Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Krzyżacy

Obraz Zakonu Krzyżackiego w „Krzyżakach” Sienkiewicza

Autor: Dorota Blednicka

Obraz Zakonu Krzyżackiego w powieści Henryka Sienkiewicza wyłania się z postępowania braci zakonnych, relacji innych bohaterów a także z rozmyślań wielkiego mistrza Konrada von Jungingena.

Sienkiewicz w Krzyżakach ukazał obraz Zakonu Krzyżackiego pod rządami Konrada von Jungingena. Scharakteryzował wewnętrzną strukturę Zakonu, metody działania oraz okrucieństwo wobec poddanych.

Zakon na przełomie XIV i XV stulecia był ogromną potęgą, bogatą, świetnie zorganizowaną wewnętrznie, lecz zasady postępowania rycerzy krzyżackich były dalekie od tych, które ślubowali: posłuszeństwa, czystości i ubóstwa. Zbyszko z Bogdańca tak opowiadał stryjowi o swojej wizycie w Malborku: „Widziałem potęgę krzyżacką niezmierną, przez wszystkich królów i przez wszystkie narody wspomaganą, z którą nie wiem, czyli kto w świecie mierzyć nie zdoła. Widziałem zamek, jakiego chyba i sam cesarz rzymski nie ma. Widziałem skarby nieprzebrane, widziałem zbroje, widziałem mrowie orężnych mnichów, rycerzy i kmieciów – i relikwie, jakby u Ojca Świętego w Rzymie, i mówię wam, że aże dusza zdrętwiała we mnie”.

Dawno minęły już jednak czasy „żelaznej karności”, wymaganej przez wielkiego mistrza Winrycha von Kniprode. Krzyżacy, upojeni własną siłą, wzrastającym znaczeniem politycznym i sukcesami, stali się pełni pychy, okrutni i bezwzględni. Konrad von Jungingen, człowiek stary i schorowany, starał się przestrzegać prawa i sprawiedliwości, łagodząc nieco sytuację chłopów i mieszczan, lecz poza zasięgiem jego kontroli, na krańcach państwa, szerzyła się samowola komturów, którzy nakładali podatki na poddanych, mordowali i grabili przygraniczne grody polskie i litewskie. Zakonnicy, przywykli od lat do podstępów, dzięki którym zabierali cudze ziemie, przypominali drapieżników, czyhających na słabszych od siebie, pogardliwych wobec pokonanych, lecz pokornych wobec silniejszych od siebie, choć ta pokora była tylko pozorna, bo zawsze obłudą dążyli do pokonania każdego, kto stanął im na drodze.

Konrad von Jungingen był świadomy tego, że Zakon, który został „zbudowany na cudzej ziemi i cudzej krzywdzie, wsparty na kłamstwie, podstępie, srogości, nie może się długo ostać”. Miał wrażenie, że jest woźnicą, który „rozhukanymi powodując końmi wypuścił lejce z rąk i zdał wóz na wolę losu”. Wiedział również, że Polska stanowi dla Krzyżaków ogromne zagrożenie i dlatego za wszelką cenę powstrzymywał wojnę. Nie potrafił jednak zawrócić z obranej drogi, ponieważ wiązało się to z wyrzeczeniem się wszystkiego, co bracia zakonni osiągnęli przez dziesiątki lat na zajętych ziemiach. Wycofanie się oznaczało oddanie ziem prawomocnym właścicielom i zrezygnowanie z bogatych miast, żyznych gruntów, przechwyconych przez Krzyżaków. Cele, które przyświecały założycielom Zakonu Najświętszej Marii Panny, a więc walka z niewiernymi i krzewienie chrześcijaństwa, przestały być aktualne w momencie, kiedy Litwa przyjęła chrzest dzięki unii z Polską. Wycofanie się do Palestyny lub na jedną z wysp greckich, gdzie mogliby jeszcze walczyć z Saracenami, było jednoznaczne z podpisaniem wyroku zagłady.

Prawdziwe oblicze braci zakonnych poznał pan de Fourcy, goszczący przez jakiś czas w Malborku. Przekonał się, że opinia, jaką cieszyli się Krzyżacy na dworach europejskich była daleka od prawdy, a w rzeczywistości byli oni zachłanni, mściwi, surowi, rozpustni i nieubłagani. Mężczyzna padł ofiarą Danvelda i de L�ve, kiedy chce ostrzec księcia Janusza przed porwaniem Jurandówny.

O okrucieństwie Krzyżaków wspomniał również przewodnik Juranda w drodze do Szczytna. Żalił się, że zakonnicy nałożyli na poddanych ogromne podatki, nie boją się Boga, zabraniają łowić ryb i polować na zwierza, gnębią ludzi i nie zważają na żadne prawa.
Podstęp był jedną z głównych metod działania braci zakonnych. Oczerniali oni króla polskiego na dworach europejskich, twierdząc, że Jagiełło przyjął fałszywy chrzest. Bracia ze Szczytna nie uchylili się przed spiskiem i fałszując list i pieczęć, porwali Danusię, by zmusić jej ojca do upokorzenia się.

strona: 1 2

Zobacz inne artykuły:

Inne

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies