Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Krzyżacy

Motywy literackie w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza

Autor: Dorota Blednicka

Motyw ojca – w sercu Juranda ze Spychowa pozostało jedyne pozytywne uczucie – miłość do jedynej córki, Danusi. To bezgraniczne oddanie wykorzystują Krzyżacy, dla których rycerz jest wrogiem nieprzejednanym i niepokonanym. Podstępnie porywają dziewczynę, a Jurand zjawia się w Szczytnie, składając z siebie ofiarę w imię ocalenia dziecka. Upokorzony, złamany przez przeciwnika, musi wyrzec się dumy i honoru. W przypływie szaleństwa rozpoczyna samotną walkę i, pomimo przewagi przeciwnika, doprowadza do śmierci wielu Krzyżaków. Zych ze Zgorzelic jest ojcem, który równie mocno jak Jurand Danusię kocha swą córkę Jagienkę. Jest z niej dumny, chętnie ją wychwala do Maćka i Zbyszka i chciałby, aby dziewczyna poślubiła młodego rycerza.

Motyw patriotyzmu – głębokim patriotyzmem wyróżniają się rycerze polscy. Cenią ponad wszystko miłość ojczyzny, są gotowi walczyć o jej wolność i zawsze stawiają się na wezwanie króla.

Motyw przemiany wewnętrznej – Jurand ze Spychowa przez wiele lat prowadzi samotną walkę na śmierć i życie z Zakonem krzyżackim, mszcząc się za śmierć ukochanej żony. Ten nieugięty i gniewny rycerz załamuje się w obliczu kolejnej tragedii – porwania przez braci zakonnych jego jedynej córki. Aby ocalić dziecko, zgadza się na warunki, postawione mu przez komtura Danvelda i zjawia się w Szczytnie. Posłusznie wypełnia żądania Krzyżaków, błagając ich o oddanie Danusi. Zawsze dumny i honorowy, potrafi ugiąć się przed wrogiem. Kiedy odkrywa, że został oszukany, porywa się do ostatniej walki z liczniejszym przeciwnikiem. Pojmany i okaleczony przez Zygfryda, staje się człowiekiem pełnym pokory i odnajduje ukojenie w modlitwie, żyjąc jak pokutnik. Rycerz, który niegdyś z zadowoleniem wsłuchiwał się w jęki jeńców w spychowskich lochach, zmienia się tak bardzo, że zwraca wolność swojemu oprawcy, Zygfrydowi de L�ve, pozostawiając ostateczną zemstę Bogu. Zupełnie inna przemiana zachodzi w naturze Zbyszka z Bogdańca. Porywczy i niespokojny osiemnastolatek pod wpływem cierpienia po utracie młodej żony, bywania na dworach, przyjaźni z rycerzami i przestrzegania rycerskich zasad zmienia się w dojrzałego, szlachetnego rycerza, dla którego priorytetem stają się rodzina, patriotyzm i honor.

Motyw przyjaźni – przyjaciółmi w powieści Henryka Sienkiewicza są Zbyszko i Fulko de Lorche. Początkowo jako przeciwnicy, mający stanąć do pojedynku w obronie czci swoich dam, z czasem się zaprzyjaźniają. Rycerz z Bogdańca nie zgadza się, aby Fulko zapłacił za siebie okup, kiedy został pojmany przez niego na Żmudzi. De Lorche zjawia się w Spychowie, gdy dowiaduje się, że Maćko jest jeńcem Krzyżaków i proponuje, aby przyjaciel wymienił go za stryja. To właśnie przy Lotaryńczyku młody rycerz znajduje ukojenie po śmierci Danusi. Wiernym i lojalnym przyjacielem Zbyszka staje się giermek Hlawa, który towarzyszy rycerzowi w każdym niebezpieczeństwie, chroni go i wypełnia powierzone mu zadania.

Motyw rycerza – bohaterowie Krzyżaków należą głównie do stanu rycerskiego. W swoim postępowaniu kierują się honorem i zawsze dotrzymują danego słowa. Sienkiewicz w postaciach polskich rycerzy, zarówno historycznych, jak i fikcyjnych ukazał wzorcowe cechy średniowiecznego rycerza: szlachetność, prawość, męstwo, odwagę oraz głęboki patriotyzm.

Motyw szaleństwa – Zygfryd de L�ve po śmierci syna popada w szaleństwo. W przypływie zemsty okalecza Juranda i składa jego dłoń i język w trumnie Rotgiera. Ma wrażenie, że zmarli bracia zakonni rozmawiają z nim. Owładnięty panicznym strachem, nie potrafi zamordować przetrzymywanej Jurandówny. Z wysiłkiem, miesiącami broni się przed obłędem, podróżując z uwięzioną w wiklinowej kolebce Danusią. Ostateczne załamuje się po tym, jak rycerz ze Spychowa uwalnia go i pozwala odejść. Ten akt miłosierdzia go przeraża. Ścigany urojeniami, widząc śmierć pod postacią kościotrupa, popełnia samobójstwo. Zmysły traci Danusia – delikatna i pełna ufności zaledwie dwunastoletnia dziewczynka, porwana przez Krzyżaków, aby zmusić do uległości jej ojca. Potraktowana okrutnie (porywacze rozbili jej luteńkę o ścianę, Zygfryd głodził ją i przez cały czas i przetrzymywał w ciemnej, ciasnej klatce), wystraszona, załamuje się psychicznie, a jedynym uczuciem, które wypełnia jej serce, jest bezgraniczne przerażenie. Odnaleziona przez Zbyszka, nie rozpoznaje go i poddaje się chorobie, która stopniowo wyniszcza jej organizm. Świadomość odzyskuje na chwilę przed śmiercią, aby przekonać się, że umiera obok tego, którego pokochała całym dziewczęcym sercem.

strona: 1 2 3 4 5

Zobacz inne artykuły:

Inne

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies