Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Szewcy

Obraz rewolucji w „Szewcach” Witkacego

Autor: Karolina Marl�ga

W Szewcach zmierzył się Witkacy z problemem rewolucji. Przewrót polityczny w dramacie został ukazany w sposób groteskowy i zdeformowany, ale przez to jeszcze bardziej przerażający. Dramat można odczytywać jako przegląd ustrojów i reżimów sprawowania władzy, pomiędzy którymi zmiany dokonywane są na drodze rewolucji. Witkacy w bardzo trafny sposób wskazał na uniwersalne prawidłowości, które można zaobserwować przy niemal każdym przewrocie społecznym czy politycznym.

Po pierwsze rewolucja w konsekwencji niemal zawsze pociąga za sobą jeszcze bardziej gwałtowną i krwawą kontrrewolucję. W Szewcach widać to za każdym razem, gdy dochodzi do zamiany władzy. Im bliżej końca dramatu, tym rewolty są coraz bardziej brutalne. Poczynając od aresztowania szewców przez „Dziarskich Chłopców” do zabójstwa Sajetana przez Hiper-Robociarza. Kolejnym bardzo ważnym prawidłem wskazanym przez Witkacego jest fakt, iż na rewolcie najbardziej korzystają zwierzchnicy, a nie ci, którzy ją przeprowadzają. W dramacie widać to na przykładzie Towarzyszy X i Abramowskiego, którzy jednym rozkazem przejmują władzę zdobytą siłą przez Hiper-Robociarza. Co ciekawe, oni sami zdają sobie sprawę, iż wkrótce utracą panowanie: „Szkoda, że my sami nie możemy być automatami”.

Trzecią i powszechnie znaną zasadą, którą można zaobserwować przy każdej rewolcie jest zasada: „Rewolucja pożera własne dzieci”. Witkacy ukazał w dramacie, iż zawsze po dokonanym przewrocie w obozie zwycięskim dochodzi do sporów o sprawowanie władzy. Uwidocznił to na przykładzie Szewców, których przywódca Sajetan cudem przeżył zamach z rąk I Czeladnika. Uderzenie siekierą w głową w prawdzie nie zabiło Tempe, ale pozbawiło go przytomności i władzy. Ostatnim spostrzeżeniem Witkacego na temat rewolty jest kwestia zamiany poglądów rewolucjonistów, gdy ci już znajdą się u władzy. Dostrzegł to Sajetan, kiedy jego Czeladnicy, wcześniej przepełnieni wzniosłymi ideałami równości zaczęli upajać się władzą i związanymi z nią przywilejami i wygodami.

Lesław Eustachiewicz dostrzegł, iż „prócz trzech bezpośrednio prezentowanych rewolucji jest jeszcze jedna, najgłębiej ukryta, wobec której inne są tylko pozorne”. Badacz wskazuje, iż Witkacy przestrzegał przed tajemniczymi „nimi”. „Oni” stanowią niewypowiedziane zagrożenie, prawdopodobnie chodzi o Towarzyszy X i Abramowskiego. Czeladnicy w swojej rozmowie wydają się obawiać, iż właśnie „oni” wkrótce przejmą władzę. Pierwszy z nich oświadczył: „Nieskończona drabina tajnych rządów, superpozowanych jednych nad drugimi, nie istnieje!”, na co drugi odpowiedział: „To nie wiadomo jeszcze, jak to jest z tymi tajnymi rządami. Może są i w naszej strukturze społecz...”. Urwane zdanie oznacza, iż Czeladnik dokonał autocenzury. Pierwszy z nich dodał wtedy: „Dobrze jest, jak jest! Nie myśleć nic, bo śmierć z przerażenia nad samym sobą czai się zza każdego węgła”. Kogo dotyczyła przestroga Witkacego? W tym wypadku warto odnieść się do biografii, a raczej śmierci autora Szewców, który na wieść o wkroczeniu do Polski sowietów pozbawił się życia…

Zobacz inne artykuły:

Streszczenia	Opracowanie
„Szewcy” – streszczenie szczegółowe Streszczenie „Szewców” w pigułce	Geneza „Szewców” Biografia Stanisława Ignacego Witkiewicza Czas i miejsce akcji „Szewców” Problematyka „Szewców” Język „Szewców” Witkacego Struktura i kompozycja „Szewców” Czysta Forma Witkacego Interpretacja tytułu „Szewców” Problematyka władzy w „Szewcach” Witkacego Krytyka ustrojów politycznych w „Szewcach” Witkacego Obraz rewolucji w „Szewcach” Witkacego Motywy literackie obecne w „Szewcach” Nuda i Nienasycenie w „Szewcach” Biogram życia i twórczości Witkacego Sceniczne dzieje „Szewców” dawniej i dziś O Witkacym powiedzieli... Cytaty z Witkacego Najważniejsze cytaty „Szewców” Bibliografia
Bohaterowie
Charakterystyka Księżny Iriny Wsiewołodownej Zbereźnickiej-Podberezkiej Charakterystyka Sajetana Tempe Charakterystyka prokuratora Scurviego Charakterystyka pozostałych bohaterów „Szewców”

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies