Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Faraon

Obraz społeczeństwa egipskiego w „Faraonie” Prusa

Autor: Dorota Blednicka

Bolesław Prus w powieści przedstawił obraz społeczeństwa Starożytnego Egiptu. Podział społeczności państwa opierał się na wielowiekowej tradycji. Na straży panującego porządku stała władza świecka i duchowa.

Państwo Egipskie dzieliło się na następujące klasy: chłopów, rzemieślników, urzędników, żołnierzy i arystokrację oraz najważniejszą kastę kapłanów.

Podział mieszkańców kraju nad Nilem wspaniale obrazuje wypowiedź Herhora, który porównał całą ludność do piramidy: „Wyrysuj, panie, na ziemi kwadrat i połóż na nim sześć milionów głazów – one przestawiają lud. Na tej warstwie połóż sześćdziesiąt tysięcy kamieni ociosanych – to będą twoi niżsi urzędnicy. Na tym ułóż sześć tysięcy kamieni wygładzonych – to będą wyżsi urzędnicy. Na tym postaw sześćdziesiąt sztuk pokrytych rzeźbą – to będą twoi najbliżsi doradcy i wodzowie, a na szczycie połóż jedną bryłę ze złotym wizerunkiem słońca – a będziesz ty sam.”

W zachowaniu porządku ważna była jedność całego państwa. Oznacza to, że każdy człowiek miał swoją niezmienną i ściśle przypisaną rolę. Zachowanie jedności było możliwe dzięki silnej władzy, która stała na straży i dbała o utrzymanie stałych stosunków społecznych.

Jak stwierdził Herhor, podstawą społeczeństwa był lud. Ta najliczniejsza grupa pozostawała wewnętrznie zróżnicowana. W jej obrębie znajdowali się chłopi, liczni niewolnicy oraz cenieni rzemieślnicy. Mimo swej liczebności warstwa ta była najbardziej wyzyskiwana. Przedstawiciele ludu szczególnie dotkliwie odczuwali kryzys państwa i wewnętrznego rozkładu.

Chłopi stanowili podstawę egipskiej gospodarki. Zajmowali się pracą od świtu do nocy, wykonywali najcięższe zajęcia, żyli w biedzie i głodzie. Ich główną powinnością było uprawianie pól i zbieranie plonów. Podstawowym obowiązkiem wobec państwa było terminowe płacenie podatków. Ci niewykształceni ludzie swą ciężką i wyniszczającą pracą utrzymywali inne grupy społeczne, szczególnie zaś faraona i kapłanów. Jedyną rzeczą, jaka odróżniała ich od niewolników było posiadanie prawa o samostanowieniu. Życie chłopów koncentrowało się wokół rolnictwa, a rytm pracy wyznaczały kolejne przypływy i odpływy Nilu.
W czasach Ramzesa XII chłopi byli wychudzeni, brudni, z grzbietami poranionymi razami kijów. Nie posiadali wołów ani osłów, a pługi ciągnęły kobiety lub dzieci. Ich motyki i łopaty były drewniane. Nie posiadali żadnej odzieży, jedynie kobiety chodziły ubrane w grube koszule. Żywili się skromnie: jęczmieniem, suszonymi rybami, ziarnem lotosu. Mieszkali w nędznych lepiankach. Dzieci chłopskie często chorowały i umierały lub były sprzedawane Fenicjanom za podatek.

Niewolnicy pozostawali ludźmi bez prawa decydowania o sobie. Pracowali na rzecz swego właściciela, który w pełni kontrolował i wpływał na ich losy. Zazwyczaj spełniali rolę służących i pomocników. Przykładem niewolnika w Faraonie jest nieszczęśliwy staruszek, który przez dziesięć lat na rozkaz pana w każdej wolnej chwili kopał kanał, za co miał uzyskać wolność dla siebie i dzieci oraz skrawek ziemi.

Jedynymi przedstawicielami ludu, których poważano i szanowano byli rzemieślnicy. Wytwarzali wykorzystywane przez całe społeczeństwo narzędzia i przedmioty. Ceniono zwłaszcza pracę wytwórców ubrań i biżuterii. Ubrani byli jak chłopi, od których różnili się jedynie cieńszymi płachtami i wąziutkimi fartuszkami, pokrytymi różnobarwnym haftem. Lud, wewnętrznie zróżnicowany, stanowił ciemną i łatwą do manipulowania klasę. Pozostawał pod wpływem i kontrolą reszty społeczeństwa.

Warstwą, która stała w hierarchii wyżej niż lud, byli urzędnicy i żołnierze. Urzędnicy dzielili się na wyższych i niższych. Tworzyli bardzo silną i rozbudowaną organizację administracyjną. Kontrolowali wszystkie dziedziny życia oraz procesy, zachodzące w państwie: począwszy od budowy kanałów na sądownictwie kończąc. Tworzyli rodzaj samonapędzającej się machiny, gdyż wspierali się podejmowanymi decyzjami. To właśnie oni odpowiadali za reprezentowanie i egzekwowanie władzy świeckiej.

strona:    1    2  

Szybki test:

Herhor porównał całą ludność do:
a) faraona
b) pustego kielicha
c) opadającego Nilu
d) piramidy
Rozwiązanie

Najwyższym urzędnikiem w państwie faraona był:
a) kapłan Amona
b) dowódca wojsk
c) arcykapłan
d) nomarcha
Rozwiązanie

Jak stwierdził Herhor, podstawą społeczeństwa jest:
a) warstwa kapłańska
b) artstokracja
c) wojsko
d) lud
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

Inne
„Faraon” - TOM I – szczegółowe streszczenie
„Faraon” - TOM II – szczegółowe streszczenie
„Faraon” - streszczenie w pigułce
Czas i miejsce akcji „Faraona”
Geneza „Faraona”
Życiorys Bolesława Prusa
„Faraon” jako powieść historyczna
Walka o władzę w Egipcie – konflikt między Ramzesem XIII a kapłanami
Obraz społeczeństwa egipskiego w „Faraonie” Prusa
Kompozycja utworu i narrator w „Faraonie”
Główne wątki „Faraona” Bolesława Prusa
Plan wydarzeń „Faraona”
Motywy literackie w „Faraonie”
Prawda historyczna a fikcja literacka w „Faraonie”
Realizm „Faraona”
Tragizm postaci Ramzesa XIII
Charakterystyka pozostałych bohaterów
Ramzes (później Ramzes XIII) – szczegółowa charakterystyka
Uniwersalna wymowa „Faraona”
Przyczyny kryzysu państwa egipskiego
Państwo i jego problemy w „Faraonie”
„Faraon” na szklanym ekranie
Plan reform Ramzesa XIII i rządy Herhora
Rola kapłanów w Egipcie
Kalendarium twórczości Bolesława Prusa
Kalendarium życia Bolesława Prusa
Słowniczek pojęć egipskich
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies