Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Biblia

Ewangelia jako gatunek literacki

Autor: Jakub Rudnicki

Słowo ewangelia przywodzi na myśl cztery biblijne Ewangelie: św. Marka, św. Mateusza, św. Łukasza i św. Jana. Jednak greckie słowo euangelion jest znacznie starsze od chrześcijaństwa. Pojawia się już w „Odysei” Homera i oznacza nagrodę, którą otrzymuje człowiek przynoszący dobrą nowinę. Z czasem znaczenie oznacza już samą dobrą nowinę, głównie w znaczeniu religijnym.

Ostateczny kształt Ewangeliom nadały potrzeby chrześcijańskich wspólnot. Na pewno nie były one dziennikarskimi sprawozdaniami, biografiami, ani monografiami historycznymi. Jako nowy gatunek literacki ewangelię wprowadził św. Marek (autor najstarszej Ewangelii). Swoje dzieło zatytułował: „Początek Ewangelii Jezusa Chrystusa, Syna Bożego”. Według jego była to „Dobra Nowina” głoszona przez Chrystusa, jednak, gdy zaczął ją spisywać, powstał nowy gatunek.

Na ewangelię składają się trzy warstwy: fakt historyczny, interpretacja, praktyczne odniesienie do życia Kościoła. Mamy zatem w biblijnych Ewangeliach relacje o historycznych wydarzeniach, o których mogą opowiedzieć jeszcze ich świadkowie. Jednak zapisy te byłyby niczym, gdyby rozumieć je w oderwaniu od Zmartwychwstania Chrystusa, a także całego kontekstu Pisma Świętego. Dopiero wówczas można zrozumieć co znaczą słowa, że Jezus nie przyszedł „znieść Prawo i Proroków [Pismo], ale je wypełnić”. W tym kontekście fakty z życia Jezusa nabierają duchowego wymiaru. Trzecią płaszczyznę Ewangelii stanowi odniesienie do życia wspólnoty, z którą związany czuł się dany Ewangelista. Treści były odpowiedzią na jej potrzeby. Ewangeliści ukazywali więc faktu widziane z perspektywy Zmartwychwstania i Pisma Świętego i wyjaśniali, co oznaczały dla nich oraz ich wspólnot, a przez to dla Kościoła powszechnego.
Uczeni prowadzą burzliwe debaty na temat literackiego gatunku Ewangelii. Jedni do strzegają podobieństwa między Ewangeliami a dziełami literatury żydowskiej (apokalipsy, biografie sprawiedliwych mężów, biografie proroków) i dziełami literackimi Greków i Rzymian (popularne biografie, biografie pochwalne, aretalogie, tragedie). Inni dowodzą, że cztery Ewangelie reprezentują całkiem nowy gatunek literacki, najprawdopodobniej stworzony przez autora Ewangelii Marka. Istnieje wiele odmian tej teorii. Dla jednych uczonych Ewangelie stanowią końcowy produkt ewolucyjnego procesu, który zapoczątkowało głoszenie chrześcijańskiego kerygmatu (orędzia). Dla innych Ewangelia Marka jest narracyjnym przekazem najwcześniejszego przepowiadania Kościoła, odpowiadającego relacji w Dz 10,36-43. Chociaż Ewangelie w pewnej mierze przypominają starożytne biografie i historie, są nowym gatunkiem literackim w tym znaczeniu, że nikomu nie udało się wskazać na przekonujące analogie między nimi a innymi dziełami literackimi starożytnego świata. – źródło on-line: „Słownik biblijny” (EB)


Zobacz inne artykuły:

Inne
Przypowieść o miłosiernym Samarytaninie - analiza i interpretacja
Przypowieść o synu marnotrawnym - analiza i interpretacja
Apokalipsa św. Jana – streszczenie i opracowanie
Hymn o miłości św. Pawła – analiza i interpretacja
Pieśń nad Pieśniami – analiza i interpretacja
Księga Koheleta – streszczenie i opracowanie
Księga Hioba – streszczenie i opracowanie
Opis stworzenia świata i człowieka według Księgi Rodzaju
Podział ksiąg biblijnych
Języki Biblii i przekłady
Gatunki literackie w Biblii
Bohaterowie Nowego Testamentu
Bohaterowie Starego Testamentu
Symbolika biblijna
Stylizacja biblijna
Biblia jako dzieło kulturotwórcze
Zwroty frazeologiczne w Biblii
Bibliografia do Biblii
Nawiązania do Biblii w literaturze
Przypowieść jako gatunek literacki
Ewangelia jako gatunek literacki
Psalm jako gatunek literacki



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies