Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Faraon

Prawda historyczna a fikcja literacka w „Faraonie”

Autor: Dorota Blednicka

Prawda historyczna – w powieści historycznej to oddanie charakterystycznych właściwości epoki, w której została osadzona akcja oraz jej problemów, a także dbałość o szczegóły i autentyczność obyczajową i polityczną.

Wśród badaczy literatury szczególne miejsce w analizie utworu zajmują prace, mające na celu rozróżnienie prawdy historycznej w dziele i fikcji literackiej. Powieść historyczna, ze względu na szeroko rozumianą tematykę, jest poddawana takim analizom szczegółowo.

Faraon jako powieść historyczna dla badaczy literatury stanowił niezwykle wartościowy materiał. Obraz Egiptu, ukazany w dziele okazał się dość wierny. Bolesław Prus mistrzowsko i naukowo odzwierciedlił życie Egiptu, jego rozwarstwienie społeczne i obyczaje. W powieści wystąpiły jedynie drobne anachronizmy i sprzeczności, które nie przysłoniły ogólnej wartości literackiej utworu. Warto podkreślić, że pisarz dysponował zupełnie innymi materiałami i mniejszą wiedzą o starożytnym państwie niż współczesna.

Fikcja literacka – właściwości świata przedstawionego w dziele, polegające na tym, że jest on tworem „wymyślonym” przez autora, nie dającym się weryfikować przez zestawienie z rzeczywistością zewnętrzną wobec dzieła.

Prus stworzył obraz alternatywnej historii, wykorzystując okres w dziejach państwa egipskiego, niepotwierdzony źródłami historycznymi. Postacie Ramzesa XIII i jego następcy są fikcyjne – późniejsze badania wykazały, że dynastia dwudziesta kończyła się na faraonie Ramzesie XI. Jedyną postacią historyczną jest arcykapłan Amona, Herhor. Autentyczny jest także motyw wzrostu pozycji kapłanów w czasach XIX i XX dynastii. Źródła historyczne mówiły o napływie cudzoziemców i silnej pozycji obcych wojsk w Egipcie, lecz nie byli to, jak podaje Prus, Grecy, a wojska libijskie i nubijskie. Fikcja literacka, a właściwie pewne nieścisłości, jakie wykorzystał w dziele pisarz to:

* Wspomniana fasola i bawełna nie były znane wówczas w Egipcie.
* Przyrząd w postaci kompasu oraz znajomość przewidywania zaćmienia słońca – brak źródeł potwierdzających, aby Egipcjanie posiadali taką wiedzę.

* Talent nie był jednostką monetarną znaną w czasach XX dynastii.

* W Egipcie nie używano koni do jazdy wierzchem.

* Nie używano także machin wojennych oraz nie znano prochu i otwieranych kolumn.

* Sojusz kapłanów egipskich i chaldejskich nigdy nie miał miejsca.

Prus popełniał również liczne błędy w pisowni imion i nazewnictwie miejscowości. Bardzo często w przypisach potwierdzał autentyczność fragmentów napisów nagrobkowych bądź pieśni, które zaczerpnął z tekstów źródłowych.

Pewne wydarzenia, przedstawione w dziele, były odzwierciedleniem osobistych przeżyć pisarza. Zwiedzanie Labiryntu przez Ramzesa XIII oraz przeżycia Samentu w korytarzach skarbca były inspirowane wycieczką pisarza do kopalni w Wieliczce oraz wyprawami w Tatry. Prus obserwował także zaćmienie słońca w 1887 roku w Mławie.

Powieść historyczna rządziła się własnymi prawami. Jednym z nich było to, że historia stanowiła tło dla przygód bohaterów i rozgrywających się zdarzeń oraz oddawała charakterystyczne właściwości opisywanej epoki. Prus rzetelnie opisał klimat czasów Starożytnego Egiptu, co sprawia, że dzieło stanowi ciekawe studium życia w państwie faraonów, jego obyczajowości i problemów.

Zobacz inne artykuły:

Inne
„Faraon” - TOM I – szczegółowe streszczenie
„Faraon” - TOM II – szczegółowe streszczenie
„Faraon” - streszczenie w pigułce
Czas i miejsce akcji „Faraona”
Geneza „Faraona”
Życiorys Bolesława Prusa
„Faraon” jako powieść historyczna
Tragizm postaci Ramzesa XIII
Walka o władzę w Egipcie – konflikt między Ramzesem XIII a kapłanami
Obraz społeczeństwa egipskiego w „Faraonie” Prusa
Kompozycja utworu i narrator w „Faraonie”
Główne wątki „Faraona” Bolesława Prusa
Plan wydarzeń „Faraona”
Motywy literackie w „Faraonie”
Prawda historyczna a fikcja literacka w „Faraonie”
Realizm „Faraona”
Przyczyny kryzysu państwa egipskiego
Państwo i jego problemy w „Faraonie”
Charakterystyka pozostałych bohaterów
Ramzes (później Ramzes XIII) – szczegółowa charakterystyka
Uniwersalna wymowa „Faraona”
Rola kapłanów w Egipcie
„Faraon” na szklanym ekranie
Plan reform Ramzesa XIII i rządy Herhora
Kalendarium twórczości Bolesława Prusa
Kalendarium życia Bolesława Prusa
Słowniczek pojęć egipskich
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies