Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Granica

Obraz społeczeństwa w „Granicy”

Autor: Dorota Blednicka

W „Granicy” autorka ukazuje przedstawicieli różnych klas społecznych. Charakteryzuje ich poprzez działania, życie i analizę charakterów.

Ziemiaństwo reprezentują Walerian i Żancia Ziembiewiczowie, zamieszkujący Boleborzę. To zubożała klasę ze wszystkimi wadami, które najlepiej dostrzega powracający na każde wakacje do domu Zenon. Cechuje ją typowo szlacheckie rozumowanie. Walerian Ziembiewicz hołduje przeszłości. Przywiązany jest do swojego herbu szlacheckiego. Spędza czas na bezowocnym chodzeniu po łąkach z dubeltówką. Uwodzi dziewczęta. Pilnuje, by pracownicy nie kradli własności hrabiostwa Tczewskich. Jego żona zajmuje się głównie kwiatami i grą na fortepianie. Zarządza też służbą. Są ludźmi powierzchownie wykształconymi. Szczególnie razi to młodego Zenona.

Do utraty własnego dziedzictwa doprowadziła Ziembiewiczów nieumiejętność odnalezienia się w nowej sytuacji i nieudolność prowadzenia majątku. Zmuszeni byli podjąć pracę zarządcy u ludzi bogatych. Nadal jednak podtrzymują znaczenie swojej warstwy. Próbują żyć po „pańsku” według szlacheckiej tradycji. Trwają w świecie, którego już nie ma. Mają też znikomy wpływ na politykę, a ich przynależność do tej warstwy społecznej poświadcza jedynie stary klejnot szlachecki, stojący w oszklonej szafce.

Bogacze są reprezentowani w powieści Nałkowskiej przez rodzinę Tczewskich. To ludzie, którzy wywierają największy wpływ na życie społeczne, towarzyskie, polityczne i gospodarcze. Są właścicielami okolicznych majątków, tartaków, młynów i gorzelni. To im Walerian Ziembiewicz zawdzięcza „spokojny kawałek chleba na stare lata”. Dzięki zamożności, odgrywają decydującą rolę w różnych decyzjach, związanych z państwem. Są w stanie wpływać na sytuację polityczną kraju.

W mieście podporządkowana jest im lokalna gazeta „Niwa”. Czechliński i Ziembiewicz są w rzeczywistości wykorzystywani do ich celów. Jako warstwa są groźni. Jako pojedyncze jednostki czasem groteskowi w swym zachowaniu. Wojciech Tczewski zajmuje się na przykład problemem kłusownictwa. Olgierdowa Tczewska pomimo wieku stara się nadal uwodzić mężczyzn. Zachowuje się jak młoda dziewczyna. Żyje skandalami i pojedynkami, bez których nie istniała dla niej miłość. Każdy, kto chciał zrobić karierę, musiał liczyć się z ich wpływem. Musiał im podlegać.
Mieszczaństwo to w „Granicy” Cecylia Kolichowska, Marian Chązowicz – właściciel cukierni, Julian Toruciński – właściciel sklepu bławatnego, Zenon i Elżbieta Ziembiewiczowie. To także urzędnicy, mieszkający w kamienicy Kolichowskiej od frontu. To warstwa społeczna posiadająca pewien majątek. Zmuszona jest zarabiać na swoje utrzymanie.

Odnoszą się pogardliwie i z wyższością do osób, które są od nich zależne lub są ich pracownikami. Kolichowska stwarza pozory zamożności. Gromadzi w salonie masę tandetnych mebli, które świadczą o tym, że kiedyś żyła w dobrobycie. Mają świadomość swojej pozycji towarzyskiej, choć w rzeczywistości cechuje ich brak wpływów takich, jakie posiadają Tczewscy.

Robotnicy to ludzie, którzy pracują w fabryce lub hucie (Franek Borbocki, Marian Chąśba), lub na służbie u ludzi zamożniejszych (Karolina Bogutowa, kucharka Michalina, dozorca Ignacy). Do warstwy tej należą również ludzie, pracujący w folwarkach. Dzięki pracy mogą zaspokoić podstawowe potrzeby życiowe i nie grozi im głód. To ludzie, którzy żyją wyłącznie pracą, ograniczającą ich świat do wykonywanych czynności.

Praca dla nich to podstawowy cel życia. Dzięki niemu znaczą coś w społeczeństwie. Robotnicy godzą się na ciężkie warunki. Mają świadomość, że nie mogą o nic się dopominać. Mają ograniczone prawa. Objawem wzrastającej niechęci do systemu, do masowych zwolnień, złych warunków pracy, szykanowania i odbierania im godności przez pracodawców jest masowy marsz robotników na ratusz Kończy się tragicznie strzelaniem do ludzi, aresztowaniami i procesami.

Bezrobotni to ludzie stojący najniżej w społeczeństwie. Żyją na skraju nędzy, pozbawieni opieki lekarskiej, własnej godności. Nie mają podstawowych środków do życia.

Bieda tych ludzi uwidacznia się najbardziej w historii Jasi Gołąbskiej. Wyłącznie dzięki wstawieniu Elżbiety, nie znalazła się na ulicy razem ze swoją rodziną. Gołąbscy mieszkali w piwnicy. Bez okien, bez wody i centralnego ogrzewania, zajmując kąt, w którym większość miejsca zajmowało łóżko. Na tym łóżku spała cała rodzina. W tej warstwie umierali ludzie, nie tylko starzy. Także młodzi i dzieci, które pozbawione żywności i żyjące w niehigienicznych warunkach, umierały w wieku kilku lat.

Oznaką pozbawienia całkowitej godności biedoty były chwile, kiedy dozorca Ignacy otwierał furtkę do ogrodu Kolichowskiej, a mieszkańcy suteren zbierali się, by popatrzeć z oddali na zielone drzewa i kwiaty.

Szybki test:

Marian Chązowicz to właściciel:
a) klubu nocnego
b) sklepu bławatnego
c) kamienicy
d) cukierni
Rozwiązanie

Walerian Ziembiewicz hołdujący przeszłości najbardziej przywiązany był do swojego:
a) majątku rodowego
b) herbu szlacheckiego
c) drzewa genealogicznego
d) sygnetu szlacheckiego
Rozwiązanie

Matka Zenona zajmowała się głównie:
a) grą na fortepianie
b) wszystkie odpowiedzi są prawdziwe
c) kwiatami
d) zarządzniem służbą
Rozwiązanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„Granica” - krótkie streszczenie
„Granica” - streszczenie szczegółowe z testem
„Granica” - czas i miejsce akcji
„Granica” - plan wydarzeń
Droga kariery Zenona Ziembiewicza
„Granica” - interpretacja i wieloznaczność tytułu
„Granica” - informacje wstępne
Kariera Zenona Ziembiewicza
Romans Zenona z Justyną w „Granicy”
Życiorys i twórczość Nałkowskiej
Cechy powieści Nałkowskiej „Granica”
Miłość Zenona i Elżbiety w „Granicy”
Filozofia w „Granicy” - „Jakimi ludźmi jesteśmy naprawdę? Czy takimi, jakimi nas widzą inni, czy też takimi, za jakich sami się uważamy?”
Problem moralności w „Granicy”
Obraz społeczeństwa w „Granicy”
Obrona i oskarżenie Ziembiewicza
Kariera i władza w „Granicy”
Geneza „Granicy” Nałkowskiej
Granice w powieści
Znaczenie kamienicy Kolichowskiej
Granica psychologiczna w powieści Nałkowskiej - „Musi coś przecież istnieć, jakaś granica, za którą nie wolno przejść, za którą przestaje się być sobą”
Granica filozoficzna w powieści Nałkowskiej – „jesteśmy takimi, jakimi nas widzą inni, czy też takimi, za jakich sami się uważamy?”
Granica jako bariera społeczna w powieści Nałkowskiej
Granice moralne w powieści Nałkowskiej - względność dobra i zła
Miłość Elżbiety do Awaczewicza w „Granicy”
Zofia Nałkowska - biogram
Wymowa filozoficzna „Granicy”
Ostatnie lata życia Cecylii Kolichowskiej
Losy Jasi Gołąbskiej w „Granicy”
Schemat boleborzański w „Granicy”
Najważniejsze cytaty z „Granicy”
Powieść brukowa czy arcydzieło polskiej literatury – „Granica” Nałkowskiej
Bibliografia




Bohaterowie
Zenon Ziembiewicz - charakterystyka
Justyna Bogutówna - charakterystyka
Elżbieta Biecka (później Ziembiewicz) - charakterystyka
Cecylia Kolichowska (z domu Biecka) - charakterystyka
Karol Wąbrowski - charakterystyka
Joanna z Niemierów Ziembiewicz - charakterystyka
Walerian Ziembiewicz - charakterystyka
Pozostali bohaterowie „Granicy”



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies