Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Prusa
Główny problem, który w swoim dziele poruszył Prus wiąże się z pozytywistycznym hasłem filantropii. Tomasz jako przedstawiciel zamożnej części społeczeństwa poczuł się zobligowany do niesienia pomocy słabszym i biedniejszym. Emerytowany mecenas, który wiódł samotne życie, a większość pieniędzy wydawał na dzieła sztuki i antyki, zachował się zgodnie z zasadami solidarności społecznej. O ile jego wcześniejsza postawa nie znajdowała aprobaty u czytelnika, to swoim hojnym gestem Tomasz wymazał złe wrażenie po sobie.
Filantropia bohatera przyniosła korzyść nie tylko niewidomej dziewczynce, ale i jemu samemu. Jak wcześniej zostało to wspomniane wiódł samotne życie, nie miał najbliższej rodziny, dlatego też świadomość, iż wciąż był komuś potrzebny, nie tylko kolegom po fachu, którzy przychodzili do niego po radę, ale najuboższym mieszkańcom Warszawy z pewnością podniosła go na duchu.
Kolejny problem również związany jest z panującymi w czasach Prusa trendami w polskiej literaturze. W Katarynce obecne jest zagadnienie cierpiącego dziecka i świata widzianego jego oczyma, które było bardzo popularne w nowelistyce pozytywistycznej. Najwybitniejsi autorzy owej epoki, czyli Prus, Sienkiewicz czy Dąbrowska czynili z dzieci bohaterów swoich dzieł, aby zwrócić uwagę społeczeństwa na najmłodszych. Autor Kamizelki w jednym ze swoich innych dzieł napisał: „Naród nasz nie jest jako owi purytanie, co mężnie szli w nieznane, ażeby zbudować nową, wolną i potężną ojczyznę, ale jest jak dziecko, które z rozpaczą wyciąga ręce ku odsuwającej się przeszłości”. Dla piewcy codzienności, jakim był Prus, problemy dzieci i zwykłych prostych ludzi był znacznie istotniejsze od tego, co działo się na salonach.
Jak trafnie zauważył literat i publicysta Adam Breza: „Gdyby [Prus] był naturalistą, ulubionym dlań studium byłyby wymoczki. Gdyby był medykiem, kochałby się w bakteriach. Ponieważ jest powieściopisarzem, więc umiłował prostaczków, biedaków, małe dzieci, idiotów i kaleki. W tym świecie jest jak u siebie. Zakłada dwie pary okularów i bada ten skromny, spokojny, drobny mikrokosmos, analizując uczucia kiełkujące dopiero i pierwotne, pragnienia same siebie nieświadome, światek nierozwiniętych serc i uczuć i tych ludzi ani bardzo złych, ani anielsko dobrych, ani zbyt podłych, ani nadto szlachetnych. W tym zakresie tworzy istne arcydzieła”.
Dzieci w twórczości Prusa zwykle wywodzą się z ubogich rodzin, podobnie jest z niewidomą dziewczynką, która jest córką krawcowej i wychowuje się bez ojca. Ośmioletnią bohaterkę cechuje dojrzałość, rozbudowany świat wewnętrzny, doświadczenie wynikające z przejść życiowych związanych z chorobą. Dziewczynka, chociaż kaleka, może stanowić wzór do naśladowania nie tylko dla swoich rówieśników, ale i dla dorosłych. Jej zapał do poznawania świata pomimo utraty wzroku („Nie mogąc widzieć, kaleka chciała przynajmniej słuchać wciąż najrozmaitszych odgłosów”) budzi w czytelniku podziw i szacunek do małej bohaterki. Jej postawa wobec kalectwa, nie użalanie się nad własnym losem, ale znoszenie z godnością wszelkich niedogodności związanych ze ślepotą może być odczytywana jako pozytywne przesłanie Katarynki.Problematyka „Katarynki”
Główny problem, który w swoim dziele poruszył Prus wiąże się z pozytywistycznym hasłem filantropii. Tomasz jako przedstawiciel zamożnej części społeczeństwa poczuł się zobligowany do niesienia pomocy słabszym i biedniejszym. Emerytowany mecenas, który wiódł samotne życie, a większość pieniędzy wydawał na dzieła sztuki i antyki, zachował się zgodnie z zasadami solidarności społecznej. O ile jego wcześniejsza postawa nie znajdowała aprobaty u czytelnika, to swoim hojnym gestem Tomasz wymazał złe wrażenie po sobie.
Filantropia bohatera przyniosła korzyść nie tylko niewidomej dziewczynce, ale i jemu samemu. Jak wcześniej zostało to wspomniane wiódł samotne życie, nie miał najbliższej rodziny, dlatego też świadomość, iż wciąż był komuś potrzebny, nie tylko kolegom po fachu, którzy przychodzili do niego po radę, ale najuboższym mieszkańcom Warszawy z pewnością podniosła go na duchu.
Kolejny problem również związany jest z panującymi w czasach Prusa trendami w polskiej literaturze. W Katarynce obecne jest zagadnienie cierpiącego dziecka i świata widzianego jego oczyma, które było bardzo popularne w nowelistyce pozytywistycznej. Najwybitniejsi autorzy owej epoki, czyli Prus, Sienkiewicz czy Dąbrowska czynili z dzieci bohaterów swoich dzieł, aby zwrócić uwagę społeczeństwa na najmłodszych. Autor Kamizelki w jednym ze swoich innych dzieł napisał: „Naród nasz nie jest jako owi purytanie, co mężnie szli w nieznane, ażeby zbudować nową, wolną i potężną ojczyznę, ale jest jak dziecko, które z rozpaczą wyciąga ręce ku odsuwającej się przeszłości”. Dla piewcy codzienności, jakim był Prus, problemy dzieci i zwykłych prostych ludzi był znacznie istotniejsze od tego, co działo się na salonach.
Jak trafnie zauważył literat i publicysta Adam Breza: „Gdyby [Prus] był naturalistą, ulubionym dlań studium byłyby wymoczki. Gdyby był medykiem, kochałby się w bakteriach. Ponieważ jest powieściopisarzem, więc umiłował prostaczków, biedaków, małe dzieci, idiotów i kaleki. W tym świecie jest jak u siebie. Zakłada dwie pary okularów i bada ten skromny, spokojny, drobny mikrokosmos, analizując uczucia kiełkujące dopiero i pierwotne, pragnienia same siebie nieświadome, światek nierozwiniętych serc i uczuć i tych ludzi ani bardzo złych, ani anielsko dobrych, ani zbyt podłych, ani nadto szlachetnych. W tym zakresie tworzy istne arcydzieła”.
Szybki test:
Najwybitniejsi autorzy pozytywizmu czynili z dzieci bohaterów swoich dzieł by:a) ominąć cenzurę
b) wzbudzić w czytelniku współczucie
c) odwrócić uwagę od palących problemów
d) zwrócić uwagę na krzywdę najmłodszych
Rozwiązanie
Główny problem, który w noweli „Katarynka” poruszył Prus wiąże się z hasłem:
a) pracy organicznej
b) pokrzepienia serc
c) filantropii
d) pracy u podstaw
Rozwiązanie
Postawa dziewczynki wobec kalectwa z noweli „Katarynka” może być odczytana jako:
a) pozytywne przesłanie
b) próba pocieszenia
c) negatywny przykład
d) ostrzeżenie
Rozwiązanie
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies