Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Śluby panieńskie

Język utworu i rodzaje komizmu w „Ślubach panieńskich”

Aleksander Fredro w komediodramacie Śluby panieńskie posługuje się językiem sobie współczesnym, czyli charakterystycznym dla środowiska, w którym się obracał (galicyjskie ziemiaństwo). Plusem słownictwa, którym posługują się bohaterowie utworu jest jego żywość i potoczność, jasność (pozbawiony cech wysławiania się starej szlachty) i poetycki wdzięk.

Język ten przykładem na literackie zastosowanie języka ironicznego i aluzyjnego. Fredro zastosował głównie jedenastozgłoskowiec, wykorzystując miejscami także ośmiozgłoskowiec (przejawia się we fragmentach, w których należało doprowadzić do maksymalnej synchronizacji elementy werbalne i ruchowe) i trzynastozgłoskowiec (występuje, gdy Fredro prezentuje światopogląd bohaterów).

Komediopisarz, tworząc utwór, dbał, by jego dzieło zainteresowało odbiorcę i widza. Dlatego też nie lekceważył znaczenia humoru i gier słownych, urozmaicając Śluby dużą ilością przysłów, sentencji, aforyzmów, wśród których najbardziej znane to: „O, nie wszystko złoto, / Co się nam świeci”, „Odległość celu nadziei nie zmniejsza”, „Miłość jest jedna... / Udawań tysiące” czy „Cudzy sekret - rzecz święta!”. Autor zadbał również o to, by wypowiedziami jeszcze bardziej skontrastować bohaterów, indywidualizując ich język (inaczej mówi sentymentalny Albin, a inaczej przekorna Klara)

Rodzaje komizmu:

Komizm Fredry jest przykładem komizmu subtelnego i pogodnego, pogłębiającego atmosferę beztroskiej zabawy, obecnej w szlacheckim dworku. Dotyczy zaskakujących reakcji Gustawa (zakochuje się szczerze), Anieli (dostrzega w Gustawie wartościowego mężczyznę), Klary (w końcu zgadza się na małżeństwo), Albina (pod koniec utworu zdobywa się na męską decyzję, wyzywając Radosta na pojedynek), a nawet Radosta (spocony biega po domu w poszukiwaniu ladaco). Bohaterowie rozumieją w finale dramatu, że wyznawali mylne zasady i poglądy.

Komizm występuje w wielu odmianach:

1. w wypowiedziach postaci.

Dzieło Fredry zachwyca i bawi po dziś dzień czytelników i widzów licznymi przykładami słownego komizmu, przejawiającego się w momentach zestawienia kontrastowych lub przeciwstawnych wyrazów lub gdy jeden z bohaterów cytuje innego, przekręcając zawsze znaczenie przekazu. Przykładów komizmu w utworze jest wiele, lecz warto przytoczyć pierwszą scenę IV aktu, w której Jan usiłuje zawiązać na dłoni Gustawa chustkę, na znak kontuzji. Mężczyźni dopowiadają wzajemnie zakończenia zdań wypowiedzianych przez siebie, przez co zdania nabierają komicznego sensu. Oto fragment tej sceny:
„[Gustaw chodzi zamyślony, Jan krok w krok za nim, z czarną chustką w ręku].
Gustaw [podając lewą rękę, nie stając] Zawiąż! [do siebie] Stało się… kocham ją szalenie… Lecz ona?...
Jan [chodząc za nim i opatrując rękę] Wcale nic…
Gustaw [stojąc] Jak to nic?
Jan [jak wprzódy] Nie ma tu nic.
Gustaw: Na ręku!... Wiąż tylko… [chodzi, do siebie] Hm, sprzyja, Ale jak będzie, gdy rolę odmienię? Jak? Kiedy zacząć?
Jan [nie mogąc w chodzie zawiązać ręki dla różnych jestów Gustawa] Niech się pan zatrzyma. [Gustaw wyrywa rękę, którą Jan chwyta i dalej chodząc wiąże].
Gustaw [do siebie] Zatrzymać… pewnie… Węzeł jest…
Jan [puszczając] Jest, panie.
Gustaw [do siebie] Lecz jak rozwiązać?
Jan: Za koniuszek… (…)”.

2. w charakterystyce postaci, z których każdej nadał Fredro komiczny rys.

Ponadto w komedii występuje komizm postaci, widoczny w didaskaliach i dialogach. Autor rozpoczął charakterystykę poszczególnych postaci, z uwzględnieniem humorystycznych cech, już od pierwszej sceny I aktu, kończąc dopiero w ostatniej aktu V. Niektóre osoby komedii mogłyby przez jej całą akcję milczeć, a i tak byłyby najzabawniejszymi z całego utworu (sentymentalny i uczuciowy Albin, którego Gustaw określał słowami: „Smętny kochanek, aspirant ponury” czy „Już czuję wilgoć, zbliża się fontanna!”). Przykładem komizmu postaci jest scena czwarta V aktu, w której dochodzi do rozmowy Albina i Klary. Dziewczyna informuje młodzieńca o matrymonialnych planach Radosta:

strona:    1    2  

Szybki test:

Aleksander Fredo w „Ślubach panieńskich”:
a) ma na celu wyśmiewanie
b) jest subtelny i inteligentny
c) jest złośliwy
d) ma na celu krytykę
Rozwiązanie

Bohaterowie mówią językiem charakterystycznym dla:
a) arystokracji
b) ziemiaństwa
c) inteligencji
d) mieszczaństwa
Rozwiązanie

„Śluby panieńskie” nie są przykładem:
a) komedii antyromantycznej
b) komedii intrygi
c) komedii charakteru
d) komedii szekspirowskiej
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

Streszczenia	Opracowanie
„Śluby panieńskie” – streszczenie szczegółowe Streszczenie „Ślubów panieńskich” w pigułce	Geneza „Ślubów panieńskich” Życiorys Fredry Problematyka „Ślubów panieńskich” „Śluby panieńskie” jako komedia intrygi i charakteru Czas i miejsce akcji „Ślubów panieńskich” Język utworu i rodzaje komizmu w „Ślubach panieńskich” Kompozycja i struktura „Ślubów panieńskich” Tytuł komedii Fredry „Śluby panieńskie” - komedia romantyczna czy antyromantyczna? Szczegółowy plan wydarzeń „Ślubów panieńskich” Aleksander Fredro – kalendarium życia Motywy w „Ślubach panieńskich” Szlachecka obyczajowość w „Ślubach panieńskich” Motto „Ślubów panieńskich” Słynne cytaty z utworów Aleksandra Fredry Twórczość Aleksandra Fredry Najważniejsze cytaty w „Ślubach panieńskich” Bibliografia
Bohaterowie
Albin – charakterystyka postaci Gustaw – charakterystyka postaci Aniela – charakterystyka postaci Klara – charakterystyka postaci Pani Dobrójska – charakterystyka postaci Radost – charakterystyka postaci

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies