Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Szewcy
Dawniej…
O scenicznych dziejach dramatu w XX wieku traktuje rozdział opracowania „Szewców”, autorstwa Lesława Eustachiewicz (strony 87-95). Niniejszy artykuł jest krótkim streszczeniem informacji w nim zawartych. Osoby zainteresowane tematem odsyłam do lektury opracowania.
Gdy w 1935 roku, czyli w rok po napisaniu Szewców, w eksperymentalnym teatrze studenckim Awanscena wystawiono dramat Stanisława Ignacego Witkiewicza Straszliwy wychowawca – kilkanaście dni później Kazimierz Czachowski napisał w „Gazecie Polskiej”: „Środki i siły Awansceny okazały się wprawdzie niedostateczne jeszcze, aby opanować trudne zadanie wystawienia tego dramatu, ale za zasługę poczytać należy kierownictwu i wykonawcom, że podjęli się pracy, od której uchylają się teatry zawodowe. Jak nas wszakże poinformowano, krakowski teatr miejski ma zamiar wystawić najnowszy dramat Witkiewicza, pt. Szczury”. Owe Szczury to oczywiście wynik błędu drukarskiego, w którym Lesław Eustachiewicz zauważył „jakąś groteskową, perfidną ironię chochlika (…) bo szczury, zwierzęta antypatyczne, ale inteligentne, dobrze mogłyby symbolizować szary i zgniły koloryt warsztatu Sajetana Tempe i jego Czeladników”.
Prapremiera Szewców nie odbyła się jednak w 1935 roku, lecz dopiero 12 października 1957 roku w Sopocie, na Scenie Kameralnej gdańskiego Teatru Wybrzeże. Reżyserii podjął się Zygmunt Hbner, o scenografię zadbał Janusz Adam Krassowski. Warto przypomnieć w tym miejscu wygląd sceny oraz bohaterów. W I akcie na uwagę zasługuje fakt, iż piesek Księżnej Teruś był drewniany i poruszał się na kółkach, a „Dziarscy Chłopcy” wystąpili w strojach przypominających mundury Hitlerjugend i falangi. Z kolei w II akcie, jak pisze Eustachiewicz: „dekoracje przypominały salę rozpraw sądowych lub wnętrze urzędu wysokiej rangi z odgrodzonym miejscem dla więźniów. Wymiana słów między prokuratorem i Kajetanem wystylizowana była na dyskusję na zebraniu, co dawało niewątpliwy efekt parodystyczny (…)”. Kostiumy i tło odbiegały od wizji Witkacego także w akcie III.
Spektakl szybko zdjęto z afisza, zakazano dalszych przedstawień. Powody tej decyzji nie są do końca znane. Istnieje kilka hipotez. Hbner wyjaśnił, że władzom nie spodobały się pojawiające się na scenie tablice z napisami „Nuda” i „Nuda coraz gorsza” oraz słowo „PAX” na rękawach Gnębona Puczymordy, mimo iż jego funkcję wyjaśnił bohater dramatu – Hiper-Robociarz: „Gnębon przeszedł na naszą wiarę z przekonania - trzeba jakoś zużytkować to stare guano. Nic nie może być zmarnowane, jak u wstrętnie tak zwanej „skrzętnej gosposi” - brrrr. To nowość naszej rewolucji. Gnębon jest koniecznym momentem dekoracyjnym w tym persyflażu rządów ziemskich”.Sceniczne dzieje „Szewców” dawniej i dziś
Autor: Karolina MarlgaDawniej…
O scenicznych dziejach dramatu w XX wieku traktuje rozdział opracowania „Szewców”, autorstwa Lesława Eustachiewicz (strony 87-95). Niniejszy artykuł jest krótkim streszczeniem informacji w nim zawartych. Osoby zainteresowane tematem odsyłam do lektury opracowania.
Gdy w 1935 roku, czyli w rok po napisaniu Szewców, w eksperymentalnym teatrze studenckim Awanscena wystawiono dramat Stanisława Ignacego Witkiewicza Straszliwy wychowawca – kilkanaście dni później Kazimierz Czachowski napisał w „Gazecie Polskiej”: „Środki i siły Awansceny okazały się wprawdzie niedostateczne jeszcze, aby opanować trudne zadanie wystawienia tego dramatu, ale za zasługę poczytać należy kierownictwu i wykonawcom, że podjęli się pracy, od której uchylają się teatry zawodowe. Jak nas wszakże poinformowano, krakowski teatr miejski ma zamiar wystawić najnowszy dramat Witkiewicza, pt. Szczury”. Owe Szczury to oczywiście wynik błędu drukarskiego, w którym Lesław Eustachiewicz zauważył „jakąś groteskową, perfidną ironię chochlika (…) bo szczury, zwierzęta antypatyczne, ale inteligentne, dobrze mogłyby symbolizować szary i zgniły koloryt warsztatu Sajetana Tempe i jego Czeladników”.
Prapremiera Szewców nie odbyła się jednak w 1935 roku, lecz dopiero 12 października 1957 roku w Sopocie, na Scenie Kameralnej gdańskiego Teatru Wybrzeże. Reżyserii podjął się Zygmunt Hbner, o scenografię zadbał Janusz Adam Krassowski. Warto przypomnieć w tym miejscu wygląd sceny oraz bohaterów. W I akcie na uwagę zasługuje fakt, iż piesek Księżnej Teruś był drewniany i poruszał się na kółkach, a „Dziarscy Chłopcy” wystąpili w strojach przypominających mundury Hitlerjugend i falangi. Z kolei w II akcie, jak pisze Eustachiewicz: „dekoracje przypominały salę rozpraw sądowych lub wnętrze urzędu wysokiej rangi z odgrodzonym miejscem dla więźniów. Wymiana słów między prokuratorem i Kajetanem wystylizowana była na dyskusję na zebraniu, co dawało niewątpliwy efekt parodystyczny (…)”. Kostiumy i tło odbiegały od wizji Witkacego także w akcie III.
Z kolei Lesław Eustachiewicz przypomniał, że przed prapremierą utworu zamknięto czasopismo „Po prostu” i w związku z tym w Warszawie doszło do protestów. Rozjuszeni odbiorcy dzieła zaczęli źle interpretować jego filozoficzne przesłanie. Skupiali się jedynie na tym, że autor krytykował Polskę w okresie sanacji oraz nawiązywał do komunizmu, a – jak pisze Eustachiewicz – marginalizowali uniwersalną wymowę dzieła.
Aluzją do komunizmu jest „czerwony blask” na koniec II aktu.
Po prapremierze sztuki w 1957 roku przez kilka następnych lat wystawiano jedynie jej fragmenty. Zajmowały się tym grupy studenckie i zawodowe (na przykład studencka w 1961 roku w Łodzi i na festiwalu w Gdańsku, a aktorska w Bydgoszczy i Toruniu).
Na kolejną premierę trzeba było czekać aż do 1965 roku. Wówczas teatr studencki z Wrocławia Kalambur przygotował całą sztukę. Kierownictwo artystyczne nad przedsięwzięciem objął Włodzimierz Herman. Spektakl wystawiono 86 razy, z czego 22 stanowią występy gościnne w dziesięciu miastach (Warszawa, Zielona Góra, Poznań, Lublin, Katowice, Szczecin, Gorzów, Gliwice, Kraków). W grudniu 1965 roku zdobył nagrodę za najciekawsze przedstawienie na II Łódzkim Przeglądzie Najlepszych Studenckich Przedstawień Roku.
strona: 1 2 3 4 5
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies