„Granica” - czas i miejsce akcji
Akcja powieści toczy się w latach pierwszej wojny światowej i w ciągu kilku lat po jej zakończeniu. Fabuła utworu obejmuje dodatkowo okres wcześniejszy. Są to czasy dzieciństwa Zenona w rodzinnym majątku Ziembiewiczów oraz czasy młodości Cecylii Kolichowskiej i jej dwóch małżeństw.Zastosowana przez pisarkę technika inwersji czasowej, umożliwiła rozpoczęcie i zakończenie utworu w tym samym momencie. Od wiadomości w lokalnych gazetach. Dotyczą one aresztowania Justyny Bogutówny i doniesień o śmierci Zenona Ziembiewicza.
Inwersja czasowa - ukształtowanie fabuły bez zas... więcej
Miłość Zenona i Elżbiety w „Granicy”
Miłość do Elżbiety była dla Zenona pierwszym uczuciem wieku młodzieńczego. Uczuciem, które od początku niosło za sobą cierpienie. Zakochał się w niej, kiedy był w gimnazjum. Udzielał jej korepetycji z matematyki. Dziewczyna, wówczas piętnastoletnia, traktowała go z wyższością. Dokuczała mu. Pomimo to z uporem wracał do niej następnego dnia. Po jego wyjeździe za granicę na studia, ich kontakt się zerwał.Podczas ostatnich wakacji w Boleborzy i krótkim pobycie w mieście, Zenon zobaczył Elżbietę na ulicy. Postanowił ją odwiedzić. Chciał przekonać się, że jego „sztubackie” uczucie... więcej
„Granica” - interpretacja i wieloznaczność tytułu
„Granicę” jako tytuł powieści, należy traktować w sensie metaforycznym. Ma on swoje szersze i różnorodne znaczenia. Zamyka w sobie problematykę moralności, obyczajowości, barier społecznych. Odnosi się do teorii filozoficznych oraz psychologicznych.Granice moralne – względność w poczuciu dobra i zła.
Etyka jest dziedziną życia, która zajmuje się poszukiwaniem odpowiedzi na pytanie: co jest dobre a co złe. Zagadnienia moralne, poruszane w powieści Zofii Nałkowskiej, zawarte są w postaci i poczynaniach Zenona Ziembiewicza.
Autorka przedstawia zwątpienie w nieza... więcej
Obrona i oskarżenie Ziembiewicza
Zenon Ziembiewicz to główny bohater powieści Zofii Nałkowskiej „Granica”. Jest bohaterem niejednoznacznym. Jego poglądy, poczynania i skutki działań można ocenić w dwojaki sposób. Są rzeczy, które przemawiają na jego korzyść. Ułatwiają obronę jego osoby. Z drugiej zaś strony odnaleźć można wiele argumentów, które dyskredytują go jako człowieka. Zarówno pod względem moralnym, światopoglądowym, jak i politycznym. Ów dwojaki sposób oceny dotyczy zarówno życia osobistego, jak i jego kariery.Obronę można argumentować następująco:
1.Mottem drogi życiowej Zenona miały być s... więcej
Droga kariery Zenona Ziembiewicza
Zenon Ziembiewicz już od najmłodszych lat wykazywał się inteligencją . Kończył każdą klasę świadectwem z wyróżnieniem. Osiągnięcia w nauce pozwoliły mu zdobyć stypendium. Umożliwiło mu wyjazd na uczelnię w Paryżu. W czasie wojny stracił dwa lata studiów i musiał z własnych funduszy pokryć ostatni rok nauki. Rodzice nie byli mu w stanie pomóc . Wówczas skorzystał z propozycji Czechlińskiego. Obiecał napisać szereg artykułów do nowego dziennika regionalnego. Czuł, że Czechliński nie należał do osób, którym byłby w stanie zaufać. Godząc się na... więcejCechy powieści Nałkowskiej „Granica”
Zastosowanie inwersji czasowej – powieść zaczyna się i kończy zasadniczo w tym samym momencie. Autorka przez to ujawnia zakończenie dzieła, pozbawiając czytelnika elementu zaskoczenia i zmuszając go do skupienia uwagi na innych elementach akcji. Czytelnik nie zadaje sobie pytania: „co będzie dalej?”. Zastanawia się „dlaczego tak się stało?”.Tworząc taki schemat czasu w powieści Nałkowska wzorowała się na twórczości Prousta.
Rozbudowana analiza psychiki bohaterów, ukazanie ich działań i poczynań, zmusza odbiorcę do osądzenia postaci. Do wyciąg... więcej
Obraz społeczeństwa w „Granicy”
W „Granicy” autorka ukazuje przedstawicieli różnych klas społecznych. Charakteryzuje ich poprzez działania, życie i analizę charakterów.Ziemiaństwo reprezentują Walerian i Żancia Ziembiewiczowie, zamieszkujący Boleborzę. To zubożała klasę ze wszystkimi wadami, które najlepiej dostrzega powracający na każde wakacje do domu Zenon. Cechuje ją typowo szlacheckie rozumowanie. Walerian Ziembiewicz hołduje przeszłości. Przywiązany jest do swojego herbu szlacheckiego. Spędza czas na bezowocnym chodzeniu po łąkach z dubeltówką. Uwodzi dziewczęta. Pilnuje, by pracownicy nie kradli ... więcej
Geneza „Granicy” Nałkowskiej
20 maja 1932 roku Nałkowska po raz pierwszy wspomniała w „Dziennikach” o nowej powieści, nad którą rozpoczęła pracę: „Rano piszę, leżąc w łóżku, ołówkiem notatki do tej „Granicy”, która powinna być inna, powinna być lepsza od wszystkich moich powieści”. W sierpniu miała napisaną już część dzieła. Przewlekła choroba uniemożliwiała jej systematyczne pisanie.Ostateczną wersję powieści Nałkowska ukończyła w roku 1935. Jak sama twierdziła „śmiertelnym wysiłkiem do końcowego numeru, ostatnie te partie podwójne wywlekły ze mnie jakby resztę krwi”... więcej
Najważniejsze cytaty z „Granicy”
Umiera się w byle jakim miejscu życia. I dzieje człowieka zawarte między urodzeniem jego a śmiercią wyglądają niekiedy jak nonsens. Któż bowiem jest w możności o każdej chwili przemijającej pamiętać, by mogła ona być na wszelki wypadek jego gestem ostatnim? Śmierć nieraz chwyta człowieka „in flagranti”, zanim zdążył przedsięwziąć jakiekolwiek środki ostrożności. Najbardziej logiczny plan życia, najściślej wyprowadzona formuła jego wartości rozpada się nagle, gdy ujawniona zostanie ostatnia niewiadoma.Jej świat podzielony był na pietra, na front i od podwórza, na strych ... więcej
Bibliografia
1.Kwiatkowski J.: „Dwudziestolecie międzywojenne”, PWN, Warszawa 20002.„Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny” pod. red. J. Wojnowskiego, PWN, Warszawa 2000, t. 1
3.Pieńkowska E.: „Zofia Nałkowska, życie i twórczość”, WSiP, Warszawa 1975
4.Wójcik Wł.: „Zofia Nałkowska”, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
5.„Wspomnienia o Zofii Nałkowskiej”, Czytelnik, Warszawa 1965... więcej
Kariera i władza w „Granicy”
W „Granicy” mamy przykład kariery, określanej jako piękna i szybka. Młody Ziembiewicz to syn zubożałego szlachcica, Waleriana Ziembiewicza. Od najmłodszych lat musi pracować, żeby opłacić szkołę. Po skończonych studiach szybko dostaje stanowisko redaktora w gazecie, a po kilku miesiącach zostaje prezydentem miasta.Kariera jest dla niego równoznaczna z zaprzedaniem własnych wartości i ambicji. Nagły awans społeczny i próby odnalezienia się w nowej sytuacji sprawiają, że Zenon zakłada maskę. W towarzystwie innych ludzi staje się zupełnie kimś innym, ... więcej
Problem moralności w „Granicy”
Nałkowska przedstawia w „Granicy” zwątpienie w niezawisłość i słuszność norm moralnych. Przedstawia w sposób interesujący proces odejścia od etycznego światopoglądu i przekroczenie tym samym granicy moralnej. Przedstawia również skutki odrzucenia tego, co powszechnie uważane jest za moralne i ukazuje tragizm konsekwencji.Postać Zenona Ziembiewicza cechuje dualizm postaw. Dotyczy to zarówno postaw poglądowych, jak i życiowych. Jako młody człowiek, kieruje się wzniosłymi ideami. Chce poprzez życie iść w myśl zasady „być uczciwym”. Lecz świat jego wyobrażeń i poglądów, w zetkn... więcej
Filozofia w „Granicy” - „Jakimi ludźmi jesteśmy naprawdę? Czy takimi, jakimi nas widzą inni, czy też takimi, za jakich sami się uważamy?”
Dzieło Zofii Nałkowskiej porusza zasadnicze kwestie filozoficzne. Autorka zadaje pytania o istotę człowieczeństwa. Pyta o wolność wyboru i rolę jednostki w społeczeństwie. Porusza także kwestie typowo filozoficzne, przedstawiając stanowisko ontologii materialistycznej i teologicznej.Nałkowska w „Granicy” przedstawia rozważania na temat istoty człowieczeństwa. Pierwsze z nasuwających się pytań to zagadnienie, dotyczące poszukiwania odpowiedzi na pytanie, kim jest człowiek i jak kształtuje się jego osobowość.
Problemy kształtowania się charakteru i osobowości człowieka został... więcej
„Granica” - plan wydarzeń
1. Wiadomość o śmierci Ziembiewicza i szaleństwie Bogutówny.2. Pochodzenie Justyny i Zenona.
3. Dwa małżeństwa Cecylii Kolichowskiej.
4. Tragiczna miłość Bieckiej do żonatego Awaczewicza.
5. Rozmowy na imieninach pani Cecylii.
6. Odkrycie romansu Awaczewicza przez Biecką.
7. Praca kucharki Bogutowej u Ziembiewiczów.
8. Niechęć Zenona do życia w Boleborzy.
9. Informacja o śmierci kochanki Zenona – Adeli.
10. Rodzinne życie w Boleborzy.
11. Zbliżenie Zenona do Justyny.
12. Przyjęcie propozycji Czechlińskiego przez Zenona.
13. Spotkanie u Kolichowskiej z Biecką.
14. Kłótnie o lokatorów kamienicy między... więcej
Romans Zenona z Justyną w „Granicy”
Związek między Ziembiewiczem a Bogutówną narodził się podczas ostatnich wakacji Zenona w Boleborzy. Od początku zakładał jego zakończenie w dniu wyjazdu do Paryża.Potem wielokrotnie zastanawiał się, co nim kierowało, kiedy zainteresował się córką kucharki. Dlaczego wszędzie ją spotykał, a ona zawsze szukała jego towarzystwa. Urzekła go radością życia, naiwnym podejściem do wielu spraw i oddaniem. Niczego tak naprawdę jej nie obiecywał. Ich ponowne spotkanie po roku było zupełnie przypadkowe. Zenon nie wiedział, że dziewczyna przebywa w mieście. Zaprosił ją do hotelu. Uległ ... więcej
Kariera Zenona Ziembiewicza
Kariera Zenona to droga, którą przebył zasadniczo dość przypadkowo. Jej skutkiem było zaprzedanie własnych wartości. Pochodził z domu zubożałej szlachty – Waleriana i Joanny (Żanci) Ziembiewiczów.Od najmłodszych lat Ziembiewicz musiał zarabiać na swoją naukę. Podczas ostatnich wakacji u rodziców postanowił, że będzie żył uczciwie. Pierwszym krokiem, który zrobił wbrew sobie była zgoda Zenona na pisanie artykułów według wymagań Czechlińskiego do lokalnej „Niwy”. Pozostawiła po sobie pewien niesmak. Dała jednak możliwość ukończenia studiów w Paryżu.
Po powrocie dostał propozy... więcej
Miłość Elżbiety do Awaczewicza w „Granicy”
Miłość panny Bieckiej do Awaczewicza to platoniczne i tragiczne uczucie. Jest ważnym etapem w życiu piętnastoletniej Bieckiej. To pierwsze wielkie i wzniosłe uczucie w jej życiu.Dziewczyna doskonale zdawała sobie sprawę, że jej miłość nie zostanie odwzajemniona. Traktowała ją z czcią i pielęgnowała w sobie. Skupiała na niej swoje wszystkie myśli. Poza ich krótkimi spotkaniami, zawsze u nauczycielki francuskiego, świat dla niej nie istniał.
Dopiero, kiedy odkryła, że mężczyzna jest kochankiem nauczycielki, zrozumiała, że istnieje coś poza miłością i ślepym zapatrzeniem. Szok sprawił, że sta... więcej
Losy Jasi Gołąbskiej w „Granicy”
Jasia Gołąbska to córka ogrodnika z majątku Tczewskich, Borbockiego. Wyjechała ze wsi do miasta, gdzie wyszła za mąż. Początkowo, kiedy jej mąż pracował, wynajmowali mieszkanie u Kolichowskiej, później groziła im eksmisja, lecz pani Cecylia zgodziła się, by przenieśli się do piwnicy, gdzie nie mieli nawet wody.Zajmowali niewielki kącik, w którym większość miejsca zajmowało łóżko. Gdy mąż odszedł od niej, straciła wolę walki o cokolwiek. Siadywała na stercie gałęzi z małym synkiem, potem wyprowadzała na podwórko ślepnącą córeczkę. Kolejno traciła dzieci.
Przedwcześnie postarz... więcej
Ostatnie lata życia Cecylii Kolichowskiej
Cecylia Kolichowska to jedna z głównych postaci powieści. Na jej przykładzie można obserwować strach przed starością. Odczuwały je kobiety, które w latach młodości cieszyły się zdrowiem i urodą.Kolichowska przez długi czas nie potrafiła pogodzić się z tym procesem, Upływ czasu dostrzegała częściej u swoich znajomych niż u samej siebie. W wieku pięćdziesięciu lat sądziła, że życie się dla niej skończyło. Z trudem dopuszczała do siebie świadomość, że starzeje się. Schorowana kobieta wyżywa się na biednych lokatorach, którzy tłamszą się w suterenie. Jest wobec nich bezwzgl... więcej
Znaczenie kamienicy Kolichowskiej
kamienica przy ulicy Staszica to miniatura ówczesnego społeczeństwa. Mieszkają tam zarówno bogaci mieszczanie, jak i ci „spod podłogi”, czyli żyjąca w suterenach miejska biedota;każdemu piętru odpowiada inna warstwa społeczna, „ludzie zdecydowali się żyć na sobie warstwami”;
najbogatszą przestrzeń stanowi rozległe i bogate, choć gustownie urządzone mieszkanie Kolichowskiej. Wnętrze wyposażone jest pretensjonalnie. Wykazuje ambicje właścicielki;
w suterenie mieszkania są klaustrofobicznie niskie, pozbawione podstawowych wygód, sanitariatów, pogrążone w mroku... więcej
„Granica” - informacje wstępne
na początku dowiadujemy się, że: „Krótka i piękna kariera Zenona Ziembiewicza, zakończona tak groteskowo i tragicznie, dała się teraz od strony tego niedorzecznego finału rozstrzygnąć całkiem na nowo” – brak jest standardowej budowy utworu. Już na samym początku poznajemy zakończenie powieści;fabuła ma charakter retrospektywny – początek i zakończenie zamknięte są klamrą, występują liczne inwersje czasowe, brak jest chronologii wydarzeń;
to powieść psychologiczna – występuje tu psychologizm – skupienie uwagi przede wszystkim na sfer... więcej
Granice w powieści
Granica moralna – Nałkowska stawia pytanie, do którego momentu człowiek postępuje etycznie, a kiedy przekracza granicę. Które czyny można usprawiedliwić. Które już tylko potępić. Kryterium moralnym jest drugi człowiek. Przekroczenie granicy moralnej następuje, gdy krzywdzi się drugiego człowieka. Elżbieta stwierdza „musi coś przecież istnieć. Jakaś granica, za którą nie wolno przejść, za którą przestaje się być sobą”. Człowiek może być zdeterminowany przez środowisko. Nic jednak nie usprawiedliwia jego postępowania. Każdy jest odpowiedzialny za siebie.Granica społec... więcej
Wymowa filozoficzna „Granicy”
problem wolności w perspektywie natury i społeczeństwa;w sposób przenośny ukazuje to sytuacja psa Cecylii Kolichowskiej Fitka – porusza się w granicach wyznaczonych ogrodzeniem dziedzińca, staje się agresywny i nieufny. Na jego przykładzie Nałkowska pokazuje , że zniewolenie prowadzi do utraty własnej tożsamości, instynktu;
motyw zniewolenia pojawia się w scenie podczas wizyty Zenona i Elżbiety w akwarium w Wiedniu. Kobieta zwraca uwagę na zniewolenie ryb – poruszają się tylko „wzdłuż i w poprzek”, nie widzą siebie nawzajem, ściana akwarium jest „ścianą życia... więcej
Schemat boleborzański w „Granicy”
Determinizm - koncepcja filozoficzna, według której wszystkie zdarzenia są połączone związkiem przyczynowo-skutkowym, a zatem każde zdarzenie i stan jest zdeterminowane przez swoje uprzednio istniejące przyczyny.Kompleks boleborzański to zespół utartych schematów postępowania. Człowiek wbrew sobie przejmuje je. Powiela schematy swych rodziców. Czyni to, choć wcześniej je krytykował.
Zenon za wszelką cenę stara się uniknąć schematu postępowania ojca Waleriana. Potępia i kpi z niego. Razi go to, że ojciec przez całe życie miał wiele kochanek. Jego żona to akceptowała.
Z cza... więcej
Powieść brukowa czy arcydzieło polskiej literatury – „Granica” Nałkowskiej
„Granica” Zofii Nałkowskiej to jedna z najważniejszych polskich powieści z dwudziestolecia międzywojennego. Autorka charakteryzuje w niej ludzkie postawy. Opisuje cechy charakteru i przemianę jaka dokonuje się w bohaterach.Utwór oparty jest na schemacie charakterystycznym dla romansów i literatury brukowej. Pan z dobrego domu pożąda prostej i ubogiej dziewczyny. Ta zakochuje się w nim. Marzy o wspólnym życiu. W międzyczasie mężczyzna oświadcza się innej kobiecie. Nadal jednak utrzymuje stosunki z kochanką. Narzeczona dowiaduje się o romansie. Wybacza jednak zdradę. Wychodzi za niego za mąż. ... więcej
Granice moralne w powieści Nałkowskiej - względność dobra i zła
Autorka przedstawia zwątpienie w niezawisłość i słuszność norm moralnych. Przedstawia w sposób interesujący proces odejścia od etycznego światopoglądu. Opisuje tym samym przekroczenie granicy moralnej. Przedstawia również skutki odrzucenia tego, co powszechnie uważane jest za moralne. Ukazuje tragizm konsekwencji takiego postępowania.Postać Zenona Ziembiewicza cechuje dualizm postaw. Dotyczy to zarówno postaw poglądowych, jak i życiowych. Jako młody człowiek, kierowany wzniosłymi ideami. Chciał poprzez życie iść w myśl zasady „być uczciwym”. Lecz świat jego wyobrażeń i pogl... więcej
Granica jako bariera społeczna w powieści Nałkowskiej
Powieść Nałkowskiej ukazuje obraz społeczeństwa polskiego w okresie międzywojennym. W sposób obrazowy i wyczerpujący, autorka przedstawia jego klasowy charakter. Ukazuje zamknięcie i hermetyczność każdej z grup społecznych. Każda z tych zbiorowości ma określoną strukturę. Posiada nieprzekraczalne granice i ramy. Społeczeństwo w takim kształcie jest silnie podzielone. Tworzy system przynależności poszczególnych jednostek według ściśle określonych zasad. Są to: sytuacja materialna, pozycja towarzyska, konwencje obyczajowe, postawy światopoglądowe i etyczne.Najważniejsza jest pozycja materia... więcej
Granica filozoficzna w powieści Nałkowskiej – „jesteśmy takimi, jakimi nas widzą inni, czy też takimi, za jakich sami się uważamy?”
Dzieło Zofii Nałkowskiej porusza również zasadnicze kwestie filozoficzne. Autorka zadaje pytania o istotę człowieczeństwa. Pyta również o wolność wyboru i rolę jednostki w społeczeństwie. Porusza także kwestie typowo filozoficzne, przedstawiając stanowisko ontologii materialistycznej i teologicznej.Ontologia – dział filozofii starający się badać strukturę rzeczywistości i zajmujący się problematyką związaną z pojęciami bytu, istoty, istnienia i jego sposobów, przedmiotu i jego własności, przyczynowości, czasu, przestrzeni, konieczności i możliwości.
Nałkowska w „Granicy” przedst... więcej
Granica psychologiczna w powieści Nałkowskiej - „Musi coś przecież istnieć, jakaś granica, za którą nie wolno przejść, za którą przestaje się być sobą”
Zofia Nałkowska w powieści „Granica” przedstawia również psychologiczną sferę natury ludzkiej. Dzięki ukazaniu psychologizmu postaci, możliwe jest lepsze zrozumienie jej działania. Analiza taka opiera się na ukazaniu duchowej struktury postaw, wewnętrznych powikłań i napięć. Rozpatrując zakamarki duszy ludzkiej, przedstawia jej wewnętrzne napięcia i emocjonalizm.Poruszając takie zagadnienia, uwidocznione zostają problemy odporności ludzkiej psychiki. Pokazany jest moment załamania się jej, co niesie za sobą tragiczne skutki. Po przekroczeniu granicy, człowiek przestaje być so... więcej
kontakt | polityka cookies