Problem moralności w życiu prywatnym Zenona Ziembiewicza dotyczy przede wszystkim niemożności podjęcia stanowczej decyzji, co w efekcie prowadzi do tragedii. Nie dostrzega zła, jakie czyni brakiem zdecydowania, nie dostrzega wyrządzonych krzywd, zawsze obwiniając kogoś innego. Granica moralności zostaje przekroczona wielokrotnie. Zenon pozostawia decyzję, dotyczącą przyszłości dziecka, wyłącznie Justynie. Dając jej pieniądze wyzbywa się odpowiedzialności, by potem obwiniać dziewczynę o to, że sama zdecydowała, by usunąć ciążę. Wielokrotnie okłamuje Elżbietę, mówiąc jej, że sprawa z Justyną została zakończona, lecz tak naprawdę nadal się z nią spotyka, łoży na jej utrzymanie i dostaje od niej listy. Krzywdzi ją, kiedy namawia żonę, by załatwiła pracę Bogutównie. W efekcie, by pozbyć się wyrzutów sumienia, mówi żonie, że to przez jej rozmowę z Justyną wszystkie sprawy tak się potoczyły, że oni zbudowali swoje szczęście na tragedii Bogutówny. Obarczając winą innych, Zenon próbuje uspokoić swoje własne sumienie, choć tak naprawdę cały czas odczuwa niepokój.

Jeżeli chodzi o kwestię moralności Zenona na płaszczyźnie jego życia publicznego i kariery, dotyczy ona głównie sposobu, w jaki został prezydentem miasta i tragicznego finału manifestacji robotników pod ratuszem. Zenon mając początkowo ugruntowaną ideologię i moralny fundament, z biegiem czasu wchodzi w różnego rodzaju powiązania i związki, które przynoszą mu coraz to większe profity. Jego sukces był możliwy poprzez spełnienie oczekiwań innych ludzi - ich sugestii i nakazów. Ziembiewicz w takim postępowaniu zaprzedał siebie, stał się marionetką, osobą, która zatraciła własne „ja” oraz kimś, komu brak było suwerenności i niezależności. Staje się takim, jakim chce go widzieć społeczeństwo. Tak naprawdę jest konformistą i dorobkiewiczem.

Zenon w każdej trudnej dla niego sytuacji przekracza granicę moralną. Jego poglądy pozostają w jaskrawym rozdźwięku z tym, co robi i jaki jest tego efekt końcowy. Ostatecznym upadkiem jego moralności jako prezydenta miasta, jest bierna postawa wobec decyzji o strzelaniu do robotników, o co został obwiniony. W rzeczywistości ta decyzja została podjęta wcześniej bez jego udziału, lecz on się jej nie sprzeciwił.

Nałkowska, poprzez prezentację złożonej postaci Zenona Ziembiewicza, jego subiektywnego poczucia moralności, ukazuje efekt porzucenia norm moralnych. Doprowadza to do tragedii zarówno człowieka jako jednostki, jak i tragedii innych ludzi. Porzucenie moralności świadczy również o odrzuceniu człowieczeństwa. To właśnie właściwe rozróżnienie dobra i zła jest dowodem na to, czy w pełni jest się człowiekiem. Uprawiając w powieści pewien rodzaj moralizatorstwa, zmusza czytelnika do wyciągania odpowiednich wniosków i ocenienia działań bohaterów.

Granica jako bariera społeczna.

Powieść Nałkowskiej ukazuje obraz społeczeństwa polskiego w okresie międzywojennym. W sposób nader obrazowy i wyczerpujący, autorka przedstawia jego klasowy charakter, zamknięcie i hermetyczność każdej z grup społecznych. Każda z tych zbiorowości ma określoną strukturę, posiada nieprzekraczalne granice i ramy. Społeczeństwo w takim kształcie jest silnie podzielone, tworzy system przynależności poszczególnych jednostek według ściśle określonych zasad – sytuacja materialna, pozycja towarzyska, konwencje obyczajowe, postawy światopoglądowe i etyczne.

Najważniejsza jest pozycja materialna. Posiadanie majątku lub jego brak, wtłacza ludzi w określony schemat. Jednocześnie majątek świadczy o możliwościach ludzi. Bogaci i majętni mają władzę, kierują wszystkim. Biedni natomiast pełnią rolę pasywną i uległą. Świat jest ściśle określony poprzez przebiegające podziały. Każdy ma wytyczone miejsce w społeczeństwie, a wszelkie próby zmian kończą się najczęściej niepowodzeniem. Wyraźne rozwarstwienie prowadzi do konfliktów i konfrontacji, zarówno całych warstw społecznych, jak i ich poszczególnych przedstawicieli.

W „Granicy” Nałkowskiej wyraźne linie podziału przebiegają pomiędzy robotnikami i elitami. Robotnicy to przede wszystkim pracownicy huty i fabryki, służba oraz pracownicy folwarczni – walczą o przetrwanie i ciężko pracują. Ich życie to nieustanna walka o byt i poprawę swojego losu. Praca, nawet ta ponad siły, jest dla nich wyznacznikiem człowieczeństwa i miejsca na świecie. Pozbawieni pracy tracą godność, podejmują walkę o poprawę swoich warunków życia, lecz walka ta kończy się tragicznie, gdyż skostniałe zasady społeczne są nieugięte wobec żądań robotników i bezrobotnych.

Przeciwieństwem warstwy robotniczej są bogate elity. Jej przedstawiciele wiodą bogate i beztroskie życie, skupione wokół zaspokajania własnych przyjemności i umilania sobie życia. Posiadają majątek i nie zważają na biedotę wokół nich. Obie grupy współistnieją obok siebie, lecz kontakty między nimi są ograniczone. Właśnie taka opozycja, z wyraźnie zarysowaną granicą, zachodzi pomiędzy Karoliną Bogutową – pańską kucharką a hrabiną Tczewską.

strona:    1    2    3  

Szybki test:

Społeczeństwo w „Granicy” jest:
a) ukazane w krzywym zwierciadle
b) postępowe
c) scharakteryzowane w niewielkim stopniu
d) silnie podzielone
Rozwiązanie

Ksiądz Czerlon twierdzi, iż człowiek jest istotą:
a) pozbawioną zasad moralnych
b) miotającą się w sprzecznościach życia
c) istotną w boskim planie
d) powołaną do życia w cnocie
Rozwiązanie

Postać Zenona Ziembiewicza cechuje:
a) skandalizm
b) jednoznaczność postaw
c) zdecydowanie
d) dualizm postaw
Rozwiązanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

Streszczenia	Opracowanie
„Granica” - krótkie streszczenie „Granica” - streszczenie szczegółowe z testem	„Granica” - czas i miejsce akcji „Granica” - plan wydarzeń Droga kariery Zenona Ziembiewicza „Granica” - interpretacja i wieloznaczność tytułu „Granica” - informacje wstępne Kariera Zenona Ziembiewicza Romans Zenona z Justyną w „Granicy” Życiorys i twórczość Nałkowskiej Cechy powieści Nałkowskiej „Granica” Miłość Zenona i Elżbiety w „Granicy” Filozofia w „Granicy” - „Jakimi ludźmi jesteśmy naprawdę? Czy takimi, jakimi nas widzą inni, czy też takimi, za jakich sami się uważamy?” Problem moralności w „Granicy” Obraz społeczeństwa w „Granicy” Obrona i oskarżenie Ziembiewicza Kariera i władza w „Granicy” Geneza „Granicy” Nałkowskiej Granice w powieści Znaczenie kamienicy Kolichowskiej Granica psychologiczna w powieści Nałkowskiej - „Musi coś przecież istnieć, jakaś granica, za którą nie wolno przejść, za którą przestaje się być sobą” Granica filozoficzna w powieści Nałkowskiej – „jesteśmy takimi, jakimi nas widzą inni, czy też takimi, za jakich sami się uważamy?” Granica jako bariera społeczna w powieści Nałkowskiej Granice moralne w powieści Nałkowskiej - względność dobra i zła Miłość Elżbiety do Awaczewicza w „Granicy” Zofia Nałkowska - biogram Wymowa filozoficzna „Granicy” Ostatnie lata życia Cecylii Kolichowskiej Losy Jasi Gołąbskiej w „Granicy” Schemat boleborzański w „Granicy” Najważniejsze cytaty z „Granicy” Powieść brukowa czy arcydzieło polskiej literatury – „Granica” Nałkowskiej Bibliografia
Bohaterowie
Zenon Ziembiewicz - charakterystyka Justyna Bogutówna - charakterystyka Elżbieta Biecka (później Ziembiewicz) - charakterystyka Cecylia Kolichowska (z domu Biecka) - charakterystyka Karol Wąbrowski - charakterystyka Joanna z Niemierów Ziembiewicz - charakterystyka Walerian Ziembiewicz - charakterystyka Pozostali bohaterowie „Granicy”

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies