Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Balladyna
W dramacie romantycznym mogły „występować” i być ze sobą łączone różne style wypowiedzi: styl niski pobrzmiewał obok stylu wysokiego - patetycznym wypowiedziom towarzyszyły kwestie stylizowane np. na gwarę ludową. Taki zabieg „celował” w uzyskaniu efektu śmieszności, groteski, karykatury. Podkreślał również odrębność postaci (patetyczny Filon, „gminny”, pospolity Grabiec, mądry Pustelnik), indywidualizował je, a przez to ukazywał niemożność porozumienia się między nimi. Grabiec nie mógł porozumieć się z Goplaną:
„Goplana
Jak się nazywasz, piękny młodzieńcze?
Grabiec
Nic sobie...
Goplana
Miły nic sobie
Grabiec
Jakżeś głupia, mościa pani –
Nic sobie, to się znaczy, ze nic nie przygani
Mojej piękności... to jest, żem piękny. A zwę się
Grabiec.”
i miał niejakie trudności w sprawowaniu funkcji króla na uczcie w zamku. Kirkor nie mówił językiem Wdowy, a ona „słownie” próbowała okazać mu szacunek należny komuś z wyższej sfery:
„Wdowa
„Może królewic chce odpocząć trocha? (...)”
„Ja ciebie, panie, nie rozumiem...(...)”
Wdowa
„Mój ty krolewicu, (gwara)
Jeśli pozwolisz twej pokornej służce
To ci poradzi, piękny krasnolicu.
Oto niech rankiem idą w las dziewczyny,
A każda weźmie dzbanek z czarnej gliny;
I niechaj malin szukają po lesie, (...)
Kirkor
Wyborna rada... O! złota prostoto!
Ty dasz mi szczęście niczym nie skłócone,
Dnie rozkoszami przeplatane z cnotą.(...)”
Ta „rozbieżność” językowa ukazuje po części konflikty – bariery w dialogu, podkreśla odrębność sfer pochodzenia.
Indywidualizacje stylistyczne są najbardziej jaskrawe przy pierwszym „spotkaniu się” postaci, później w miarę rozwoju akcji ich styl się ujednolica, bądź, jak w przypadku Grabka, przybiera określoną pozę stylistyczną:
„GrabiecStyl „Balladyny”
Autor: Ewa PetniakW dramacie romantycznym mogły „występować” i być ze sobą łączone różne style wypowiedzi: styl niski pobrzmiewał obok stylu wysokiego - patetycznym wypowiedziom towarzyszyły kwestie stylizowane np. na gwarę ludową. Taki zabieg „celował” w uzyskaniu efektu śmieszności, groteski, karykatury. Podkreślał również odrębność postaci (patetyczny Filon, „gminny”, pospolity Grabiec, mądry Pustelnik), indywidualizował je, a przez to ukazywał niemożność porozumienia się między nimi. Grabiec nie mógł porozumieć się z Goplaną:
„Goplana
Jak się nazywasz, piękny młodzieńcze?
Grabiec
Nic sobie...
Goplana
Miły nic sobie
Grabiec
Jakżeś głupia, mościa pani –
Nic sobie, to się znaczy, ze nic nie przygani
Mojej piękności... to jest, żem piękny. A zwę się
Grabiec.”
i miał niejakie trudności w sprawowaniu funkcji króla na uczcie w zamku. Kirkor nie mówił językiem Wdowy, a ona „słownie” próbowała okazać mu szacunek należny komuś z wyższej sfery:
„Wdowa
„Może królewic chce odpocząć trocha? (...)”
„Ja ciebie, panie, nie rozumiem...(...)”
Wdowa
„Mój ty krolewicu, (gwara)
Jeśli pozwolisz twej pokornej służce
To ci poradzi, piękny krasnolicu.
Oto niech rankiem idą w las dziewczyny,
A każda weźmie dzbanek z czarnej gliny;
I niechaj malin szukają po lesie, (...)
Kirkor
Wyborna rada... O! złota prostoto!
Ty dasz mi szczęście niczym nie skłócone,
Dnie rozkoszami przeplatane z cnotą.(...)”
Ta „rozbieżność” językowa ukazuje po części konflikty – bariery w dialogu, podkreśla odrębność sfer pochodzenia.
Indywidualizacje stylistyczne są najbardziej jaskrawe przy pierwszym „spotkaniu się” postaci, później w miarę rozwoju akcji ich styl się ujednolica, bądź, jak w przypadku Grabka, przybiera określoną pozę stylistyczną:
W podzamkowym lesie
Muszą być słodkie maliny i duże,
I smakowite, skoro Kirkor woli
Dzban takich malin, niż meszty papuże
I płaszcz królewski. – Każ, niech nam podstoli
Malin dzban poda na pokosztowanie.”
Styl wypowiedzi postaci miał uwydatniać możliwości intelektualne i artystyczne autora, udowadniał, że autor dramatu potrafi mówić różnymi „językami”, i że opanował, i jednocześnie doskonalił warsztat pisarski.
Prócz bogactwa stylów widać różnorodność form wypowiedzi czasem zabarwionych dowcipem, ironią:
„Pustelnik
Witaj synu...
Czego chcesz?
Kirkor
Rady.
Pustelnik
Zostań pustelnikiem.
Kirkor
Gdybym podstarzał dziesiątym krzyżykiem,
Może bym w smutne schronił się dąbrowy;
Ale ja młody pan czterowieżowy,
Przemyślam dzisiaj, jak by się ożenić...
Poradź mi, starcze!”
opowiadanie: (opowieść Pustelnika)
„ (...) Miałem dziatek troje.
Nocą do komnat weszli bracia zboje,
Różyczki moje trzy z łodygi ścięto!
Dziecinki moje w kołyskach zarżnięto!
Aniołki moje!... wszystkie moje dzieci!”
piosenka: (śpiew Swatów)
„Nie odwracaj czoła,
Wstydliwa dziewczyno;
Mąż na ciebie woła,
Młodziutka kalino.
Nie odwracaj czoła...”.
Zaznaczają się, związane z rodzajem wypowiedzi postaci (piosenka, pieśń ludowa opowiadanie, wypowiedzi ludu) różne miary wersyfikacyjne (wersy pięcio- , sześcio- , ośmio- , jedenasto- , dwunasto- , trzynastozgłoskowe). Przykład pieśni wiejskiej nuconej przez echa – duchy na uczcie w zamku:
„Obie kocha pan; (pięciozgłoskowiec)
Obie wzięły dzban; (pięciozgłoskowiec)
strona: 1 2
Szybki test:
Styl niski w "Balladynie" występuje:a) tylko w akcie III
b) tylko podczas uczty na zamku
c) obok stylu wysokiego
d) w całym utworze
Rozwiązanie
"Balladyna" jest zbliżona do opery, ponieważ:
a) występuje wiele „partii śpiewanych”
b) tekst jest melodyjny
c) Słowacki zamieścił wiele przyśpiewek
d) występuje libretto
Rozwiązanie
„Rozbieżność” językowa:
a) powoduje konflikty
b) powoduje bariery w dialogu
c) wszystkie odpowiedzi są poprawne
d) świadczy o odrębności sfer
Rozwiązanie
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies