Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Ludzie bezdomni
W swej społeczno-obyczajowej powieści, przełamującej zasady obowiązujące w poetyce pozytywizmu, Żeromski zastosował metodę realistyczną (patrz REALIZM) i naturalistyczną (patrz NATURALIZM). Zaprezentował w niej przekrój różnych grup społecznych, począwszy od warszawskiej biedoty, a skończywszy na bogatych filantropach (patrz OBRAZ SPOŁECZEŃSTWA W POWIEŚCI).
Sposób prowadzenia narracji, będącej elementem konstrukcji świata przedstawionego, dowodzi, że Żeromski odszedł od konweniencji realistycznej. Dowodem tego może być fakt, iż miejscami zrezygnował z wypowiedzi wszechwiedzącego obserwatora, zdystansowanego do opisywanych wydarzeń, stojącego poza światem przedstawionym, na rzecz subiektywnemu postrzeganiu bohatera.
Przykład takiego zabiegu odnajdujemy w ostatnim rozdziale pierwszego tomu - fragmentach pamiętnika Joanny Podborskiej, w których występuje narracja pierwszoosobowa, charakteryzująca się w przypadku guwernantki emocjonalną stylistyką, wartościującymi i ironicznymi określeniami. To rozwiązanie występuje także w zsubiektywizowanej relacji bratowej Tomasza Judyma ze swej podróży do Szwajcarii. Żeromski posłużył się w pewnym sensie pomysłem Bolesława Prusa, który w „Lalce” umieścił 9 rozdziałów „Pamiętnika starego subiekta”.
Najbardziej jednak cenne jest zastosowanie nowego typu narracji w partiach, gdy Żeromski użyczył głosu głównemu bohaterowi (narracja personalna), dzięki czemu możemy w pełni poznać poglądy społecznika (i może bardziej uwierzyć w jego bezinteresowność) i próbować zrozumieć powody, dla których zostawił ukochaną.
Oddanie narracji bohaterom jest charakterystyczne dla dwudziestowiecznej powieści psychologicznej. Wystarczy wspomnieć Rodiona Raskolnikowa i jego wewnętrzne dialogi z samym sobą (polifoniczność) ze „Zbrodni i kary”, by uświadomić sobie mistrzostwo konstrukcyjne takiej lektury.
„Budową postaci rządzi zasada narracji jako «utajonego pamiętnika» Judyma: postacie poboczne więc (poza Joasią i Judymem) ukazane są »od zewnątrz« - przy pomocy charakterystyki bezpośredniej, złączonej czasem z życiorysem lub też poprzez dialog i portret; zgodnie przy tym z dość powszechną w literaturze XIX w. konwencją, możliwości ekspresyjne wzroku i mimiki są na ogół wyolbrzymione” Henryk Markiewicz.
Powieść młodopolską cechuje, poza zastosowaniem metody realistycznej i naturalistycznej, także wprowadzenie takich warstw, jak symbolizm (patrz SYMBOLIZM), impresjonizm (patrz IMPRESJONIZM) czy poetyckość opisu. W tym utworze autor, tak jak inni mu współcześni pisarze, zastosował psychizację pejzażu – ważny wyróżnik młodopolskiej prozy, czyli wyrażenie stanu emocjonalnego bohatera poprzez zilustrowanie jego uczuć przyrodą. Przykładem tego zabiegu może być fragment rozdziału „Przyjdź”: „Czasami przylatał wiatr, rozbujał ten krzew lekko, równo, cicho - i wtedy cudowne strofy liści kołysały się w ciepłym, wilgotnym powietrzu sennymi akordami niby muzyka, która oniemiała i, przybrawszy na się kształt tak przedziwny, zastygła. Judym siedział u otwartego okna w swoim mieszkaniu. Płonął od głębokiej radości. W pewnych sekundach wznosiły się w jego sercu jakieś tchnienia uczuć podobne do tych, co kołysały wierzchołki drzew. Wówczas na jego usta wybiegały dźwięki pieszczotliwe a zapalające, jakby z ognia. Mówił nimi do drzew wielkich, do młodych krzewów, do jaskółek szybujących wysoko nad szczytami po świetlistej otchłani. Tajemnicza radość pociągała wzrok jego ku końcowi alei, a serce ulatywało z głębi piersi jak zapach. Na coś niesłychanego czekał, na przyjście czyjeś...”.Cechy powieści modernistycznej na podstawie „Ludzi bezdomnych”
Autor: Karolina MarlgaW swej społeczno-obyczajowej powieści, przełamującej zasady obowiązujące w poetyce pozytywizmu, Żeromski zastosował metodę realistyczną (patrz REALIZM) i naturalistyczną (patrz NATURALIZM). Zaprezentował w niej przekrój różnych grup społecznych, począwszy od warszawskiej biedoty, a skończywszy na bogatych filantropach (patrz OBRAZ SPOŁECZEŃSTWA W POWIEŚCI).
Sposób prowadzenia narracji, będącej elementem konstrukcji świata przedstawionego, dowodzi, że Żeromski odszedł od konweniencji realistycznej. Dowodem tego może być fakt, iż miejscami zrezygnował z wypowiedzi wszechwiedzącego obserwatora, zdystansowanego do opisywanych wydarzeń, stojącego poza światem przedstawionym, na rzecz subiektywnemu postrzeganiu bohatera.
Przykład takiego zabiegu odnajdujemy w ostatnim rozdziale pierwszego tomu - fragmentach pamiętnika Joanny Podborskiej, w których występuje narracja pierwszoosobowa, charakteryzująca się w przypadku guwernantki emocjonalną stylistyką, wartościującymi i ironicznymi określeniami. To rozwiązanie występuje także w zsubiektywizowanej relacji bratowej Tomasza Judyma ze swej podróży do Szwajcarii. Żeromski posłużył się w pewnym sensie pomysłem Bolesława Prusa, który w „Lalce” umieścił 9 rozdziałów „Pamiętnika starego subiekta”.
Najbardziej jednak cenne jest zastosowanie nowego typu narracji w partiach, gdy Żeromski użyczył głosu głównemu bohaterowi (narracja personalna), dzięki czemu możemy w pełni poznać poglądy społecznika (i może bardziej uwierzyć w jego bezinteresowność) i próbować zrozumieć powody, dla których zostawił ukochaną.
Oddanie narracji bohaterom jest charakterystyczne dla dwudziestowiecznej powieści psychologicznej. Wystarczy wspomnieć Rodiona Raskolnikowa i jego wewnętrzne dialogi z samym sobą (polifoniczność) ze „Zbrodni i kary”, by uświadomić sobie mistrzostwo konstrukcyjne takiej lektury.
„Budową postaci rządzi zasada narracji jako «utajonego pamiętnika» Judyma: postacie poboczne więc (poza Joasią i Judymem) ukazane są »od zewnątrz« - przy pomocy charakterystyki bezpośredniej, złączonej czasem z życiorysem lub też poprzez dialog i portret; zgodnie przy tym z dość powszechną w literaturze XIX w. konwencją, możliwości ekspresyjne wzroku i mimiki są na ogół wyolbrzymione” Henryk Markiewicz.
Ostatnią cechą „Ludzi bezdomnych”, zaliczająca ich do grona utworów o modernistycznej poetyce, jest rozluźnienie kompozycji (przejawia się w zepchnięciu na drugi plan przyczyn i skutków zdarzeń, na rzecz uwypuklenia nastrojowości zdarzeń czy poglądów bohaterów, przy jednoczesnym zachowaniu chronologii zdarzeń – nie bez luk).
strona: 1 2
Szybki test:
Synkretyzm stylistyczny polega na:a) zastosowaniu wielu różnych konwencji pisarskich
b) zastosowanie licznych chwytów synkretycznych
c) naśladowaniu stylu innych twórców
d) zastosowaniu jednej techniki pisarskiej
Rozwiązanie
We fragmentach pamiętnika Joanny Podborskiej występuje narracja:
a) trzeciosobowa
b) pośrednia
c) pierwszoosobowa
d) bezosobowa
Rozwiązanie
Psychizacja pejzażu – ważny wyróżnik młodopolskiej prozy -to:
a) nacisk na szegółowe opisy zmieniającej się przyrody
b) nadanie bohaterowi cech przyrodniczych
c) uosobienie przyrody
d) wyrażenie stanu emocjonalnego bohatera poprzez zilustrowanie jego uczuć przyrodą
Rozwiązanie
Więcej pytań
Zobacz inne artykuły:

kontakt | polityka cookies