisk na szegółowe opisy zmieniającej się przyrody
d) wyrażenie stanu emocjonalnego bohatera poprzez zilustrowanie jego uczuć przyrodą
Rozwiązanie
Nowy typ narracji w partiach, gdy Żeromski użyczył głosu głównemu bohaterowi to:
a) narracja portretowa
b) narracja interpersonalna
c) narracja personalna
d) narracja intrapersonalna
Rozwiązanie
Więcej pytań
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies