Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Krzyżacy
Pomysł napisania powieści z czasów krzyżackich narodził się w wyobraźni Henryka Sienkiewicza już w roku 1865, kiedy to pisarz, zatrudniony jako guwerner w Poświętnem, rozpoczął pracę nad szkicem historycznym Spytko z Melsztyna.
Do młodzieńczej koncepcji powrócił po wielu latach podczas tworzenia Quo vadis i Rodziny Połanieckich. W roku 1892 w prasie pojawiły się informacje, że autor Trylogii przystąpił do pisania nowej powieści historycznej, której akcja osadzona będzie w realiach XV wieku. W tym czasie Sienkiewicz rozpoczął zbieranie materiałów do dzieła, które miało być napisane „na własną korzyść i na własny jubileusz”, co wielokrotnie podkreślał.
Dopiero później wyjawił, jak trudnego podjął się zadania: „Jako temat do powieści historycznej był to ze wszystkich opracowanych przeze mnie najtrudniejszy pod każdym względem. Pisząc o czasach Nerona rozporządza się tak bogatym materiałem historycznym, że nie wiadomo, co pierwej wziąć do ręki, choć jest to epoka prawie o dwa tysiące lat od nas odległa; tymczasem do wieku XV u nas brak zupełnie źródeł podobnych; choć o piętnaście wieków bliższa nas, wiemy o niej niezmiernie mało, tak, że prawie wszystko trzeba odgadywać intuicyjnie. Jak myślał i czuł Rzymianin w pierwszym wieku naszej ery, wiemy doskonale; a jak myślał i czuł Polak i Litwin za Witolda, w tej kwestii nasuwają się tysiące wątpliwości”.
Sienkiewicz, pracując nad Krzyżakami, oparł się na Kronikach Janka z Czarnkowa, Historii Polski Jana Długosza, dziełach Kromera, Smółki. Ważnym materiałem źródłowym stała się dla pisarza monografia Szajnochy Jagiełło i Jadwiga.
Odtworzenie „świata rycerzy” z przełomu XIV i XV wieku wiązało się z mozolnym zbieraniem materiałów źródłowych, ponieważ pisarz dysponował skromną dokumentacją z epoki. Oparł się przede wszystkim na Kronikach Janka z Czarnkowa i Historii Polski Jana Długosza, dziełach historyków Marcina Kromera, Smółki i Szajnochy, którego monografia Jagiełło i Jadwiga, opowiadająca o początkach i polityce nowej dynastii na tronie polskim, dostarczyła Sienkiewiczowi szczegółów faktograficznych.
Z kolei z Długosza zaczerpnął informacje o stosunkach politycznych, życiu obyczajowym, dworskim, kościelnym i rycerskim. Dzięki lekturze dzieł średniowiecznych kronikarzy uzyskał ogólny rys życia epoki – zarówno politycznego, jak i codziennego. Pisarz sięgnął również do niemieckich i francuskich opracowań historycznych, studiował mapy, najstarsze księgi i rachunki miasta Krakowa, akta grodzkie i miejskie, które stały się dla niego źródłem staropolszczyzny, zwyczajów i obyczajów z XIV wieku. W wielu przypadkach musiał jednak opierać się na własnej intuicji. Geneza „Krzyżaków”
Autor: Dorota BlednickaPomysł napisania powieści z czasów krzyżackich narodził się w wyobraźni Henryka Sienkiewicza już w roku 1865, kiedy to pisarz, zatrudniony jako guwerner w Poświętnem, rozpoczął pracę nad szkicem historycznym Spytko z Melsztyna.
Do młodzieńczej koncepcji powrócił po wielu latach podczas tworzenia Quo vadis i Rodziny Połanieckich. W roku 1892 w prasie pojawiły się informacje, że autor Trylogii przystąpił do pisania nowej powieści historycznej, której akcja osadzona będzie w realiach XV wieku. W tym czasie Sienkiewicz rozpoczął zbieranie materiałów do dzieła, które miało być napisane „na własną korzyść i na własny jubileusz”, co wielokrotnie podkreślał.
Dopiero później wyjawił, jak trudnego podjął się zadania: „Jako temat do powieści historycznej był to ze wszystkich opracowanych przeze mnie najtrudniejszy pod każdym względem. Pisząc o czasach Nerona rozporządza się tak bogatym materiałem historycznym, że nie wiadomo, co pierwej wziąć do ręki, choć jest to epoka prawie o dwa tysiące lat od nas odległa; tymczasem do wieku XV u nas brak zupełnie źródeł podobnych; choć o piętnaście wieków bliższa nas, wiemy o niej niezmiernie mało, tak, że prawie wszystko trzeba odgadywać intuicyjnie. Jak myślał i czuł Rzymianin w pierwszym wieku naszej ery, wiemy doskonale; a jak myślał i czuł Polak i Litwin za Witolda, w tej kwestii nasuwają się tysiące wątpliwości”.
Sienkiewicz, pracując nad Krzyżakami, oparł się na Kronikach Janka z Czarnkowa, Historii Polski Jana Długosza, dziełach Kromera, Smółki. Ważnym materiałem źródłowym stała się dla pisarza monografia Szajnochy Jagiełło i Jadwiga.
Odtworzenie „świata rycerzy” z przełomu XIV i XV wieku wiązało się z mozolnym zbieraniem materiałów źródłowych, ponieważ pisarz dysponował skromną dokumentacją z epoki. Oparł się przede wszystkim na Kronikach Janka z Czarnkowa i Historii Polski Jana Długosza, dziełach historyków Marcina Kromera, Smółki i Szajnochy, którego monografia Jagiełło i Jadwiga, opowiadająca o początkach i polityce nowej dynastii na tronie polskim, dostarczyła Sienkiewiczowi szczegółów faktograficznych.
Dzięki pieczołowitej pracy wiernie zrekonstruował czasy krzyżackie, dlatego historyczne tło powieści nie budzi zastrzeżeń nawet u współczesnych historyków. Nieco nieścisłości można zauważyć głównie w ukazaniu postaci historycznych: Jadwigi, Jagiełły i kniazia Witolda. Sienkiewiczowska kreacja postaci królowej Jadwigi, otoczonej aurą świętości i uwielbienia, oparta jest na legendzie stworzonej przez Długosza. Władysław Jagiełło nosi rysy dzikiego Litwina, który barbarzyńskie odruchy tłumi chrześcijańską pokorą i staje do wojny z Krzyżakami zmuszony przebiegiem wydarzeń. Natomiast osoba Witolda została zepchnięta w toku akcji dzieła na margines, a jego niewątpliwe zasługi w czasie bitwy pod Grunwaldem pomniejszone.
Pracę na Krzyżakami Sienkiewicz rozpoczął w lipcu 1896 roku w Zakopanem i kontynuował ją przez prawie cztery lata w Warszawie, Kaltenleutgeben, Ragaz, Nicei, Ploumanach, Parc St. Maur pod Paryżem, gdzie 10 marca 1900 roku ukończył dzieło.
Powieść ukazywała się w odcinkach w „Tygodniku Ilustrowanym” od 2 lutego 1897 roku do 20 lipca 1900. Po miesiącu od rozpoczęcia pisania Krzyżaków pisarz w liście do Janczewskiej wspomniał o trudnościach w tworzeniu utworu: „Mam też zamiar przesiedzieć zimę w Warszawie nad Krzyżakami, których już rozmaite pisma zapowiadają. Nic jeszcze nie wiem, jak to będzie i jak to pójdzie. Próby mi nie idą łatwo i, jak zwykle w początkach, wątpię o sobie i przyszłym dziele. Gdyby nie długie doświadczenie, że jednak w końcu dawałem sobie zawsze jakoś radę – byłyby to chwile istotnie ogromnie przykre”.
strona: 1 2
Szybki test:
Szkic historyczny „Spytko z Melsztyna” powstał:a) podczas pobytu Sienkiewicza w Królewcu
b) bezpośrednio przed rozpoczęciem pracy nad „Krzyżakami”
c) jako ostatnie dzieło Sienkiewicza
d) w 1865 roku
Rozwiązanie
Sienkiewicz, pracując nad „Krzyżakami”, nie oparł się na:
a) monografii Szajnochy „Jagiełło i Jadwiga”
b) dziełach Dantyszka
c) „Historii Polski” Jana Długosza
d) „Kronikach” Janka z Czarnkowa
Rozwiązanie
Powieść ukazywała się w odcinkach w „Tygodniku Ilustrowanym”:
a) od 1897 roku 1900
b) od 1897 roku 1905
c) od 1899 roku 1903
d) od 1896 roku 1900
Rozwiązanie
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies