Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Krzyżacy

„Krzyżacy” jako powieść historyczna

Autor: Dorota Blednicka

Równie wiernie pisarz odzwierciedlił wewnętrzną sytuację w Zakonie, widzianą oczyma Konrada von Jungingena, który jako jedyny rozumiał, że polityka braci zakonnych opiera się na bezwzględnych i okrutnych metodach działania, wobec których był bezsilny.

Historyków i czytelników powieści grunwaldzkiej zachwyciła szczególnie finałowa scena – niezwykle dynamiczny opis bitwy pod Grunwaldem. Autor oparł się w tym przypadku nie tylko na relacjach Długosza i Szajnochy, którzy w swoich dziełach dostarczyli mu wielu szczegółów faktograficznych i obyczajowych, lecz sięgnął również do przekazów niemieckich i francuskich. Dzięki temu zyskał ścisłą zgodność osób i faktów ze źródłami.

Oprócz wydarzeń historycznych autor Krzyżaków wprowadził także autentyczne postacie, czasami odbiegając w ich charakterystyce od historycznych źródeł. Najwięcej nieścisłości pojawia się w literackim przedstawieniu królowej Jadwigi.

Sienkiewicz oparł się tu na legendzie, stworzonej przez Jana Długosza i ukazał monarchinię jako osobę niezwykle pobożną, żyjącą pokornie, otoczoną aurą uwielbienia i świętości. Według badań historycznych królowa nie prowadziła pokutniczego trybu życia, nie unikała rozrywek ani kosztownych strojów. Z kolei Władysław Jagiełło zyskał rysy „dzikiego Litwina”, który swój gwałtowny charakter hamuje ogromną wiarą i rozpacza nad przelaniem krwi chrześcijańskiej, licząc na polubowne rozwiązanie sporu z Zakonem.

Krytycy zarzucali pisarzowi, że nie oddał w pełni wizerunku króla – znakomitego wodza, ostrożnego, lecz wybitnego polityka oraz szlachetnego człowieka o silnym charakterze. Obok pary królewskiej można w powieści odnaleźć rzeszę sławnych rycerzy polskich, księcia Janusza, księżną Annę Danutę, Konrada i Ulryka von Jungingen. Postacie historyczne nie wpływają na losy bohaterów fikcyjnych dzieła. Wprowadzenie ich wiąże się z uwiarygodnieniem tła historycznego, a dzięki temu, że Zbyszko czy Maćko spotykają na swej drodze znanych z przekazów historycznych rycerzy ich przygody nabierają znamion prawdopodobieństwa i autentyczności.
Historia w Krzyżakach to nie tylko potwierdzone źródłami wydarzenia i postacie – to również wspaniale i wiernie oddane realia średniowiecznego życia: wygląd dworów, stroje panien i rycerzy, pojedynki i polowania, autentyczne miejsca, obyczajowość i język. Na pierwszy plan wysuwa się stan rycerski – uczestniczący we wszystkich sprawach Polski, mający poczucie odpowiedzialności za ojczyznę i jej przyszłość, połączony wspólnymi interesami i wyróżniający się siłą, męstwem i honorem. Można śmiało powiedzieć, że Sienkiewicz znakomicie uchwycił i uwydatnił rysy ówczesnej szlachty.

Współcześni historycy mogą doszukać się w powieści pewnych nieścisłości, które jednak nie pomniejszają walorów poznawczych i literackich dzieła, a wynikają przede wszystkim z ówczesnych badań historycznych, dostępnych Sienkiewiczowi. Znane pisarzowi źródła czterokrotnie zwiększały liczbę wojsk, uczestniczących w bitwie pod Grunwaldem. Autor Krzyżaków nie uwzględnił również informacji o tzw. „wilczych dołach”, przygotowanych przez braci zakonnych.

Niezgodna z faktami jest scena, w której Jagiełło zabija rycerza von Kokeritza. Nieprawdziwa jest także informacja, że rozbite oddziały litewskie wróciły na pole walki. Natomiast w niektórych przypadkach Sienkiewicz wykazał się niezwykłą intuicją, na swój sposób interpretując fakty historyczne. W przeciwieństwie do Długosza umieścił Władysława Jagiełłę na wzgórzu, skąd kierował on bitwą.

Bardzo bliski prawdzie historycznej jest portret kniazia Witolda, stworzony przez autora Trylogii na kartach powieści grunwaldzkiej.
Krytyka literacka zarzucała pisarzowi, że zanadto skupił się na Polsce, pomniejszając rolę i znaczenie Litwy i Żmudzi w konflikcie polsko – krzyżackim. Także obraz polskich rycerzy zdaje się być wyidealizowany. Jednakże takie ujęcie historii i ukazanie Królestwa Polskiego jako państwa, które było w stanie pokonać potęgę Zakonu Krzyżackiego, pozwoliło w pełni oddać sens ideowy dzieła. Finałowe sceny, rozgrywające się na polach Grunwaldu, przedstawiały szczytowy moment w dziejach Polski, który potwierdzał potęgę państwa.

strona:    1    2    3  

Szybki test:

Akcja „Krzyżaków” nie dotyczy:
a) rozmów polsko – krzyżackich w Raciążu
b) objęcia urzędu wielkiego mistrza przez Winrycha von Kniprode
c) śmierci Konrada von Jungingena
d) powstania na Żmudzi
Rozwiązanie

Najwięcej nieścisłości w „Krzyżakach” pojawia się w literackim przedstawieniu:
a) królowej Jadwigi
b) Ulryka von Jungingena
c) księcia Janusza
d) księżnej Anny Danuty
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

Inne
Geneza „Krzyżaków”
„Krzyżacy” – streszczenie szczegółowe
Czas i miejsce akcji „Krzyżaków”
Zbyszko z Bogdańca – szczegółowa charakterystyka postaci
Kompozycja i artyzm powieści Henryka Sienkiewicza „Krzyżacy”
Główne wątki „Krzyżaków”
Jurand ze Spychowa – szczegółowa charakterystyka postaci
Maćko z Bogdańca – szczegółowa charakterystyka postaci
Streszczenie „Krzyżaków” w pigułce
Życiorys Henryka Sienkiewicza
Realia i obyczaje średniowiecza w „Krzyżakach”
Obraz Zakonu Krzyżackiego w „Krzyżakach” Sienkiewicza
Obraz rycerstwa w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza
„Krzyżacy” jako powieść historyczna
Danusia Jurandówna – szczegółowa charakterystyka postaci
Jagienka ze Zgorzelic – szczegółowa charakterystyka postaci
Motywy literackie w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza
Charakterystyka postaci epizodycznych w „Krzyżakach”
Charakterystyka postaci drugoplanowych w „Krzyżakach”
Plan wydarzeń „Krzyżaków”
Ekranizacja „Krzyżaków”
Charakterystyka postaci historycznych w „Krzyżakach”
O „Krzyżakach” powiedzieli…
Henryk Sienkiewicz - kalendarium twórczości
Henryk Sienkiewicz - kalendarium życia
Henryk Sienkiewicz - ciekawostki
O Sienkiewiczu powiedzieli...
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies