Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Krzyżacy

Kompozycja i artyzm powieści Henryka Sienkiewicza „Krzyżacy”

Autor: Dorota Blednicka

Kompozycja powieści została podporządkowana wymowie ideowej dzieła. Sienkiewicz z dużą dokładnością odtworzył wydarzenia historyczne przełomu XIV i XV wieku, ukazując podłoże konfliktu polsko – krzyżackiego. Równie wiernie ukazał średniowieczne życie i obyczajowość minionych czasów.

Powieść Henryka Sienkiewicza Krzyżacy bardzo szybko zyskała ogromną popularność i uznanie szerokiej rzeszy czytelników. Miłośnicy twórczości pisarza z łatwością doszukiwali się pewnej schematyczności kompozycyjnej, charakterystycznej dla stylu pisarskiego autora Trylogii.

Sienkiewicz po raz kolejny mistrzowsko połączył tematykę historyczną z wątkiem romansowo – przygodowym, tworząc wartką i ciekawą fabułę. Owa schematyczność, znana z wcześniejszych powieści historycznych pisarza, dotyczy również sposobu kreowania postaci, poszczególnych scen oraz opisu wydarzeń. Ponadto podporządkowana została wymowie ideowej dzieła, którą najpełniej oddają ostatnie słowa, wieńczące finałową bitwę pod Grunwaldem: „Więc tobie, wielka, święta przeszłości, i tobie, krwi ofiarna, niech będzie chwała i cześć po wszystkie czasy!”.

Akcja Krzyżaków przenosi czytelników w lata 1399 – 1410 i obejmuje wydarzenia od śmierci królowej Jadwigi do jednej z największych bitew w średniowiecznej Europie, zakończonej zwycięstwem wojsk polsko – litewskich nad orężem krzyżackim. Sienkiewicz, któremu krytyka literacka zarzucała w przypadku Quo vadis zbyt pobieżne ukazanie tła historycznego, do powieści grunwaldzkiej przygotował się skrupulatnie, kładąc szczególny nacisk na przedstawienie politycznego zaplecza konfliktu polsko – krzyżackiego.

Akcja powieści, rozgrywająca się na przestrzeni dziesięciu lat, obejmuje kilka zdarzeń, zgodnych z przekazami historycznymi: narodziny długo oczekiwanej córki króla Władysława i Jadwigi, przedwczesną śmierć królewny i królowej, pogarszanie się stosunków między Polską a Zakonem, relacje o wojnach prowadzonych przez kniazia Witolda, powstanie na Żmudzi, oskarżenia Krzyżaków na dworach europejskich, uderzające w osobę króla Władysława, zjazd w Raciążu, sprawę Drezdenka, spory i rozejmy, które stopniowo zmierzają do decydującego starcia zbrojnego pod Grunwaldem. Sienkiewicz ukazał również potężny, bogaty i doskonale zorganizowany Zakon Krzyżacki i przeciwstawił mu Królestwo Polskie – państwo, które mogło odegrać historyczną rolę pogromcy potęgi Krzyżaków. Starannie opracowane tło historyczne uzupełniają realia średniowiecznego życia, obowiązujących wówczas obyczajów, zwyczajów i wierzeń.
Obok wydarzeń historycznych Sienkiewicz wplótł w tok akcji również postacie autentyczne: Jagiełłę, Jadwigę, Annę Danutę, księcia Janusza, rzeszę znakomitych rycerzy polskich, na czoło których zdecydowanie wysunął Powałę z Taczewa, Zyndrama z Maszkowic i Zawiszę Czarnego, a po stronie krzyżackiej – wielkiego mistrza Konrada von Jungingena i jego następcę, Ulryka. Portrety bohaterów historycznych i fikcyjnych nacechowane są wyrazistością, a charakterystyka wynika z bezpośredniego opisu, ich wypowiedzi i poczynań, a także pośrednio z relacji narratora i innych postaci.

Na szczególną uwagę zasługuje kreacja dwóch bohaterów fikcyjnych: Maćka z Bogdańca i Zycha ze Zgorzelic. Pierwszy, uznany za jedną z najwybitniejszych postaci w dorobku literackim Sienkiewicza, przedstawiony w sposób realistyczny, jest reprezentantem średniowiecznych rycerzy „na dorobku”, którego życiowym celem jest odbudowa rodowego grodu. Natomiast Zych łączy w sobie cechy typowe dla postaci ówczesnych rycerzy – to zagorzały miłośnik przygód, zabaw, pieśni i napitku. Bogatą galerię rycerstwa polskiego pisarz urozmaicił, wprowadzając trzy postacie cudzoziemców: Czecha Hlawy, Lotaryńczyka Fulko de Lorche i Niemca Sanderusa. Lorche stanowi dodatkowo niezwykle barwy odpowiednik „błędnego rycerza”, utrwalony w literaturze dzięki powieści Cervantesa Don Kichote.

strona:    1    2    3  

Szybki test:

Odpowiednikiem „błędnego rycerza” był:
a) Sanderus
b) Fulko de Lorche
c) Jurand ze Spychowa
d) Maćko z Bogdańca
Rozwiązanie

Komizmem słownym zabarwione zostały rozmowy Hlawy z:
a) księciem Januszem
b) Zbyszkiem
c) Maćkiem
d) Sanderusem
Rozwiązanie

Miłośnicy twórczości pisarza z łatwością doszukiwali się w „Krzyżakach”:
a) schematyczności kompozycyjnej
b) zwaśnionych stron konfliktu
c) kontrastów społecznych
d) opisów przyrody
Rozwiązanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

Inne
Geneza „Krzyżaków”
„Krzyżacy” – streszczenie szczegółowe
Czas i miejsce akcji „Krzyżaków”
Zbyszko z Bogdańca – szczegółowa charakterystyka postaci
Kompozycja i artyzm powieści Henryka Sienkiewicza „Krzyżacy”
Główne wątki „Krzyżaków”
Jurand ze Spychowa – szczegółowa charakterystyka postaci
Maćko z Bogdańca – szczegółowa charakterystyka postaci
Streszczenie „Krzyżaków” w pigułce
Życiorys Henryka Sienkiewicza
Realia i obyczaje średniowiecza w „Krzyżakach”
Obraz Zakonu Krzyżackiego w „Krzyżakach” Sienkiewicza
Obraz rycerstwa w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza
„Krzyżacy” jako powieść historyczna
Danusia Jurandówna – szczegółowa charakterystyka postaci
Jagienka ze Zgorzelic – szczegółowa charakterystyka postaci
Motywy literackie w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza
Charakterystyka postaci epizodycznych w „Krzyżakach”
Charakterystyka postaci drugoplanowych w „Krzyżakach”
Plan wydarzeń „Krzyżaków”
Ekranizacja „Krzyżaków”
Charakterystyka postaci historycznych w „Krzyżakach”
O „Krzyżakach” powiedzieli…
Henryk Sienkiewicz - kalendarium twórczości
Henryk Sienkiewicz - kalendarium życia
Henryk Sienkiewicz - ciekawostki
O Sienkiewiczu powiedzieli...
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies