Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Balladyna
(Julian Krzyżanowski, Polskie motywy baśniowe w twórczości Słowackiego [w:] Paralele. Studia porównawcze z pogranicza literatury i folkloru, Warszawa 1977.)
„Balladyna” osiąga tron, pokonując niewiarygodną odległość dzielącą wiejską chatę od królewskiego stolca. Wszakże osiągnąwszy ów sukces – ginie. Fakt ten można tłumaczyć wielorako. A więc istnieniem wyższej sprawiedliwości, która wymierza karę. Bóg może istnieć, choć Balladyna stara się o tym nie wiedzieć, zamykając swe działania w obrębie spraw ziemskich. A przecież po zabójstwie siostry na jej czole pojawia się niedająca się usunąć krwawa plama. Plama „nadnaturalna”, symboliczne piętno zbrodni, które może wskazywać na więź między ziemskim i metafizycznym porządkiem rzeczy. Piorun byłby więc wykonawcą boskiego sądu. (...) Nie tylko postać tytułowej bohaterki i finał utworu są wieloznaczne i dające się różnorako interpretować. Także „zabawa w Szekspira” ze „Snu nocy letniej” nie ma wyłącznie komicznego i zabawowego charakteru, choć związana jest – jak w Szekspirowskim wzorze – z komedią kontrastów, pomyłek i niestosownych wyborów, np. sylfy spowodują zakochanie się Kirkora w obu córkach wdowy, one też z pustoty skradną prawdziwą koronę Popiela, sentymentalny Filon zakocha się w zmarłej Alinie, tęczowa Goplana zapała miłością do „mięsnego” Grabca. Albowiem pojawia się w „Balladynie” jeszcze jedna siła sprawcza, która gruntownie plącze ludzkie losy. To ironiczne fatum, związane z romantyczną kategorią ironii. Na pozornie komediowe igraszki pomyłek wolno spojrzeć jako na efekt działań owego ironicznego fatum, rządzącego przebiegiem zdarzeń i losów. W jego tryby wplątane są obydwie sfery rzeczywistości utworu – realna i baśniowo – fantastyczna.
(Alina Witkowska, Literatura romantyzmu, Warszawa 1987.)
Postacie w „Balladynie”
Grabiec jest postacią centralną, jeśli chodzi o pokazanie stosunku ludu do zagadnienia państwa, głównie władzy w państwie. Grabiec potrafi niezwykle celnie scharakteryzować nonsensy ustrojowe w państwie Popiela IV. Właśnie nonsensy, a nie grozę i hańbę tego państwa (o tym opowiedział Kirkor). Grabiec potrafi także drwić z podstaw programu „społecznego” Pustelnika: z herbów, z chłopskich ambicji, z pychy nowobogackich. A także z własnej władzy królewskiej. „Widzę – mówi o koronie – że służy ludziom do tych samych celów co czapka: kryje uszy.” (...) Grabiec nie ma ambicji sięgania po koronę. Przyjmuje ją jako rekwizyt pysznej zabawy oraz jako pijackie przywidzenie, cos nierealnego. Jego ideałem nie jest posiadanie władzy, lecz rozkosze podniebienia i żołądka. (...) Balladyna posiada także daleko idącą świadomość własnej sytuacji społecznej i małych możliwości, jakie dawał system wyboru kandydata do nobilitacji na tle podziału klasowego w państwie Popielowym. (...) [Alina] Ona jedna zadowolona byłaby z systemu, jaki obmyślił Pustelnik, aprobowała Wdowa i podjął się realizować Kirkor. Lecz Alina ginie jako ofiara utopijności tego programu. (...) Grabiec, który program Pustelnika krytykuje i ani myśli korzystać z ciasnych furtek do kariery, ginie także jako ofiara kaprysu i przypadku, panoszących się wewnątrz tego pozornie zracjonalizowanego i zdeterminowanego świata Pustelnkiowego.
Balladyna przyjmująca zasadę hegemonii szlachty, gdy się wśród szlachty znalazła, a zarazem nienawidząca systemu, przypominającego nieszlachciańskie jej pochodzeni, wykorzystuje w sposób bezwzględny szanse stworzone przez program Pustelnika oraz przez kaprys i beztroskę Goplanowego dworu. Lecz i Balladyna musi zginąć, skoro aprobuje – jak Pustelnik i Goplana – zasadę surowej sprawiedliwości bożej. A aprobuje, co jest właśnie podstawą tragedii nie tylko jej, ale – jak się okazuje – i państwa. „Czarne serce” Balladyny zawiera także „kołowrotek szczero – sumienny”, tłumiony długo przez strach, lecz uwolniony od tego tłumika z chwilą śmierci Kostryna.
strona: 1 2 3
Partner serwisu: 
kontakt | polityka cookies
Opinie i komentarze o „Balladynie”
Autor: Jakub Rudnicki(Julian Krzyżanowski, Polskie motywy baśniowe w twórczości Słowackiego [w:] Paralele. Studia porównawcze z pogranicza literatury i folkloru, Warszawa 1977.)
„Balladyna” osiąga tron, pokonując niewiarygodną odległość dzielącą wiejską chatę od królewskiego stolca. Wszakże osiągnąwszy ów sukces – ginie. Fakt ten można tłumaczyć wielorako. A więc istnieniem wyższej sprawiedliwości, która wymierza karę. Bóg może istnieć, choć Balladyna stara się o tym nie wiedzieć, zamykając swe działania w obrębie spraw ziemskich. A przecież po zabójstwie siostry na jej czole pojawia się niedająca się usunąć krwawa plama. Plama „nadnaturalna”, symboliczne piętno zbrodni, które może wskazywać na więź między ziemskim i metafizycznym porządkiem rzeczy. Piorun byłby więc wykonawcą boskiego sądu. (...) Nie tylko postać tytułowej bohaterki i finał utworu są wieloznaczne i dające się różnorako interpretować. Także „zabawa w Szekspira” ze „Snu nocy letniej” nie ma wyłącznie komicznego i zabawowego charakteru, choć związana jest – jak w Szekspirowskim wzorze – z komedią kontrastów, pomyłek i niestosownych wyborów, np. sylfy spowodują zakochanie się Kirkora w obu córkach wdowy, one też z pustoty skradną prawdziwą koronę Popiela, sentymentalny Filon zakocha się w zmarłej Alinie, tęczowa Goplana zapała miłością do „mięsnego” Grabca. Albowiem pojawia się w „Balladynie” jeszcze jedna siła sprawcza, która gruntownie plącze ludzkie losy. To ironiczne fatum, związane z romantyczną kategorią ironii. Na pozornie komediowe igraszki pomyłek wolno spojrzeć jako na efekt działań owego ironicznego fatum, rządzącego przebiegiem zdarzeń i losów. W jego tryby wplątane są obydwie sfery rzeczywistości utworu – realna i baśniowo – fantastyczna.
(Alina Witkowska, Literatura romantyzmu, Warszawa 1987.)
Postacie w „Balladynie”
Grabiec jest postacią centralną, jeśli chodzi o pokazanie stosunku ludu do zagadnienia państwa, głównie władzy w państwie. Grabiec potrafi niezwykle celnie scharakteryzować nonsensy ustrojowe w państwie Popiela IV. Właśnie nonsensy, a nie grozę i hańbę tego państwa (o tym opowiedział Kirkor). Grabiec potrafi także drwić z podstaw programu „społecznego” Pustelnika: z herbów, z chłopskich ambicji, z pychy nowobogackich. A także z własnej władzy królewskiej. „Widzę – mówi o koronie – że służy ludziom do tych samych celów co czapka: kryje uszy.” (...) Grabiec nie ma ambicji sięgania po koronę. Przyjmuje ją jako rekwizyt pysznej zabawy oraz jako pijackie przywidzenie, cos nierealnego. Jego ideałem nie jest posiadanie władzy, lecz rozkosze podniebienia i żołądka. (...) Balladyna posiada także daleko idącą świadomość własnej sytuacji społecznej i małych możliwości, jakie dawał system wyboru kandydata do nobilitacji na tle podziału klasowego w państwie Popielowym. (...) [Alina] Ona jedna zadowolona byłaby z systemu, jaki obmyślił Pustelnik, aprobowała Wdowa i podjął się realizować Kirkor. Lecz Alina ginie jako ofiara utopijności tego programu. (...) Grabiec, który program Pustelnika krytykuje i ani myśli korzystać z ciasnych furtek do kariery, ginie także jako ofiara kaprysu i przypadku, panoszących się wewnątrz tego pozornie zracjonalizowanego i zdeterminowanego świata Pustelnkiowego.
Balladyna przyjmująca zasadę hegemonii szlachty, gdy się wśród szlachty znalazła, a zarazem nienawidząca systemu, przypominającego nieszlachciańskie jej pochodzeni, wykorzystuje w sposób bezwzględny szanse stworzone przez program Pustelnika oraz przez kaprys i beztroskę Goplanowego dworu. Lecz i Balladyna musi zginąć, skoro aprobuje – jak Pustelnik i Goplana – zasadę surowej sprawiedliwości bożej. A aprobuje, co jest właśnie podstawą tragedii nie tylko jej, ale – jak się okazuje – i państwa. „Czarne serce” Balladyny zawiera także „kołowrotek szczero – sumienny”, tłumiony długo przez strach, lecz uwolniony od tego tłumika z chwilą śmierci Kostryna.
strona: 1 2 3
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies