Konflikt tragiczny w „Antygonie” Sofoklesa
Dzieło Sofoklesa nawiązuje do mitu o rodzie Labdakidów i jest kontynuacją tragicznej historii. W „Antygonie” poznajemy tylko dwoje z czwórki rodzeństwa – potomków Edypa: tytułową Antygonę i jej młodszą siostrę Ismenę. Bracia: Eteokles i Polinejkes wskazani są jako nieżyjący pretendenci do królewskiej korony. Polegli w walce o władzę. Ich śmierć stanowi punkt wyjścia i pretekst do zilustrowania konfliktów – sprzecznych prawd: pomiędzy tym, co boskie a tym, co ludzkie (prawa pisane i niepisane - obyczajowe), rozumem a uczuciami, dobrem jednostki a dobrem społecznym, wolą, ... więcejKonflikt między tym, co boskie a tym co, ludzkie
Antytezę (różnicę) stanowi podwójne prawo: reguły ustanowione przez człowieka, który żąda, by były akceptowane przez lud (Kreon) i normy obyczajowe wpisane w świętą tradycję, przestrzegane od zawsze, bo wiążące się z wierzeniami (prawa boskie).Kreon to prawodawca i egzekutor praw – król. Po wygaśnięciu męskiej linii Labdakidów (śmierć Edypa, a później Polinejkesa i Eteoklesa) oraz jako bratu Jokasty (wdowy po Edypie) jemu należy się tron:
„ (...)władzę i tron ten objąłem,
Który mi z prawa po zmarłych przypada.”
Zakaz, który wydaje nie jest okrutnym kapryse... więcej
Konflikt miedzy jednostką a społeczeństwem w „Antygonie”
Kreon jako głowa państwa ma obowiązek stanowienia prawa. Na tym polu pragnie zbudować swój autorytet. Deklaruje rządzić sprawiedliwie, kierować się dobrem ogółu oraz przychylać do decyzji społeczeństwa:„Że nasze szczęście w szczęściu miasta leży
I jego dobro przyjaciół ma raić (w znaczeniu radować – cieszyć)
Przez te zasady podnoszę to miasto (...)”
Dlatego wydaje mu się racjonalne, że obrońca miasta zostanie pogrzebany z honorami, zaś nieprzyjaciel – pozbawiony czci, a jego ciało porzucone.
W momencie, gdy dowiaduje się o przestępstwie Antygony –... więcej
Prawda rozumu a prawdy uczucia w „Antygonie”
Każde państwo – to organizacja. By mogło właściwie funkcjonować niezbędna jest logika i zdrowy rozsądek. Człowiek oddany całkowicie idei państwa musi być intelektualistą, rzecznikiem rozumu. Kreon jawi się jako „wcielenie” czystego racjonalizmu. Jego bezwzględność, a nawet okrucieństwo nie wynikają z gniewu, czy zapalczywości, ale z bezwzględnej i zimnej konsekwencji rozumowania.O udział w zakazanym pogrzebie podejrzewa również Ismenę (jest przecież siostrą Antygony i Polinejkesa), na nią pochopnie wydaje wyrok, ale po upomnieniu Przodownika Chóru, dochodzi do głosu jego ro... więcej
Pochodzenie i rozwój dramatu antycznego
Według „Poetyki” Arystotelesa (IV w. p.n.e.) źródeł dramatu antycznego - tragedii greckiej należy doszukiwać się w dytyrambie i dramacie satyrowym.Dytyramb – był odmianą liryki chóralnej, związanej początkowo z kultem boga Dionizosa i obrzędowymi pieśniami układanymi na jego cześć. Wykonywał je zazwyczaj chór złożony z pięćdziesięciu osób. W V w. p.n.e. nastąpiło przekształcenie dytyrambu. Treść narracyjna ustąpiła miejsca muzyce i to ona zaczęła odgrywać najważniejszą rolę.
Nie bez znaczenia jest tu postać Ariona z Mentymny – poety i... więcej
Cechy tragedii antycznej
W VI rozdziale „Poetyki” Arystoteles utworzył i zdefiniował jedną z podstawowych kategorii tragedii – katharsis. Dzieło antyczne miało oddziaływać na odbiorcę: wzbudzić u widza litość i trwogę, a przez to „oczyścić” go wewnętrznie, tak, by rozładował tkwiące w nim emocje, a co za tym idzie, stał się lepszym człowiekiem, zrozumiał tajemnicę losu i pogodził się z nią.Klasyczne reguły a dramat szekspirowski
Klasyczne reguły stanowiące o charakterze dramatu antycznego i tragedii greckiej złamał Wiliam Szekspir – twórca dramatu nowoży... więcej
„Antygona” jako tragedia antyczna
Sofokles w swoim utworze zastosował całkowicie schemat tragedii greckiej, zarówno w kwestii kompozycji, jak i konstrukcji. Dostosował dzieło do „poetycznych” reguł: zasady trzech jedności, decorum, zasady trzech aktorów, a tematykę zaczerpnął z mitów – mit o rodzie Labdakidów.Na scenie nie występuje więcej niż trzech aktorów (prócz Chóru i Przodownika) np. Antygona, Kreon, Ismena (epejsodion II). Język postaci jest zindywidualizowany, pełen patosu i powagi (tak, jak powinno być w tragedii). Partie Kreona są wywodami i argumentami władcy, postacie wyrażają się adekwat... więcej
Teatr grecki
Teatr grecki wywodzi się z obrzędów ku czci boga Dionizosa. U południowo – wschodniego stoku ateńskiego Akropolu, w świętym okręgu Dionizosa, gromadziły się tłumy, dla których uczestnictwo w widowiskach było niecodziennym wydarzeniem. Obecnie można oglądać odkopany w XIX wieku kuty w kamieniu teatr. Mógł on pomieścić nawet około piętnastu tysięcy widzów, a wybudowano go w II połowie IV w. p.n.e.Wcześniej sztuki teatralne wystawiano na agorze – głównym palcu miasta, rynku, na prowizorycznie wzniesionych konstrukcjach drewnianych, ale źródła historyczne notują, że w latach ... więcej
Interpretacje sceniczne „Antygony” (przykłady)
Starożytna tragedia grecka wchodziła na sceny europejskie od czasów renesansu. Przybierała wówczas kształt słowno – muzycznego widowiska, co w efekcie zaowocowało licznymi operami. Opera przeżyła wtedy swój rozkwit.Operowe „wersje” Antygony
Twórczość muzyczna czerpała z antyku, a tematyka tebańska nie pozostawała w tym przypadku bez echa. W XVIII wieku poświęcono Antygonie ponad dwadzieścia oper, ale tylko kilka zapisało się w dziejach dramatu muzycznego. Pierwsze reinterpretacje muzyczne nosiły zwykle w tytule imię Kreona np. „Kreon” z 1690 roku ko... więcej
„Antygony” różne – reminiscencje: przekłady, kontynuacje i nawiązania...
Do dzieła Sofoklesa nawiązywali również twórcy starożytnego Rzymu np. tragik epoki republikańskiej Lucjusz Akcjusz (170 – do ok.86 r. p.n.e.). Stworzył on dzieło „Antigone”, którego zachowały się tylko niewielkie fragmenty. W spuściźnie Seneki – tragediopisarza (ok. 4 r. p.n.e. – 68 n.e.) wyróżniają się zachowane we fragmentach „Fenicjanki”. Przypominają one utwór Eurypidesa o tym samym tytule, ale nie stanowią pełnego dramatu, są to raczej sceny kojarzone z retorycznymi deklamacjami, wśród których wyróżnia się obszerny dialog ... więcejPlan wydarzeń „Antygony”
1. Antygona rozmawia z Ismeną, która decyduje się nie pomagać siostrze w pochowaniu Polinejkesa.2. Antygona chowa ciało zmarłego brata.
3. Strażnik oznajmia Kreonowi, że ktoś pochował ciało, Kreon wpada we wściekłość i grozi strażnikowi śmiercią.
4. Strażnik przyłapuje Antygonę na gorącym uczynku i przyprowadza ją do Kreona. Dziewczyna przyznaje się do winy. Ismena próbuje wziąć część winy na siebie, lecz Antygona nie zgadza się na to.
5. Z Kreonem rozmawia Hajmon, próbując przekonać go do rezygnacji z wprowadzonego zakazu. Kreon nie zgadza się i postanawia zamurować Antygonę w grocie.
6. Terezjaszowi udaje s... więcej
Bibliografia
Literatura przedmiotowa:1. Sofokles, Antygona, przeł. Kazimierz Morawski, oprac. S. Srebrny i J. Łanowski, wydawnictwo: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1984.
Literatura podmiotowa:
1. Adamczyk M., Chrząstowska B., Pokrzywniak J. T., Starożytność – Oświecenie. Podręcznik literatury dla klasy I szkoły średniej, Warszawa 1998.
2. Cytowska M., Szelest H., Literatura grecka i rzymska w zarysie, Warszawa 1981.
3. Hanczakowski M., Starożytność [ w:] Epoki literackie. Od antyku do współczesności, Bielsko – Biała 2003.
4. Myrcik K. Król Edyp So... więcej
Sofokles - twórczość
Sofokles był najpopularniejszym pisarzem swego czasu, epoki „złotego wieku” Aten. Dwadzieścia cztery razy zwyciężał Dionizje, w tym osiemnaście razy zajął pierwsze miejsce (nigdy nie schodził poniżej drugiego).Burt pisze: „W dionizyjskich rywalizacjach Sofokles zastąpił połączone ze sobą tragedie Ajschylosa odrębnymi sztukami na rozmaite tematy, kładąc nacisk na intensywność i jedność dramatycznego oddziaływania; stworzył tym samym wzór podjęty następnie przez nowożytny dramat zachodni. Jeśli Ajschylosowi przypisujemy odkrycie poetyckich i emocjonalnych możliwości tragedi... więcej
Tragizm bohaterów „Antygony” Sofoklesa: Antygona, Kreon, Hajmon, Ismena
"Własną obmyła, namaściła ręką;Żem bratnie zwłoki uczciwie grzebała,
Taką mnie darzą podzięką!
Mam u szlachetnych ludzi cześć i chwałę,
Lecz potępienie ze strony Kreona (…)"
Zrozumieć, czym jest tragizm
Tragizm to jedna z cech charakterystycznych starożytnego dramatu. Dlatego tak ważne jest właściwe zrozumienie sensu tego terminu.
Największą podpowiedź stanowi jego definicja, choć niektórym osobom może się początkowo wydawać niejasna. Pojęcie tragizmu mówi nam o kategorii estetycznej, która polega na konflikcie równych sobie wartości moralnych, przez który jednostka – oba... więcej
Na czym polega uniwersalność „Antygony”?
Sofokles uchodzi za autora ponadczasowego, a miano to zyskuje między innymi za sprawą dramatu „Antygona”. Utwór ten uznawany jest przez znawców sztuki za uniwersalny w swej wymowie. Jego treść odnosi się do prawd ponadczasowych niezależnie od epoki, w której jest odczytywany.Tytułowa bohaterka zostaje postawiona w sytuacji bez wyjścia, gdzie każdy dokonany wybór nieuchronnie prowadzi ją do klęski. Sam tragizm Antygony nie odwraca uwagi od wielu poruszanych w tekście problemów, które możemy spotkać również dookoła siebie. Wiele z nich, choć pozornie ukrytych, nadaje uniwersalny charakter całej histori... więcej
Antygona – problematyka tragedii Sofoklesa
„Antygona” Sofoklesa należy do grona tych wybitnych dzieł literatury światowej, które poruszają problemy nigdy nie tracące na swej aktualności. Tematem przewodnim jest konflikt o pochówek Polinika, choć w tym sporze ukrytych zostało kilka bardzo istotnych spraw. Starożytny pisarz poruszył wątki, które mają swoje odzwierciedlenie w obecnych czasach, a ich rozległa problematyka staje się tematem wielu artykułów. Omówmy więc wszystkie, jakie możemy znaleźć w tej tragedii.Odwieczna walka sacrum i profanum
Czyli nieustająca walka, która trwa pomiędzy racjami świata świeckiego a wiarą w bogó... więcej
Czy Antygona jest bohaterką tragiczną?
Pierwsze skojarzenie, gdy pada słowo „tragedia”, przywodzi nam na myśl dramatyczną sytuację. Utratę bliskiej osoby, wypadek, a najczęściej kojarzy się nam ze śmiercią.Jak zatem interpretujemy postać tragiczną? Kogo możemy taką postacią nazwać? Istnieje wiele przykładów w literaturze, które przedstawiają nam wzór takowego bohatera. Są to ci, którzy zmagając się z problemami, pozostawieni zostają w sytuacji bez wyjścia.
Tragizm postaci oceniamy poprzez skrajność sytuacji. Bohater musi wybierać między katastrofą a porażką. Jest postawiony przez los przed wyborem, wobec którego nie może pozosta... więcej
Mit tebański – streszczenie
Mity tebańskie to zbiór historii, które przybliżają nam dzieje miasta Teby oraz osób nim rządzących. Często mylnie są sprowadzane wyłącznie do mitu o Labdakidach. Ten ostatni słusznie nazywany jest mitem tebańskim, jednakże to tylko niewielka część ogromnej opowieści o historii miasta. Treść legend tebańskich przybliża nam również dzieje rodzin królewskich, nad którymi zawisło fatum.Cały zbiór mitów tebańskich zawiera:
1. mit o Europie,
2. mit o powstaniu Teb,
3. mit o okrutnej Dirke,
4. mit o Niobe i znieważeniu Latony,
5. mit o Labdakidach.
Mit o pięknej Europie – geneza powstan... więcej
Obrona Antygony - lista argumentów i przemowa
Lektura „Antygony” mimochodem stawia czytelników na pozycji sędziego w przedstawionym sporze. Oceniamy bohaterkę przez pryzmat wypowiedzi jej i pozostałych postaci oraz opisanych sytuacji. Wszystko po to, aby rozstrzygnąć, czy decyzja Kreona była słuszna, czy też nie. Wina Antygony wydaje się jednak niepewna w ocenie całej sytuacji. Kobieta złamała zakaz władcy i pochowała ciało swojego brata Polinika. Nim jednak ktokolwiek zdecyduje się osądzić jej czyny, należy przyjrzeć się argumentom za jej skazaniem oraz tym, które przemawiają za jej niewinnością.Argumenty obrony
1. Grzebiąc brata, ... więcej
Oskarżenie Antygony - lista argumentów i przemowa
Argumenty oskarżenia Antygony1. Złamała zakaz nałożony przez króla.
2. Pochowała ciało zdrajcy wbrew prawu Teb.
3. Szczyciła się swoim czynem.
4. Wzgardziła zdaniem władcy i zachowywała się w stosunku do niego bardzo przemądrzale.
Przemówienie oskarżające Antygonę
Celem mojego dzisiejszego przemówienia jest przedstawienie winy Antygony, córki Edypa i Jokasty, tak aby nikt nie miał co do tego żadnych obiekcji. Ta młoda kobieta złamała zakaz władcy Teb, tym samym występując przeciwko prawu całego państwa.
Antygona w pełni świadoma obowiązujących praw oraz konsekwencji za ich złaman... więcej
kontakt | polityka cookies