JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Mloda Polska
Wiersz „Koniec wieku XIX” Kazimierza Przerwy-Tetmajera wpisuje siÄ™ w kanon poezji egzystencjalnej, poruszajÄ…cej uniwersalne problemy przemijania i Å›mierci. Obok tego sztandarowego tekstu epoki motyw vanitas i koÅ„ca Å›wiata podejmujÄ… inni artyÅ›ci (ujÄ™cie alfabetyczne) pióra:
Adam Naruszewicz „Staruszek”:
„Åšmiesznym siÄ™ ludzki wiek obraca szykiem:
Z rana półgłówkiem jest i rozrzutnikiem,
Pysznym w południe a za dnia upadem
KutwÄ… Å‚akomym i kłótliwym dziadem...”;
Agnieszka Osiecka „Niech żyje bal!”:
„Bal to najdÅ‚uższy na jaki nas proszÄ…,
nie grają na bis, chociaż żal,
zanim wiec serca upadłość ogłoszą
na bal, marsz na bal
(…)
Niech żyje bal!
Bo to życie to bal jest nad bale!
Niech żyje bal!
Drugi raz nie zaproszÄ… nas wcale!
Orkiestra gra!
Jeszcze tańczą i drzwi są otwarte!
Dzień warty dnia!
A to życie zachodu jest warte!”;
BolesÅ‚aw Prus „Lalka”:
„Wiesz co — dodaÅ‚a staruszka wzdychajÄ…c — namyÅ›liÅ‚am siÄ™… Nie trzeba rozbijać kamienia pod zamkiem. Zostaw go tam i tylko każ wyryć na nim te wiersze: „Na każdym miejscu i o każdej dobie…” Znasz to?…
— O tak, znam…
— Pod zamkiem wiÄ™cej bywa ludzi niż na cmentarzu, prÄ™dzej przeczytajÄ… i może zamyÅ›lÄ… siÄ™ nad ostatecznym kresem wszystkiego na tym Å›wiecie, nawet miÅ‚oÅ›ci…”;
Charles Baudelaire „Padlina”:
„A jednak upodobnisz siÄ™ do tego bÅ‚ota,
Co tchem zaraźliwym zieje,
Gwiazdo mych oczu, słońce mojego żywota,
Pasjo moja i mój aniele!
Tak! Taka będziesz kiedyś, o wdzięków królowo,
Po sakramentch ostatnich,
Gdy zejdziesz pod ziół żyznych urodę kwietniowa,
By gnić wÅ›ród koÅ›ci bratnich”;
Halina PoÅ›wiatowska „Ja minÄ™...”:
„Mijasz, mijam, mija... każdy tak samotnie.
MinęłaÅ›, minÄ…Å‚em, już nas nie ma...”;
Jan Kochanowski „O żywocie ludzkim”:Koniec wieku XIX - kontekst
Autor: Karolina MarlêgaWiersz „Koniec wieku XIX” Kazimierza Przerwy-Tetmajera wpisuje siÄ™ w kanon poezji egzystencjalnej, poruszajÄ…cej uniwersalne problemy przemijania i Å›mierci. Obok tego sztandarowego tekstu epoki motyw vanitas i koÅ„ca Å›wiata podejmujÄ… inni artyÅ›ci (ujÄ™cie alfabetyczne) pióra:
Adam Naruszewicz „Staruszek”:
„Åšmiesznym siÄ™ ludzki wiek obraca szykiem:
Z rana półgłówkiem jest i rozrzutnikiem,
Pysznym w południe a za dnia upadem
KutwÄ… Å‚akomym i kłótliwym dziadem...”;
Agnieszka Osiecka „Niech żyje bal!”:
„Bal to najdÅ‚uższy na jaki nas proszÄ…,
nie grają na bis, chociaż żal,
zanim wiec serca upadłość ogłoszą
na bal, marsz na bal
(…)
Niech żyje bal!
Bo to życie to bal jest nad bale!
Niech żyje bal!
Drugi raz nie zaproszÄ… nas wcale!
Orkiestra gra!
Jeszcze tańczą i drzwi są otwarte!
Dzień warty dnia!
A to życie zachodu jest warte!”;
BolesÅ‚aw Prus „Lalka”:
„Wiesz co — dodaÅ‚a staruszka wzdychajÄ…c — namyÅ›liÅ‚am siÄ™… Nie trzeba rozbijać kamienia pod zamkiem. Zostaw go tam i tylko każ wyryć na nim te wiersze: „Na każdym miejscu i o każdej dobie…” Znasz to?…
— O tak, znam…
— Pod zamkiem wiÄ™cej bywa ludzi niż na cmentarzu, prÄ™dzej przeczytajÄ… i może zamyÅ›lÄ… siÄ™ nad ostatecznym kresem wszystkiego na tym Å›wiecie, nawet miÅ‚oÅ›ci…”;
Charles Baudelaire „Padlina”:
„A jednak upodobnisz siÄ™ do tego bÅ‚ota,
Co tchem zaraźliwym zieje,
Gwiazdo mych oczu, słońce mojego żywota,
Pasjo moja i mój aniele!
Tak! Taka będziesz kiedyś, o wdzięków królowo,
Po sakramentch ostatnich,
Gdy zejdziesz pod ziół żyznych urodę kwietniowa,
By gnić wÅ›ród koÅ›ci bratnich”;
Halina PoÅ›wiatowska „Ja minÄ™...”:
„Mijasz, mijam, mija... każdy tak samotnie.
MinęłaÅ›, minÄ…Å‚em, już nas nie ma...”;
„WierzÄ™, że tam na niebie masz miÄ™sopust prawy
Patrząc na rozmaite świata tego sprawy.
Bo leda co wyrzucisz, to my, jako dzieci,
W taki treter, że z sobÄ… wyniesieni i Å›mieci”;
Jan Twardowski „Åšpieszmy siÄ™...”:
„Åšpieszmy siÄ™ kochać ludzi tak szybko odchodzÄ…
zostaną po nich buty i telefon głuchy
tylko co nieważne jak krowa się wlecze
najważniejsze tak prędkie że nagle się staje
potem cisza normalna więc całkiem nieznośna
jak czystość urodzona najprościej z rozpaczy
kiedy myÅ›limy o kimÅ› zostajÄ…c bez niego”;
Leopold Staff „MÅ‚odość”:
„Już? Tak prÄ™dko? Co to byÅ‚o?
Coś strwonione? Pierzchło skrycie?
Czy nie młodość swą przeżyło?
Ach, wiÄ™c to już byÅ‚o... życie?”;
Maria DÄ…browska „Noce i dnie”:
„Wszystko mija, a nic siÄ™ nie zmienia. Po zÅ‚otym tle wciąż pÅ‚ynÄ… szare obÅ‚oki...”;
Oscar Wilde:
„Nic nie starzeje siÄ™ tak prÄ™dko jak szczęście”;
Stanisław Wyspiański:
„Nikt żywy w kraj mÅ‚odoÅ›ci raz drugi nie wraca”;
WisÅ‚awa Szymborska „Nic dwa razy”:
„Czemu ty siÄ™ zÅ‚a godzino,
z niepotrzebnym mieszasz lękiem?
JesteÅ› – a wiÄ™c musisz minąć.
Miniesz – a wiÄ™c to jest piÄ™kne”.
Przerwa-Tetmajer swój liryk opublikowaÅ‚ w II serii zbioru „Poezje”.
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies