Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Biblia

Księga Hioba – streszczenie i opracowanie

Autor: Jakub Rudnicki

„Księga Hioba” stanowi jedną z ksiąg Starego Testamentu. Datuje się jej powstanie między V a III w. p.n.e. Należy do ksiąg dydaktycznych, zwanych także mądrościowymi. Uważa się, że jej Prolog i Epilog są jej najstarszymi częściami – oba fragmenty zostały napisane prozą i stanowiły dawną opowieść o cierpiącym niewinnie Sprawiedliwym. Późniejszy autor „Księgi Hioba” nadał jej inny charakter, wybierając język poezji. Pomiędzy Prologiem i Epilogiem zawarł poemat o niezawinionym cierpieniu, będący niby wielką rozprawą ze sprawiedliwością Stwórcy. Rozpoczyna się skargą Hioba, następnie zamienia się w dialog Hioba z przyjaciółmi i kończy teofanią – spotkaniem Hioba z Bogiem. Wzoru dzieła należy poszukiwać w literaturze mądrościowej Bliskiego Wschodu, skąd wywodzi się dialogową formę niespotykaną nigdzie indziej w Biblii.

Księga Hioba ma charakter uniwersalny i odnosi się do bożego planu dla człowieka. Nie ma charakteru wywodu filozoficznego tak, jak to miało miejsce u filozofów greckich. Ukazuje natomiast boską tajemnicę cierpienia, wobec której wierny powinien podejść z pokorą i zaufaniem. Głównym jej problemem jest odpowiedź na pytanie człowieka o sens niezawinionego cierpienia. Forma literacka „Księgi Hioba” nie jest jednorodna. To fragmenty prozatorskie z poematem podzielonym na dwie części. Możemy w części poetyckiej wyróżnić różne rodzaje literackie: dyskusje i mowy, przypominające mowy sądowe, a także lamentacje. Podzielenie księgi na fragmenty wypowiadane przez różne osoby może przywodzić na myśl dramat, jednak nie jest to dramat w rozumieniu antycznym.

„Księga Hioba” opowiada o losach pobożnego, pokornego i sprawiedliwego sługi bożego – Hioba, który zamieszkiwał ziemię Us. Wiódł on szczęśliwe życie u boku żony i dzieci, a jego majątek pomnażał się. Miał siedem synów i trzy córki, a także wielkie stada owiec, wielbłądów, wołów, oślic oraz wiele sług. „Był najwybitniejszym człowiekiem spośród wszystkich ludzi Wschodu”.

Na skutek zakładu Boga i Szatana został poddany próbie swej wierności i oddania Stwórcy. Szatan twierdzi, że jeśli Hiob utracił by swe bogactwo i szczęście, odwróciłby się od Boga. Wkrótce tak się stało – utracił wszystko – bliskich i majątek, a dodatkowo zesłane zostały na niego choroby – jego ciało na skutek trądu staje się jedną raną. Hiob stracił też dobre imię, jednak nie zaczął złorzeczyć Bogu, co sugerowała mu żona. Wciąć powtarzał: „niech będzie imię Pańskie błogosławione”. Spotykamy go, gdy jako chory i opuszczony nędzarz opłakuje swój los siedząc w popiele. Przybywa do niego trzech przyjaciół, jednak nie odzywają się do niego widząc „że jego ból jest wielki”. Przyjaciele bohatera zalecają mu opamiętanie w wyrażaniu żalu i zaufanie w mądrość Stwórcy. Chcą go zmusić, by pojednał się z Bogiem, jednak bohater jest przekonany, że nigdy od Najwyższego nie odszedł, nie rozumie czym mógłby wobec Niego zawinić. Cierpienia Hioba były zupełnie niezawinione, choć jego znajomi odbierali je jako karę za popełnione grzechy. Bohater zadaje sobie pytania o przyczyny swych cierpień, a także przyczyny istnienia zła i nieszczęść na świecie. Milczenie Boga poddaje w wątpliwość jego długoletnią wierność. Odrzuca naciągane argumenty swoich rozmówców. W poczuciu niewinności odważa się mówić do Boga, a nawet oskarżać. Mówi, że Bóg otoczył go pustynią milczenia i ciemnością. Hiob skarżąc się na Boga, zarzucając mu skazę i brak logiki popełnia dwa błędy: zakładając sprzeczność w Bogu zmienia jego obraz tak, że Bóg przestaje być Bogiem, z kolei wciąż uznaje grzech za karę. Część tę kończy „Hymn o Mądrości” – krytyka mądrości ludzkiej, która może wiele, jednak nie potrafi odnaleźć Mądrości prawdziwej.

Osobą przemawiającą w księdze jest także Bóg. Odpowiada na skargi Hioba, a jego odpowiedzią jest teofania (objawienie się Boga). Wypowiada się w dwóch fragmentach: „Mądrość boża widoczna w świecie” oraz „Bóg panuje nad siłami zła”. Przemawia do Hioba bezpośrednio. Pokazuje swoją moc i sprawiedliwość, zachęca Hioba, by się z nim zmierzył. Pokazuje swą sprawiedliwość. Nie odpowiada na jego pytania, jednak przez swą obecność wszystko wyjaśnia. Hiob zaczyna rozumieć, że w Bożym działaniu jest wiele rzeczy niepojętych dla człowieka, a to co pozornie nie ma sensu może być częścią niezgłębionego sensu Stwórcy. Człowiek z pokorą uznaje wyższość Pana i składa mu hołd. Dostrzega swój grzech, który polega na niezbitym przekonaniu o własnej racji i o prawie do sądzenia innych, nawet Bóg do przyłaszenia sobie miejsca Boga w kierowaniu losami człowieka. Na koniec, w Epilogu, Bóg gani przyjaciół bohatera, którzy nieszczęścia go spotykające traktowali jako karę za grzechy, zemstę Boga na słabym człowieku. Ostatecznie nie odwraca się jednak przeciw Bogu, za co zostaje wynagrodzony. Mimo zwątpień, pretensji i rozterek pozostaje wierny Stwórcy. Jego majątek zostaje podwojony, jego rodzina odradza się, a on żyje jeszcze sto czterdzieści lat obserwując narodziny czterech kolejnych pokoleń swych potomków.

strona: 1 2

Szybki test:

Hiob jest między innymi symbolem:
a) biblijnego męczennika
b) niezłomnej postawy i godności człowieka w chwili próby
c) bezkrytycznej postawy wobec bólu i cierpienia
d) ułomności ludzkich zsyłających na człowieka karę
Rozwiązanie

Teofania to:
a) złożenie Bogu ofiary
b) pieśń dziękczynna skierowana do Boga
c) wywyższenie Boga
d) spotkanie człowieka z Bogiem
Rozwiązanie

Hiob został skazany na cierpienia na skutek:
a) nadmiernej pokory
b) grzechu ciężkiego
c) zakładu Boga z Szatanem
d) nadmiernej pychy
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies