Symbolizm w „Ludziach bezdomnych” ostatnidzwonek.pl
JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Ludzie bezdomni

Symbolizm w „Ludziach bezdomnych”

Autor: Karolina Marlêga

W „Ludziach bezdomnych” Å»eromski posÅ‚uguje siÄ™ bardzo czÄ™sto symbolem. Stykamy siÄ™ z nim już w pierwszym rozdziale pierwszego tomu, gdy główny bohater przyglÄ…da siÄ™ z zachwytem w paryskim muzeum posÄ…gowi Wenus z Milo, bÄ™dÄ…cym symbolem radoÅ›ci i urody życia. Wenus z Milo to starożytna marmurowa rzeźba z koÅ„ca II wieku p.n.e., przedstawiajÄ…ca greckÄ… boginiÄ™ miÅ‚oÅ›ci. RzeźbÄ™, nazywanÄ… również torsem Afrodyty, znaleziono na wyspie Milo w 1820 roku, a obecnie jest ozdobÄ… zbiorów muzeum w Luwrze.

Kolejnym symbolem jest obraz „Rybak” (wÅ‚aÅ›ciwy tytuÅ‚ brzmi „Ubogi rybak”), autorstwa francuskiego malarza Puvis de Chavannes’a, ukazujÄ…cy spoÅ‚ecznÄ… krzywdÄ™ i niesprawiedliwość. Czytamy o nim w tym samym rozdziale, w momencie, gdy Judym przypomina sobie jego wyglÄ…d, ponieważ miaÅ‚ okazjÄ™ go już podziwiać w Galerii Luksemburskiej: „Z czasem wszystko, co stanowi samo malowidÅ‚o, szczególnÄ… rozwiewność barw, rysunek figur i pejzażu, prostotÄ™ Å›rodków i caÅ‚Ä… jakby fabuÅ‚Ä™ utworu, przywaliÅ‚y inne rzeczy i zostaÅ‚o tylko czujÄ…ce wiedzenie o czymÅ› nad wszelki wyraz bolesnym. Wspomnienie owo byÅ‚o jak mÄ™tne echo czyjejÅ› krzywdy, jakiejÅ› haÅ„by bezprzykÅ‚adnej, której nie byliÅ›my winni, a która przecie zdaje siÄ™ woÅ‚ać na nas z ziemi dlatego tylko, że byliÅ›my jej Å›wiadkami. Panna Joanna, która rzuciÅ‚a pytanie o "Rybaka", siedziaÅ‚a na koÅ„cu Å‚awki za obydwiema panienkami i babciÄ…. CzekajÄ…c odpowiedzi wychyliÅ‚a siÄ™ trochÄ™ i uważnie przyglÄ…daÅ‚a Judymowi. Ten, z koniecznoÅ›ci, patrzÄ…c w te oczy jasne, prawdziwie jasne, podniecony ich wynurzeniem zachwytu, które zastÄ™powaÅ‚o w zupeÅ‚noÅ›ci tysiÄ…c słów opisu płótna Puvis de Chavannes'a, zaczÄ…Å‚ przypominać sobie nawet barwy, nawet pejzaż. Uniesienie tych oczu zdawaÅ‚o siÄ™ przytaczać mu obraz, podpowiadać dawno zatarte wrażenie. Tak, pamiÄ™taÅ‚... Chudy czÅ‚owiek, a wÅ‚aÅ›ciwie nie czÅ‚owiek, lecz antropoid z przedmieÅ›cia wielkiej stolicy, obrosÅ‚y kÅ‚akami, w koszuli, która siÄ™ na nim ze staroÅ›ci rozlazÅ‚a, w portkach wiszÄ…cych na spiczastych koÅ›ciach bioder, staÅ‚ znowu przed nim ze swÄ… podrywkÄ… zanurzonÄ… w wodÄ™. Oczy jego spoczywajÄ… niby to na paÅ‚Ä…kach trzymajÄ…cych siatkÄ™, a jednak widzÄ… każdego czÅ‚owieka, który przechodzi. Nie szukajÄ… współczucia, którego nie ma. Ani siÄ™ żalÄ…, ani pÅ‚aczÄ…. "Oto jest pożytek wasz ze wszystkich siÅ‚ moich, z ducha mojego..." - mówiÄ… doÅ‚y jego oczu zapadÅ‚ych. Stoi tam ten wyobraziciel kultury Å›wiata, przerażajÄ…cy produkt ludzkoÅ›ci”.
Å»eromski celowo umieÅ›ciÅ‚ te kontrastowe symbole w jednym rozdziale, chcÄ…c ukazać wrażliwość bohatera zarówno na piÄ™kno i harmoniÄ™, jak i nÄ™dzÄ™ otaczajÄ…cego Å›wiata. Te dwa rekwizyty to symbole zupeÅ‚nie różnych stron rzeczywistoÅ›ci. PosÄ…g Wenus z Milo uosabia caÅ‚Ä… urodÄ™ Å›wiata, jego harmoniÄ™, delikatność, ulotność i kruchość. Jest znakiem proporcji, Å‚adu i miÅ‚oÅ›ci. Jej caÅ‚kowitym przeciwieÅ„stwem jest z kolei obraz Puvis de Chavannes’a. „Ubogi rybak” symbolizujÄ…cy ciemne strony egzystencji w Å›wiecie, czyli to, czego staramy siÄ™ wszelkimi sposobami unikać (cierpienie, ból, poniżenie).

Innym przykÅ‚adem symbolu jest kwiat tuberozy – metafora bezużytecznego piÄ™kna, do którego bohater porównuje postawÄ™ i życie utracjusza i amanta Karbowskiego (rozdziaÅ‚ ósmy, tom I): „Wszystko w Karbowskim zdaÅ‚o siÄ™ Judymowi doskonaÅ‚ym i logicznym, nawet jego karciarstwo i szacherki Nie przywiÄ…zywaÅ‚ do tego wszystkiego wagi, jak nie przywiÄ…zujemy wagi do niczego oprócz piÄ™knoÅ›ci patrzÄ…c na tajemniczy kwiat tuberozy. »Przecie - myÅ›laÅ‚ Judym - taki kwiat jest owocem Bóg wie jakich trudów, wydatków, zachodów, jest bezużyteczny i szkodliwy, gdy go porównać ze źdźbÅ‚em tymotejki, kÅ‚osem żyta albo kwiatem koniczyny, a przecież komuż by przyszÅ‚o do gÅ‚owy deptać go za to nogami...«". Tuberoza to ozdobna bylina o lejkowatych, woskowo-biaÅ‚ych i silnie pachnÄ…cych kwiatach.

W utworze wystÄ™puje motyw krzyku pawia – symbolu Å›mierci i zwiastuna nieszczęścia. W rozdziale „Asperges me…”, gdy Tomasz Judym odwiedza schorowanÄ… paniÄ… DaszkowskÄ…, dwukrotnie sÅ‚yszy wrzask ptaka, który przeraża go. Staje siÄ™ Å›wiadomy swej bezradnoÅ›ci w obliczu nieubÅ‚aganej Å›mierci zbierajÄ…cej swe żniwo nawet wÅ›ród tak dobrych i dzielnych kobiet, jak jego nowa pacjentka.

strona:    1    2  

Szybki test:

Obraz „Rybak” autorstwa Puvis de Chavannes’a w powieÅ›ci symbolizuje:
a) piękno ludzkiego ciała
b) ciężką pracę fabrykantów
c) siłę witalną człowieka
d) społeczną krzywdę i niesprawiedliwość
RozwiÄ…zanie

Kwiat tuberozy to metafora:
a) fałszywego piękna
b) największego piękna
c) bezużytecznego piękna
d) niezbędnego piękna
RozwiÄ…zanie

Impresjonizm w "Ludziach bezdomnych" widoczny jest głównie:
a) w zakończeniu powieści
b) w opisach architektonicznych
c) w opisach przyrody i psychiki bohaterów
d) w pokazaniu dramaturgii akcji
RozwiÄ…zanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„Ludzie bezdomni” - streszczenie szczegółowe
„Ludzie bezdomni” - streszczenie w piguÅ‚ce
Geneza „Ludzi bezdomnych”
Czas i miejsce akcji „Ludzi bezdomnych”
Obraz spoÅ‚eczeÅ„stwa polskiego w „Ludziach bezdomnych”
Plan wydarzeÅ„ „Ludzi bezdomnych”
Interpretacja tytuÅ‚owej bezdomnoÅ›ci w „Ludziach bezdomnych”
Symbolizm w „Ludziach bezdomnych”
Biografia Stefana Żeromskiego
Etos chrzeÅ›cijaÅ„ski, czyli motywy religijne w „Ludziach bezdomnych”
Cechy powieÅ›ci modernistycznej na podstawie „Ludzi bezdomnych”
Historia miłości Tomasza i Joasi
Kalendarium twórczości Żeromskiego
Filozofia w „Ludziach bezdomnych” Stefana Å»eromskiego
Naturalizm w „Ludziach bezdomnych”
Impresjonizm w „Ludziach bezdomnych”
Polityka w „Ludziach bezdomnych”
Najważniejsze cytaty z „Ludzi bezdomnych”
Bibliografia




Bohaterowie
Tomasz Judym – charakterystyka szczegółowa
Charakterystyka pozostaÅ‚ych bohaterów „Ludzi bezdomnych”
Joanna Podborska - charakterystyka szczegółowa
„Rozdarta sosna” - subiektywna ocena wyboru Judyma



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies