Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Krzyżacy

Obraz rycerstwa w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza

Autor: Dorota Blednicka

Henryk Sienkiewicz w powieści Krzyżacy ukazał kontrastowy obraz rycerstwa polskiego i krzyżackiego.

Rycerstwo polskie przedstawione zostało w sposób nieco wyidealizowany. Autor, charakteryzując poszczególne postacie, zarówno historyczne, jak i fikcyjne, kładł nacisk na wyróżnienie cech, którymi odznaczał się ten stan. Bohaterowie tacy jak: Maćko z Bogdańca, Zbyszko, Powała z Taczewa czy Zyndram z Maszkowic odznaczają się prawością, szlachetnością, prawdomównością, odwagą, wiernością w przyjaźni, posłuszeństwem wobec króla i dbałością o dobro ojczyzny. Maćko z Bogdańca reprezentuje typ rycerza szlachcica – drobnego ziemianina, którego ojciec za szczególne zasługi w bitwie pod Płowcami, otrzymał od króla herb szlachecki i ziemię bogdaniecką. Starzec łączy w sobie rozwagę, waleczność, dbałość o honor z życiową rozwagą i sprytem, w które nie została wyposażona żadna z postaci rycerzy polskich. Jest dobrym gospodarzem, przywiązanym do ziemi ojczystej, a jego nadrzędny cel stanowi odzyskanie rodowego majątku i to staje się głównym powodem jego udziału w wojnie, prowadzonej przez Witolda. Zbyszko kieruje się przede wszystkim pragnieniem zdobycia pasa i rycerskich ostróg, a honor rycerski jest dla niego najważniejszy.

Rycerze polscy, ukazani w powieści, wyróżniają się tężyzną fizyczną, szlachetnością, męstwem i przestrzeganiem zasad kodeksu rycerskiego. Ich przeciwieństwem są rycerze zakonni, pełni pychy, dumy, okrutni i bezwzględni.

Rycerze polscy odznaczali się również tężyzną fizyczną, wyjątkowym zdrowiem i odpornością na ból i trudy. Zbyszko z łatwością wyciska sok z gałęzi czy też naciąga kuszę bez korby, a Powała wykazuje się ogromną siłą na uczcie w Malborku, kiedy zwija ostrze tasaku w trąbkę, czego nie potrafi dokonać najsilniejszy z rycerzy krzyżackich – Arnold von Baden. Łączyła ich również świadomość krzywd osobistych i narodowych, doznanych z rąk Krzyżaków i wynikająca z tego konieczność wojny z Zakonem.

Zasady postępowania wyznaczał kodeks rycerski, którego przestrzeganie było dla rycerzy sprawą honoru. Wzorowy rycerz musiał być człowiekiem szlachetnym, mężnym, roztropnym, oddanym królowi i ojczyźnie. Powinien pomagać słabszym i bronić ich w obliczu nieszczęścia. Równie ważną cechą była lojalność wobec przyjaciół, rodziny i władcy. Przeciwników traktował z szacunkiem, nigdy nimi nie gardząc, ponieważ ważną zaletą był szacunek czci rycerskiej własnej czy też cudzej.
Polscy rycerze średniowieczni zyskali sławę w całej Europie, wyróżniając się swoją szlachetnością i tężyzną fizyczną. Zawisza Czarny, który pojawia się w powieści Sienkiewicza, był wzorem cnót i przykładem godnym naśladowania. Inni rycerze, tacy jak: „Zawisza z Garbowa i Farurej, Dobko z Oleśnicy, Powała z Taczewa, Paszko Złodziej z Biskupic, Jaśko Naszan, Abdak z Góry, Andrzej z Brochocic, Krystyn z Ostrowa, Jakub z Kobylan” są znani z tego, że z nimi „ni na dworze czeskim, ni na węgierkim nikt mierzyć się nie może”.

Wyraźnym przeciwieństwem polskich rycerzy w Krzyżakachrycerze zakonni. Wyróżniający się strojem, na który składały się: zbroja, biały płaszcz z czarnym krzyżem i hełm z pawimi piórami, pochodzą z możnych rodów niemieckich i europejskich. Krzyżacy przedstawieni w powieści w niczym nie przypominają pierwszych zakonników, którzy dotrzymywali ślubów czystości, ubóstwa i posłuszeństwa.

Cechuje ich duma, pycha wobec słabszych i pokora wobec silniejszych od nich, okrucieństwo i bezwzględność w realizowaniu swoich dążeń, o czym mówi Powała z Taczewa: „Dziwna to jest natura Krzyżaka. Gdy z Krzyżakiem źle, będzie ci wyrozumiały jak franciszkanin, pokorny jak jagnię i słodki jak miód – tak, że lepszego na świecie nie znajdzie. Ale niech jeno poczuje za sobą moc – nikt ci się więcej nie napuszy i u nikogo nie znajdziesz mniej zmiłowania. Widać Pan Jezus dał im krzemienie zamiast serc. Przypatrywałem ja się przeróżnym narodom i nieraz widziałem, jak prawy rycerz oszczędzi drugiego, który jest słabszy, mówiąc sobie: „Nie przybędzie mi czci, skoro leżącego potratuję. A Krzyżak wtedy właśnie najzaciętszy”. Posługują się kłamstwem i intrygą w stosunkach politycznych, nastawieni są na gromadzenie bogactwa, nie stronią od pijaństwa i obżarstwa.

strona:    1    2  

Zobacz inne artykuły:

Inne
Geneza „Krzyżaków”
„Krzyżacy” – streszczenie szczegółowe
Czas i miejsce akcji „Krzyżaków”
Zbyszko z Bogdańca – szczegółowa charakterystyka postaci
Kompozycja i artyzm powieści Henryka Sienkiewicza „Krzyżacy”
Główne wątki „Krzyżaków”
Jurand ze Spychowa – szczegółowa charakterystyka postaci
Maćko z Bogdańca – szczegółowa charakterystyka postaci
Streszczenie „Krzyżaków” w pigułce
Życiorys Henryka Sienkiewicza
Realia i obyczaje średniowiecza w „Krzyżakach”
Obraz Zakonu Krzyżackiego w „Krzyżakach” Sienkiewicza
Obraz rycerstwa w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza
„Krzyżacy” jako powieść historyczna
Danusia Jurandówna – szczegółowa charakterystyka postaci
Jagienka ze Zgorzelic – szczegółowa charakterystyka postaci
Motywy literackie w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza
Charakterystyka postaci epizodycznych w „Krzyżakach”
Charakterystyka postaci drugoplanowych w „Krzyżakach”
Plan wydarzeń „Krzyżaków”
Ekranizacja „Krzyżaków”
Charakterystyka postaci historycznych w „Krzyżakach”
O „Krzyżakach” powiedzieli…
Henryk Sienkiewicz - kalendarium twórczości
Henryk Sienkiewicz - kalendarium życia
Henryk Sienkiewicz - ciekawostki
O Sienkiewiczu powiedzieli...
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies