Obraz rewolucji w „Szewcach” Witkacego ostatnidzwonek.pl
JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Szewcy

Obraz rewolucji w „Szewcach” Witkacego

Autor: Karolina Marlêga

W Szewcach zmierzył się Witkacy z problemem rewolucji. Przewrót polityczny w dramacie został ukazany w sposób groteskowy i zdeformowany, ale przez to jeszcze bardziej przerażający. Dramat można odczytywać jako przegląd ustrojów i reżimów sprawowania władzy, pomiędzy którymi zmiany dokonywane są na drodze rewolucji. Witkacy w bardzo trafny sposób wskazał na uniwersalne prawidłowości, które można zaobserwować przy niemal każdym przewrocie społecznym czy politycznym.

Po pierwsze rewolucja w konsekwencji niemal zawsze pociÄ…ga za sobÄ… jeszcze bardziej gwaÅ‚townÄ… i krwawÄ… kontrrewolucjÄ™. W Szewcach widać to za każdym razem, gdy dochodzi do zamiany wÅ‚adzy. Im bliżej koÅ„ca dramatu, tym rewolty sÄ… coraz bardziej brutalne. PoczynajÄ…c od aresztowania szewców przez „Dziarskich ChÅ‚opców” do zabójstwa Sajetana przez Hiper-Robociarza. Kolejnym bardzo ważnym prawidÅ‚em wskazanym przez Witkacego jest fakt, iż na rewolcie najbardziej korzystajÄ… zwierzchnicy, a nie ci, którzy jÄ… przeprowadzajÄ…. W dramacie widać to na przykÅ‚adzie Towarzyszy X i Abramowskiego, którzy jednym rozkazem przejmujÄ… wÅ‚adzÄ™ zdobytÄ… siÅ‚Ä… przez Hiper-Robociarza. Co ciekawe, oni sami zdajÄ… sobie sprawÄ™, iż wkrótce utracÄ… panowanie: „Szkoda, że my sami nie możemy być automatami”.

TrzeciÄ… i powszechnie znanÄ… zasadÄ…, którÄ… można zaobserwować przy każdej rewolcie jest zasada: „Rewolucja pożera wÅ‚asne dzieci”. Witkacy ukazaÅ‚ w dramacie, iż zawsze po dokonanym przewrocie w obozie zwyciÄ™skim dochodzi do sporów o sprawowanie wÅ‚adzy. UwidoczniÅ‚ to na przykÅ‚adzie Szewców, których przywódca Sajetan cudem przeżyÅ‚ zamach z rÄ…k I Czeladnika. Uderzenie siekierÄ… w gÅ‚owÄ… w prawdzie nie zabiÅ‚o Tempe, ale pozbawiÅ‚o go przytomnoÅ›ci i wÅ‚adzy. Ostatnim spostrzeżeniem Witkacego na temat rewolty jest kwestia zamiany poglÄ…dów rewolucjonistów, gdy ci już znajdÄ… siÄ™ u wÅ‚adzy. DostrzegÅ‚ to Sajetan, kiedy jego Czeladnicy, wczeÅ›niej przepeÅ‚nieni wzniosÅ‚ymi ideaÅ‚ami równoÅ›ci zaczÄ™li upajać siÄ™ wÅ‚adzÄ… i zwiÄ…zanymi z niÄ… przywilejami i wygodami.
LesÅ‚aw Eustachiewicz dostrzegÅ‚, iż „prócz trzech bezpoÅ›rednio prezentowanych rewolucji jest jeszcze jedna, najgÅ‚Ä™biej ukryta, wobec której inne sÄ… tylko pozorne”. Badacz wskazuje, iż Witkacy przestrzegaÅ‚ przed tajemniczymi „nimi”. „Oni” stanowiÄ… niewypowiedziane zagrożenie, prawdopodobnie chodzi o Towarzyszy X i Abramowskiego. Czeladnicy w swojej rozmowie wydajÄ… siÄ™ obawiać, iż wÅ‚aÅ›nie „oni” wkrótce przejmÄ… wÅ‚adzÄ™. Pierwszy z nich oÅ›wiadczyÅ‚: „NieskoÅ„czona drabina tajnych rzÄ…dów, superpozowanych jednych nad drugimi, nie istnieje!”, na co drugi odpowiedziaÅ‚: „To nie wiadomo jeszcze, jak to jest z tymi tajnymi rzÄ…dami. Może sÄ… i w naszej strukturze spoÅ‚ecz...”. Urwane zdanie oznacza, iż Czeladnik dokonaÅ‚ autocenzury. Pierwszy z nich dodaÅ‚ wtedy: „Dobrze jest, jak jest! Nie myÅ›leć nic, bo Å›mierć z przerażenia nad samym sobÄ… czai siÄ™ zza każdego wÄ™gÅ‚a”. Kogo dotyczyÅ‚a przestroga Witkacego? W tym wypadku warto odnieść siÄ™ do biografii, a raczej Å›mierci autora Szewców, który na wieść o wkroczeniu do Polski sowietów pozbawiÅ‚ siÄ™ życia…

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„Szewcy” – streszczenie szczegółowe
Streszczenie „Szewców” w piguÅ‚ce
Geneza „Szewców”
Biografia Stanisława Ignacego Witkiewicza
Problematyka „Szewców”
Czas i miejsce akcji „Szewców”
JÄ™zyk „Szewców” Witkacego
Struktura i kompozycja „Szewców”
Czysta Forma Witkacego
Problematyka wÅ‚adzy w „Szewcach” Witkacego
Krytyka ustrojów politycznych w „Szewcach” Witkacego
Obraz rewolucji w „Szewcach” Witkacego
Interpretacja tytuÅ‚u „Szewców”
Motywy literackie obecne w „Szewcach”
Nuda i Nienasycenie w „Szewcach”
Sceniczne dzieje „Szewców” dawniej i dziÅ›
Biogram życia i twórczości Witkacego
O Witkacym powiedzieli...
Cytaty z Witkacego
Najważniejsze cytaty „Szewców”
Bibliografia




Bohaterowie
Charakterystyka Księżny Iriny Wsiewołodownej Zbereźnickiej-Podberezkiej
Charakterystyka Sajetana Tempe
Charakterystyka prokuratora Scurviego
Charakterystyka pozostaÅ‚ych bohaterów „Szewców”



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies