Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Prusa

Problematyka „Antka”

Autor: Karolina Marl�ga

Kreacja tytułowego bohatera, czyli nieprzeciętnie utalentowanego wiejskiego dziecka, na którego zdolnościach nikt w jego otoczeniu się nie poznał służy zwróceniu uwagi czytelnika na ówczesne problemy polskiej wsi. Należy do nich zaliczyć zacofanie, ciemnotę, brak rzetelnej pomocy z zewnątrz oraz brak pomysłu na walkę z biedą.

Wieś nad Wisłą, która stanowi miejsce akcji noweli, to miejsce, gdzie Antek, dziecko obdarzone talentem artystycznym i potencjałem konstruktora wiatraków zamiast pomocy znajduje jedynie brak zrozumienia i poniżenie. Poczynając od rodzinnego domu, w którym rodzona matka uważa go za „darmozjada”, ponieważ nie potrafi wykonać żadnej pracy przy gospodarstwie, a kończąc na nauczycielu, który zamiast uczyć Antka podstaw pisowni wyżywał się na nim.

Wieś opisana w utworze to miejsce, gdzie: „Każdy chłopski dom szarą słomą pokryty miał ogródek, a w ogródku śliwki węgierki, spomiędzy których widać było komin sadzą uczerniony i pożarną drabinkę. Drabiny te zaprowadzono nie od dawna, a ludzie myśleli, że one lepiej chronić będą chaty od ognia niż dawniej bocianie gniazda. Toteż gdy płonął jaki budynek, dziwili się bardzo, ale go nie ratowali”. Widać w tych słowach bardzo wyraźnie ironię Prusa. Zabieg ten miał na celu zwrócenie szczególnej uwagi czytelnika na palące problemy polskiej wsi, w której szerzyła się ciemnota i zacofanie.

Wieś nad Wisłą to miejsce, gdzie pogańskie zabobony wciąż znajdują swoich entuzjastów. Miejscowa znachorka uznała, iż jedynym sposobem na przepędzenie choroby z organizmu małej Rozalki było włożenie jej do rozgrzanego pieca. Pomysł ten wydaje się normalnemu człowiekowi niedorzeczny i całkowicie pozbawiony sensu, lecz wśród mieszkańców wioski spotkał się on z aprobatą, a co za tym idzie został zrealizowany. Jego jedynym skutkiem była śmierć dziewczynki.

Instytucją, która miała odmienić oblicze wsi miała być szkoła. We wsi nad Wisłą pracował nauczyciel, o którym jedna z kobiet powiedziała: „On niby, jak z nim gadać, to taki jest trochę głupowaty, ale uczy - jak wypada. Mój przecie chłopak chodzi do niego dopiero trzeci rok i już zna całe abecadło - z góry na dół i z dołu do góry”. Nauczyciel okazał się być zwykłym oszustem, który wziął od matki Antka pieniądze za naukę jej syna, choć prawo zabraniało mu tego robić. W stosunku do głównego bohatera, zamiast pochwał lub innych środków pedagogicznych stosował kary cielesne. Mężczyzna pastwił się nad swoimi uczniami, gdy w jego mniemaniu zrobili coś złego. W opisie samej szkoły ponownie możemy doszukać się ironii: „(…) wydała mu się taka prawie porządna jak ta izba w karczmie, co w niej szynkwas stoi, a ławki były w niej jedna za drugą jak w kościele. Tylko że piec pękł i drzwi się nie domykały, więc trochę ziębiło”.

Największym problemem wsi jest nieustająca bieda. Samotna kobieta, pozbawiona pomocy z zewnątrz, nie była w stanie utrzymać rodziny, przez co jej najstarszy syn musiał „wyruszyć w świat”. Antek zdał sobie z czasem sprawę z trudnej sytuacji w jakiej znalazła się jego matka, on i jego brat: „Chata ich była najbiedniejszą we wsi, a pole najgorsze. Matka, choć przecie gospodyni, pracować musiała jak komornica i odziewała się prawie w łachmany. Na niego samego patrzono we wsi jak na straceńca, który nie wiadomo po co innym chleb zjada. A co go się nie nabili, co go się nawet psy nie nagryzły!... Jakże daleko było mu do profesora, gorzelnika, a choćby i do pisarza, którzy ile razy chcieli, mogli wejść do wójtowskiej chaty i gadać z wójtową”. Prus wskazał, że polskiej wsi potrzebna była reforma strukturalna i rzetelna pomoc w wyjściu z trudnej sytuacji.

Uniwersalnym i ponadczasowym przesłaniem Antka jest apel narratora: „Może spotkacie kiedy wiejskiego chłopca, który szuka zarobku i takiej nauki, jakiej między swoimi nie mógł znaleźć. W jego oczach zobaczycie jakby odblask nieba, które przegląda się w powierzchni spokojnych wód; w jego myślach poznacie naiwną prostotę, a w sercu tajemną i prawie nieświadomą miłość.

strona: 1 2

Zobacz inne artykuły:

Antek

„Antek”- streszczenie
Czas i miejsce akcji noweli „Antek”
Charakterystyka Antka
Streszczenie „Antka” w pigułce
Kompozycja noweli „Antek”
Problematyka „Antka”
Pozostali bohaterowie „Antka”
Motywy literackie w noweli „Antek”
Plan wydarzeń „Antka”
Najważniejsze cytaty noweli „Antek”

Kamizelka

„Kamizelka” - streszczenie
Streszczenie „Kamizelki” w pigułce
Bohaterowie „Kamizelki”
Problematyka „Kamizelki”
Budowa noweli „Kamizelka”
Plan wydarzeń „Kamizelki”
Ekranizacja „Kamizelki”
Najważniejsze cytaty z „Kamizelki”

Katarynka

„Katarynka” - streszczenie
Pan Tomasz – charakterystyka postaci
Problematyka „Katarynki”
Czas i miejsce akcji „Katarynki”
Streszczenie„ Katarynki” w pigułce
Charakterystyka dziewczynki
„Katarynka” jako nowela
Motywy literackie w „Katarynce”
Plan wydarzeń „Katarynki”
Ekranizacje „Katarynki”
Najważniejsze cytaty z „Katarynki”

Inne

Biografia Bolesława Prusa
Nowela jako gatunek. Wyznaczniki
Bolesław Prus - kalendarium twórczości
Kalendarium życia Bolesława Prusa
Bibliografia

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies