Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Prusa

Budowa noweli „Kamizelka”

Autor: Karolina Marl�ga

Kamizelkę Bolesława Prusa często określa się mianem klasycznej „noweli z sokołem”. Określenie to jest związane z teorią sokoła (z niemieckiego Falkentheorie), autorstwa Paula Heysego, sformułowaną przez niego w 1871 roku. Owa teoria opisuje klasyczną kompozycję noweli, której cechy stanowią:

- pojawienie się w każdej istotnej fazie fabuły wyróżnionego i dominującego motywu opowieści, nazywanego „sokołem noweli”, najczęściej jest nim konkretny przedmiot, któremu autor nadaje specjalne, symboliczne znaczenie,
- wyraźnie zaznaczony punkt kulminacyjny, którym najczęściej jest odmiana losu bohatera,
- jednowątkowa i jasna fabuła, ograniczenie liczby bohaterów i wątków pobocznych do minimum,
- skromna rola narratora, ograniczająca się do przedstawienia faktów.

Teoria sokoła zawdzięcza swoją nazwę noweli Sokół pochodzącej z Dekamerona Boccacia, którą Heyse uznał za dzieło wzorcowe. Opowiada ona o ubogim szlachcicu, który poświęcił swojego ukochanego sokoła, aby przygotować z niego danie dla pięknej kobiety. Wykwintny posiłek tak zasmakował i historia z nim związana wzruszyła damę na tyle, iż poślubiła bohatera i uczyniła z niego bogacza. Motywem pojawiającym się w każdej istotnej części Dekamerona jest właśnie motyw sokoła.

Łatwo dostrzec, iż Kamizelka spełnia główne założenia teorii sokoła, a zwłaszcza jej wewnętrzna opowieść o losach ubogiego małżeństwa. „Sokołem noweli” jest tytułowa kamizelka, która spełnia ważną rolę, zwłaszcza symboliczną. To ona odzwierciedla wielką miłość bohaterów, a także ich tragiczny los. Opowieść snuta przez narratora jest zdecydowanie jednowątkowa i rozwija się w sposób schematyczny: ekspozycja, rozwinięcie akcji, punkt kulminacyjny i rozwiązanie akcji.

Jedynie losy narratora nie spełniają wymogów stawianych przez Heysego. Postać ta zamiast pozostać w cieniu pozostałych postaci wybija się na równą im pozycję głównego bohatera.

Inwersja czasowa w prozie polega na zakłóceniu chronologicznego następstwa zdarzeń, np. przedstawienia najpierw wydarzenia kończącego akcję, a następnie opisanie jak do tego doszło.

Poza teorią sokoła, innym ważnym terminem związanym z budową Kamizelki jest pojęcie inwersji czasowej. Uwidacznia się ona w noweli tym, iż najpierw dowiadujemy się o śmierci urzędnika, a następnie zapoznajemy się z losami młodego małżeństwa.

Szybki test:

Teoria sokoła zawdzięcza swoją nazwę noweli „Sokół” autorstwa:
a) Dantego Alighieri
b) Diderota
c) Woltera
d) Boccacia
Rozwiązanie

Z niemieckiego „Falkentheorie” to teoria:
a) parapetowa
b) cebuli
c) zwięzłości
d) sokoła
Rozwiązanie

Inwersja czasowa to:
a) zakłócenie chronologii akcji
b) budowa cykliczna utworu
c) budowa liniowa utworu
d) brak początku z końca akcji
Rozwiązanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

Antek

„Antek”- streszczenie Czas i miejsce akcji noweli „Antek” Charakterystyka Antka Streszczenie „Antka” w pigułce Kompozycja noweli „Antek” Problematyka „Antka” Pozostali bohaterowie „Antka” Motywy literackie w noweli „Antek” Plan wydarzeń „Antka” Najważniejsze cytaty noweli „Antek”

Kamizelka

„Kamizelka” - streszczenie Streszczenie „Kamizelki” w pigułce Bohaterowie „Kamizelki” Problematyka „Kamizelki” Budowa noweli „Kamizelka” Plan wydarzeń „Kamizelki” Ekranizacja „Kamizelki” Najważniejsze cytaty z „Kamizelki”

Katarynka

„Katarynka” - streszczenie Pan Tomasz – charakterystyka postaci Problematyka „Katarynki” Czas i miejsce akcji „Katarynki” Streszczenie„ Katarynki” w pigułce Charakterystyka dziewczynki „Katarynka” jako nowela Motywy literackie w „Katarynce” Plan wydarzeń „Katarynki” Ekranizacje „Katarynki” Najważniejsze cytaty z „Katarynki”

Inne

Biografia Bolesława Prusa Nowela jako gatunek. Wyznaczniki Bolesław Prus - kalendarium twórczości Kalendarium życia Bolesława Prusa Bibliografia

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies